Family Forum, 2023, T. 13
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/22867
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja „Nauki o rodzinie” w systemie nauki polskiej. Wstęp do dyskursu o dziedzinie i dyscyplinach naukowychŻukiewicz, Arkadiusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Celem artykułu jest prezentacja możliwości i kierunków rozwoju dziedziny „nauk o rodzinie”, która jest kształtowana w polskim systemie nauki. Metoda desk research była podstawową metodą użytą podczas prowadzonej analizy. Wykorzystano przy tym badanie dokumentów i źródeł. Wyniki badań mogą stanowić wkład do dyskursu o dalszym rozwoju dziedziny oraz dyscyplin wpisujących się w tę przestrzeń naukowej aktywności. Otwarcie (prawne) możliwości rozwoju dziedziny nauki sprofilowanej wokół zagadnień rodziny wymaga wspólnego zaangażowania akademickiego specjalistów, którzy w dotychczasowej aktywności podejmowali problematykę rodzinną z różnych punktów widzenia. Dyskurs oraz współpraca badawcza są, jak się wydaje, właściwą drogą do łączenia dotychczasowych osiągnięć nauki, które ułatwią dalszy rozwój odrębnej dziedziny i dyscyplin nauk o rodzinie.Pozycja Znaczenie autoempatii (self-compassion) w cierpieniu związanym z terminalną fazą choroby. Analiza teoretyczna w ujęciu tanatopedagogicznymZemełka, Alina (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Celem niniejszego opracowania teoretycznego było lepsze zrozumienie tanatopedagogicznych aspektów autoempatii doświadczanej i rozwijanej w kontekście terminalnej fazy choroby przeżywanej wśród bliskich. Dodatkowym celem było zwrócenie uwagi formalnych i nieformalnych świadków cierpienia na fakt, że ich troska oraz życzliwość ukierunkowana na samych siebie jest fundamentem kompetentnego towarzyszenia bliskim przeżywającym ostatni etap życia. Istotność podjętej problematyki okazała się ważna nie mniej niż jej dychotomiczny potencjał – przynoszący korzyść zarówno osobom doświadczającym choroby, jak i troszczącym się o nich bliskim, współtworzącym wraz z chorymi środowisko życia i umierania – który wciąż zbyt słabo jest eksplorowany przez badaczy rozwijających współczesną świadomość kolektywną. Aby zamierzony cel osiągnąć, dokonano ukierunkowanej analizy dostępnej literatury, w szczególności aktualnych opracowań związanych z samowspółczuciem przygotowanych przez Kristin Neff – nestorkę badań związanych z autoempatią. Analiza kontrolująca obecny stan wiedzy dotyczącej autoempatii nie pozwala na stwierdzenie, że zjawisko to jest w pełni odkrytą, zrozumianą i wykorzystaną dla dobra jednostki i ogółu możliwością. Wniosek taki można wyciągnąć tylko na podstawie analiz fragmentarycznych. Dlatego też jednym z najistotniejszych wniosków okazał się ten odsłaniający konieczność dalszej refleksji nad intersubiektywnie ważną przestrzenią subiektywną, jaką jest autoempatia.Pozycja Proces usamodzielniania wychowanków pieczy zastępczej w PolsceWojtanowicz, Katarzyna (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Osiągnięcie przez dziecko pełnoletności jest ważnym wydarzeniem w życiu każdej rodziny. Nie zawsze jednak wymaga od osoby pełnoletniej podjęcia pełnej samodzielności. Dzieci odebrane z rodziny biologicznej, umieszczone w pieczy zastępczej, często przeżywające osamotnienie, doświadczone traumatycznymi przeżyciami, wymagają szczególnego wsparcia w osiągnięciu samodzielności życiowej. Celem artykułu jest ukazanie procesu usamodzielniania wychowanków systemu pieczy zastępczej w Polsce. Opisuje zarówno kontekst formalno – prawny jak i przebieg tego procesu w wymiarze wychowawczym i psychologicznym. Ukazuje również proces usamodzielniania wychowanków w świetle wybranych wyników badań. System pieczy zastępczej w Polsce musi dzisiaj sprostać wyzwaniom jakie stawia przed nim proces wychowania i usamodzielniania wychowanków. Opracowanie ukazuje proces usamodzielniania, który wymaga wszechstronnego, interdyscyplinarnego podejścia.Pozycja Partnership forms in Europe: A systematic literature reviewSekulić, Milena (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Marriage and cohabitation are the two most common forms of partnership in Europe. We examined the extent to which marriage and cohabitation are studied from a demographic perspective and to identify differences across European countries. The methodology was established on a keyword search and four phases of preference indicator, based on which we selected 85 articles and incorporate them into the literature review. As determined by the literature review, we identified seven areas: Cohabitation, Marriage, Union Formation, Migrants Partnership Behavior, Fertility, Divorce, and Second Demographic Transition. The influence of society plays a significant role in forming the attitudes and aspirations of individuals in each area of life, and for some, even in the most important, which is starting a family and getting married or not, and on the other hand, in individual aspirations and modern lifestyles.Pozycja Więź psychospołeczna w cyklu życia rodziny na podstawie badań małżonkówRzepka, Kamila (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Życie małżeńskie obejmuje kilka etapów, na których kobieta i mężczyzna mają do zrealizowania konkretne zadania. Niniejszy artykuł podejmuje tematykę więzi psychospołecznej w rodzinie w różnych fazach jej życia. Analizy w nim zawarte pozwalają na wstępną, ogólną ocenę więzi. Docelowo artykuł zmierza do postawienia wniosków z badań oraz sformułowania wskazań pastoralnych w zakresie towarzyszenia małżonkom i rodzicom w rozwoju ich więzi psychospołecznej w cyklu życia rodziny. W pierwszej części prezentuje podstawy teoretyczne podjętego zagadnienia, a także opisuje grupę badawczą i metodologię badań. Badania przeprowadzono za pomocą metody sondażu diagnostycznego i objęto nimi grupę 345 osób zamieszkujących diecezję sandomierską. W drugiej części ukazuje wyniki badań dotyczących bliskości intelektualnej, decyzyjnej i działaniowej małżonków w poszczególnych fazach cyklu życia rodziny. Wyniki badań potwierdziły założenie, że etap w cyklu życia rodziny, na którym są małżonkowie, ma związek z częstotliwością i tematyką rozmowy podejmowanej ze współmałżonkiem oraz częstotliwością i tematyką rozmowy rodziców z dziećmi. Pod uwagę wzięto również to, kto w rodzinie respondentów podejmuje ważne decyzje dotyczące dzieci oraz jakie formy spędzania czasu wolnego preferują badani. Wyniki potwierdziły, że istnieje związek między etapem życia rodziny a bliskością intelektualną, częściowo decyzyjną i działaniową małżonków. Niewielki odsetek badanych zadeklarował, że nie podejmuje ważnych rozmów ze współmałżonkiem, a wśród nich najwięcej stanowili ankietowani na etapie z małymi dziećmi (6,5%). Wykazano, że tematyka podejmowanych rozmów ze współmałżonkiem jest najbardziej zróżnicowana między małżeństwami w pierwszej fazie M (małżeństwo bez dzieci) i ostatniej PG („faza pustego gniazda”), a badanymi będącymi na etapach RMD (rodzina z małymi dziećmi), RPS (rodzina z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym) i RD (rodzina z dziećmi dorastającymi), co wiąże się z dostosowaniem tematów rozmów do występujących zadań rozwojowych, różnych na poszczególnych etapach w cyklu życia rodziny. Najsilniejszą bliskość intelektualną rodziców z dziećmi odnotowano w fazie wieku przedszkolnego i szkolnego. Wskazano zatem na działania w zakresie duszpasterstwa rodzin, które mogą być wsparciem dla rozwoju więzi psychospołecznej małżonków, zwłaszcza tych, którzy posiadają małe dzieci. Formą towarzyszenia tym parom mogą być rekolekcje weekendowe dla małżeństw, konferencje oraz dni skupienia, w ramach których akcentowana będzie potrzeba dialogu małżeńskiego i rodzinnego. Istotne również wydaje się uwzględnienie tematyki odpowiedzialnego rodzicielstwa, która rzadko jest podejmowana przez małżonków w rozmowach niezależnie od etapu życia rodziny. Zasadne wydaje się uwzględnianie w duszpasterstwie znaczenia małżeńsko-rodzinnej więzi psychospołecznej poprzez ukierunkowanie troski pastoralnej na wspieranie małżonków w docenieniu ich małżeńskiego i rodzinnego dialogu. Stąd pomocne może okazać się wzajemne towarzyszenie par będących na różnych etapach oraz aktywizacja i wymiana doświadczeń.Pozycja Education as a factor in changing the life situation of older peopleRóżański, Tomasz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)The context of the research was the educational dimension of the life situation of older people. The life situation of seniors may depend on various factors. One of them is the activity they undertake. Educational activity, broadly understood, plays a special role in this area. The aim of the research was to show the role of education (educational activity) as a factor in changing the life situation of older people, as well as to indicate the need and opportunities for educational activation of seniors and supporting their comprehensive development. The applied research method was the analysis of existing data, taking into account, in particular, publications in the field of social and educational gerontology and social pedagogy. The results of the research indicated the important role of education (educational activity) as a factor in changing the life situation of older people, as well as the need to undertake various activities in the field of educational activation of seniors, and to support their comprehensive development. A special role in this area should be played by educational, cultural and aid institutions and organizations, the mass media, as well as the elderly communities themselves. The conclusions from the research were that undertaking various educational and supportive activities contributes to increasing the possibilities of older people to influence their own life situation and to improve the quality of their lives.Pozycja Long-term Family Support. A Church-based Integration Programme in Rural HungaryRagadics, Tamás (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)East Central European rural areas face diverse challenges of social transformation: rural exodus, ageing, poverty and segregation take effect on countryside as parallel phenomena. Problems are connected with the transformation of agriculture, with the lack of services and the negative trends of migration. In spite of several supportive governmental and EU-projects, lower level of rural life standard and deepening social gaps are existing and deepening problems in post-socialist countries. ”Emerging Settlements” Programme is a new, long-term social programme of Hungarian government targeting the support of families and help children „from conception to labour market”. This unique project is implemented by church-based organizations in the most underdeveloped 300 Hungarian settlements. This paper aims to describe the main elements of proceeding programme on the base of project documentation and interviews with co-working social experts. Based on local experiments we highlight some critical viewpoints for developing supporting interventions, displaying the meaning of social participation of church organizations.Pozycja Psychoedukacja w „Szkole dla Rodziców” formą przeciwdziałania transmisji międzypokoleniowej przemocy w procesie wychowania rodzinnegoKomorowska-Pudło, Marta (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Violence against children in the family is a problem that has been observed for centuries. One of the sources of treating it as common, and by many as a natural way of upbringing, is intergenerational transmission. Observing violent behavior of parents in childhood and imitating it in adulthood is associated with the phenomenon of intergenerational transmission of such forms of family relations. The research presented in the article confirms the high probability of such transmission. Adult spouses experiencing violence from their own parents in childhood were more likely to direct deprecation and physical and verbal aggression toward their partners than those not experiencing it. They were less likely to show them their support and commitment to building relationships. The study also showed that those who experienced childhood violence as a result of participating in the psycho-educational classes of the School for Parents changed their parenting attitudes from abnormal to normal to some extent. They began to show more acceptance and understanding of their children’s right to develop autonomy, they also became more consistent and made excessive demands on them less often. The study confirmed that it is possible to weaken and even stop the process of intergenerational transmission of violence against children through a psycho-educational form of family support.Pozycja Away From Home. Experiencing Changes in Family Relationships by Ukrainian Refugee Women Staying in PolandKopczak-Wirga, Anna; Kasperska-Kurzawa, Kamila; Wirga, Tomasz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Rok od inwazji Rosji na Ukrainę przynosi szereg pytań dotyczących uchodźców przybywających na terytorium Polski. Ważnym zagadnieniem staje się wiedza na temat relacji rodzinnych kształtujących się pod wpływem rozłąki z krajem i z bliskimi osobami. W artykule zostały pokazane wyniki badań jakościowych (wywiadów), w których analizowano refleksje i rozważania kobiet ukraińskich na temat wpływu uchodźstwa na ich życie rodzinne po migracji do Polski (po 24 lutego 2022 r.). Widać w nich zmiany w realizowaniu zwykłej rutyny dnia codziennego, którą utrudnia przeobrażenie warunków życia (nowa kultura, trudności komunikacyjne, zmiany w składzie rodziny). Dodatkowo opisany został potencjał pojawienia się zjawiska parentyfikacji, który ujawniają narracje badanych matek, strategie utrzymania więzi rodzinnych oraz poczucia bezpieczeństwa. Badania jakościowe ujawniają szereg problemów, z którymi boryka się ukraińska rodzina w Polsce, co pokazuje konieczność dalszej eksploracji tego obszaru.Pozycja The use of telecare in the prevention of domestic and post-separation violenceSłowik, Małgorzata; Łuczak, Mikołaj Jacek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)The use of telecare in preventing domestic and post-separation violence, while taking place, remains little recognized and widespread. Previous research shows that telecare, while not a panacea for the problem of violence, can help increase the sense of security in those who suffer from, or are exposed to, violence (post-separation violence). This text is a review paper, analysing selected results from a desk study and ongoing methodological and technological implementations in order to discover both the potential and weaknesses of telecare applied in the field of violence prevention and to identify conditions that enhance its effectiveness. In conclusion, the authors offered preliminary, framework recommendations on the conditions for developing a methodological framework for implementing a telecare model in this area of social work and social welfare. The development of such a model will require social research of an interdisciplinary nature, which will provide the data necessary for making analyses and proposing specific solutions in not only technological and organizational, but also methodological, educational and legal dimensions.Pozycja Resilience and self-efficacy as supportive resources in accepting a spouse’s cancer. Coping strategies as parallel mediatorsKrok, Dariusz; Moroń, Marcin Łukasz; Telka, Ewa (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Associations between resilience, self-efficacy, and coping strategies play an important role in the process of accepting the disease in cancer patients by their spouses. This study aims to examine whether coping strategies act as parallel mediators between resilience, self-efficacy, and the acceptance of the partner’s illness by the spouse. Two hundred and thirty-two people were examined: 106 women (M = 55.36, SD = 14.13) and 126 men (M = 62.15, SD = 11.55). Their ages ranged from 24 to 85 years (M = 59.06, SD = 13.20). Questionnaires measuring resilience, self-efficacy, coping, and illness acceptance were utilized. Correlational and mediational analyses were employed to examine the mediation effects. The findings demonstrated that resilience and self-efficacy were positively correlated with both the overall score of illness acceptance and its three dimensions (satisfaction with life, reconciliation with the disease, and self-distancing from the disease) in spouses of cancer patients. Furthermore, coping strategies were positively associated with illness acceptance. The main result revealed that problem-focused coping and meaning-focused coping served as parallel mediators in the relationship between resilience and self-efficacy with illness acceptance. This suggests that the way in which spouses cope with the stress caused by their partners’ cancer determines the utilization of supportive resources in accepting the partner’s illness.Pozycja Relationship between Sense of Stress and Posttraumatic Growth. The Effect of Parent Sex and Child Disability TypeByra, Stanisława; Ćwirynkało, Katarzyna (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Raising a child with a disability is associated with both negative and positive outcomes in parents. We explored the relationship between maternal and paternal stress and posttraumatic growth (PTG) in a Polish sample of 325 parents of children identified with intellectual disability (ID) or Autism Spectrum Disorder (ASD) without ID. We found that the highest level of PTG is characteristic of mothers with children with ASD, followed by mothers with children with ID. However, a considerable proportion of fathers also experienced average or high PTG. Mothers experienced lower levels of stress than fathers. Whereas positive correlations (including the quadratic relation) between certain dimensions of stress and PTG were found in mothers, no significant correlations between the variables were indicated in fathers. The results of this study can inform recommendations to improve therapeutic activities aimed at providing them with support and strengthening transformative beneficial changes.Pozycja Relacje z byłą żoną jako uwarunkowanie poczucia sukcesów życiowych rozwiedzionych ojców sprawujących opiekę nad dzieckiemDudak, Anna; Klimkowska, Katarzyna (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Tło. Artykuł podejmuje problematykę sukcesu życiowego oraz jego wybranych uwarunkowań w odniesieniu do specyficznej grupy – ojców, którym sąd przyznał prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem z miejscem zamieszkania przy ojcu lub opiekę naprzemienną. Analizy osadzone są w psychotransgresyjnej koncepcji człowieka J. Kozieleckiego. Cele. Celem badań było poznanie znaczenia relacji z byłą żoną w kontekście poczucia sukcesu życiowego badanych ojców. Metodyka. W drodze badań jakościowych, zrealizowanych z zastosowaniem swobodnego wywiadu biograficznego opartego na dyspozycjach do wywiadu, badaczki ustaliły, jak ojcowie, którzy doświadczyli niepowodzenia małżeństwa, przeżywają sukces i jakie znaczenie dla tego sukcesu mają relacje z byłymi partnerkami. Wyniki. Z usłyszanych historii wyłania się wielowymiarowy obraz relacji ojców sprawujących opiekę nad dziećmi z matkami ich dzieci. Utrzymanie poprawnych relacji z byłą partnerką w odniesieniu do kwestii dotyczących dziecka stanowi ważny element funkcjonowania mężczyzn po rozwodzie oraz odczuwania sukcesu życiowego. Wnioski. Autorki wyodrębniły trzy modele relacji mężczyzn z byłymi żonami jeden pozytywny oraz dwa negatywne o różnej specyfice relacji – unikowy i konfrontacyjny.Pozycja Family assistantships as a professional dimension of support for modern familiesSordyl-Lipnicka, Barbara; Czechowska-Bieluga, Marta (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)The aim of the study was to find out in what manner the family assistants subjected to the study accompany the families they support. The manner was used as a framework for the analyses of professional functioning and experiences of the group of professionals subjected to the study. It appears that the family assistants’ accounts show the essence of their professional role. The case study method was used. In the presented analyses, assistantships appear to be work aimed at introducing changes in the lives of families whose members are treated as partners or clients, and much less frequently perceived as friends. In the development of professional competences of the respondents there is a certain randomness than the planned educational activity and insufficiently widespread systematic supervision is visible. The negative context of the research results refers to attributing the causes of failures to inappropriate attitudes of family members, limited reflection on one’s own actions and the lack of a sense of being part of a team of specialists working with the family.Pozycja Early initiation of drinking and its consequences. The case of the Czech RepublicOlecká, Ivana; Trochtová, Ludmila (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Background: The WHO European Region has the highest alcohol consumption of all six WHO regions. The research presented here is conducted in the Czech Republic, which has the highest average per capita alcohol consumption in Europe. The problem of alcoholism among children and adults is still not sufficiently perceived by Czech society as a risk and threat to the population’s future health. Objective: The research aimed to confirm a relationship between the onset of alcohol consumption at a young age and the amount/frequency of current alcohol consumption. Method: Data analysis was conducted on a representative sample of children aged 6–17 (n = 2948; man: 1492; 50,61 %; woman: 1456; 49,39%). Only 36.87% of children in our sample do not drink alcohol at all. 6.28% of children tasted alcohol for the first time before the age of 6. 19.30% tasted alcohol between the ages of 6 and 10, and 38.16% between the ages of 11 and 14. Results: The research confirms the association between early initiation of alcohol consumption and increased risk of binge drinking at older ages. Children who drink alcohol daily start very early. Children who consume alcohol only infrequently start drinking after age 15. Conclusion: The text intends to draw attention to the fact that despite existing prevention programs and interventions, alcohol consumption among children and adolescents is still a severe and contemporary problem related to the high tolerance of society towards alcohol consumption. The degree of denormalization of underage drinking drinking in the Czech Republic is still low. However, even if we accept the thesis of gradual demoralization of drinking, which is based on the assumption of declining alcohol consumption, it appears that early initiation of drinking is thus becoming an increasingly important indicator of wider risk behavior and needs increased attention. As part of social prevention, it is necessary to focus not only on direct information about risks and effects, but above all on the issue of behavioural change.Pozycja Biograficzne uczenie się ról rodzicielskich matekPuszcz, Paulina; Kalus, Alicja; Mazurek, Emilia (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Podjęcie roli rodzicielskiej stanowi istotne zadanie rozwojowe okresu wczesnej dorosłości oraz znaczące doświadczenie w biografii człowieka. Realizowanie roli rodzicielskiej to proces, którego człowiek uczy się w biegu życia. Jednym z rodzajów uczenia się jest uczenie się biograficzne. Celem badań była rekonstrukcja wydarzeń i okoliczności wpisanych w bieg życia kobiet, które stanowiły kontekst ich biograficznego uczenia się roli rodzicielskiej. W badaniach wzięło udział 15 kobiet w wieku od 24 do 35 lat, będących matkami. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że biograficzne uczenie się roli rodzicielskiej przez matkę zachodzi poprzez uczenie się z biografii własnej i biografii Innych, w wymiarze świadomym i nieświadomym, indywidualnie lub w relacji z Innym(i). Dla biograficznego uczenia się roli rodzicielskiej duże znaczenie ma okres wzrastania i rozwoju w domu rodziny pochodzenia. Szczególnie znaczące są tu doświadczenia życiowe zdobywane w relacji z matką oraz obserwowanie jej w roli matki. Wnioski płynące z prezentowanych badań mogą stanowić podstawę do tworzenia programów edukacyjnych skierowanych do (przyszłych) matek oraz do przygotowania specjalistów wspierających kobiety pełnieniu roli rodzicielskiej.Pozycja Hierarchia wartości członków wspólnoty Domowego KościołaOpalach, Cezary (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Artykuł prezentuje empiryczną weryfikację hipotezy, iż małżonkowie należący do wspólnoty Domowego Kościoła (DK), w swojej hierarchii wartości wyżej stawiają dobra związane z religijnością i rodziną niż małżonkowie niezwiązani z żadną wspólnotą religijną. Na takie przesłanki wskazują dotychczasowe dane, wedle których osoby z DK cechują się wysokim poziomem religijności personalnej i dobrymi jakościowo relacjami rodzinnymi. Weryfikacji hipotezy dokonano na podstawie Skali Wartości Miltona Rokeacha, badając 30 małżeństw z DK i spoza DK. Uzyskane rezultaty potwierdziły, iż członkowie DK w swojej hierarchii wartości najwyżej cenią dobra dotyczące relacji z Bogiem, następnie relacji z najbliższymi, a potem relacji z innymi ludźmi. Źródłem takich wyników w pierwszym rzędzie wydaje się przynależność do wspólnoty DK, co sprawia, że hierarchia wartości jej członków cechuje się dużym stopniem spójności wewnętrznej (między wartościami ostatecznymi i instrumentalnymi), idzie w parze z hierarchią potrzeb w ujęciu Abrahama Maslowa i religijnością personalną, stawia rodzinę na drugim miejscu (po Bogu), choć większość Polaków umieszcza ją na miejscu pierwszym, pozwala przełamać zależności związane z wiekiem. Jednak inną przyczyną uzyskanych danych może być struktura osobowości badanych osób, gdyż hierarchia wartości, zdaniem Rokeacha, stanowi jedną z jej części. Dylemat ten pozwolą rozstrzygnąć jedynie dalsze poszukiwania empiryczne.Pozycja Sposoby doświadczania macierzyństwa z dzieckiem z niepełnosprawnościąMyśliwczyk, Iwona (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Macierzyństwo to zjawisko oczywiste i naturalne, które z reguły utożsamiane jest z wyjątkowymi doświadczeniami matek i pozytywnym postrzeganiem społecznym. Wyjątek może stanowić pełnienie roli matki dziecka z niepełnosprawnością. Wówczas macierzyństwo nabiera innych znaczeń, a sposoby doświadczania roli matki nie są już tak oczywiste, jak w przypadku dziecka pełnosprawnego. Celem artykułu jest zaprezentowanie wyników badań rekonstrukcji przeżyć i interpretacji doświadczeń na temat macierzyństwa z dzieckiem z niepełnosprawnością oraz zaproponowanie możliwości wsparcia matek wychowujących dziecko z niepełnosprawnością. Przedstawione w opracowaniu badania zostały osadzone w paradygmacie interpretatywnym, co w konsekwencji pozwoliło zastosować metodę biograficzną z wykorzystaniem autobiograficznego wywiadu narracyjnego. Kwestia macierzyństwa z dzieckiem z niepełnosprawnością pojawia się w dyskursie publicznym i naukowym dość często, jednak perspektywa biograficzna odsłania indywidualne sensy nadane macierzyństwu. Rekonstruowana przez matki rzeczywistość jest złożona i składa z negatywnych emocji będących skutkiem zagrożenia, niepewności, dezorientacji i braku kontroli nad sytuacją wywołaną niepełnosprawnością dziecka. Obok nich w życiu kobiet sytuują się pozytywne emocje wynikające z akceptacji niepełnosprawności, najmniejszych efektów dziecka, czy poczucia spełnienia w roli matki. Subiektywna interpretacja doświadczeń przeżywanych przez matki wychowujące dziecko z niepełnosprawnością ukazuje niepowtarzalne biografie i dowodzi, że matki na wiele sposobów doświadczają tego macierzyństwa: macierzyństwo osamotnione, obciążone ryzykiem czy zdominowane niepełnosprawnością, ale także znormalizowane, wspierane i spełnione. Opowiedzianym historiom maki nadają własne znaczenia, które z ich perspektywy są istotne.Pozycja Wsparcie społeczne i krytyczne wydarzenia życiowe w okresie średniej dorosłości. Różnicująca rola rodzeństwaWalęcka-Matyja, Katarzyna Kamila (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Tło: Wsparcie społeczne odgrywa istotną rolę w procesie adaptacji do skutków krytycznych wydarzeń życiowych, ułatwiając radzenie sobie z nimi. Przyjmuje się, że możliwość doświadczenia krytycznych wydarzeń życiowych stanowi dość powszechne zjawisko i głównie dotyczy osób znajdujących się w okresie średniej dorosłości. Cel: Rozpatrywano występowanie zróżnicowania w zakresie spostrzegania różnych aspektów wsparcia społecznego, satysfakcji płynącej z uzyskiwanego wsparcia od bliskiej osoby oraz nasilenie krytycznych wydarzeń życiowych w zależności od posiadania rodzeństwa. Celem było także sprawdzenie zależności między nasileniem krytycznych wydarzeń życiowych a spostrzeganym dostępnym wsparciem społecznym i jakością relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw. Ostatni cel badań odnosił się do określenia związku między spostrzeganiem dostępnego wsparcia a jakością relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw. Metodologia: W badaniach zastosowano metodę ilościową i opisową. Wykorzystano następujące kwestionariusze samoopisowe (Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego, Skalę Oceny Ponownego Przystosowania Społecznego, Kwestionariusz Relacji Dorosłego Rodzeństwa oraz ankietę). W badaniu wzięło udział 136 osób w średnim wieku (M = 41,18, SD = 5,88). Pierwszą grupę stanowiły osoby posiadające rodzeństwo (n = 72, 52,9%), w tym 50 (69,4%) kobiet i 22 (30%) mężczyzn. W grupie osób bez rodzeństwa (n = 64, 47,1%) było 21 (32,8%) kobiet i 43 (67,2%) mężczyzn. Zebrane dane poddano analizie statystycznej przy użyciu oprogramowania IMB SPSS Statistics wersja 27 na licencji Uniwersytetu XX. Rezultaty: Grupy osób posiadających rodzeństwo i nieposiadające rodzeństwa nie różniły się w zakresie spostrzeganego, jak i otrzymywanego wsparcia emocjonalnego, instrumentalnego oraz informacyjnego, oraz w zakresie nasilenia krytycznych wydarzeń życiowych. Osoby posiadające rodzeństwo czerpały większą satysfakcję ze wsparcia udzielanego przez bliską osobę. Nasilenie krytycznych wydarzeń życiowych nie łączyło się istotnie ze spostrzeganym dostępnym wsparciem społecznym. Doświadczanie większego nasilenia krytycznych wydarzeń życiowych wiązało się istotnie z mniej zgodną relacją interpersonalną dorosłych rodzeństw. Spostrzeganie dostępnego wsparcia emocjonalnego łączyło się ze zgodną relacją dorosłych rodzeństw. Wnioski: Ukazane rezultaty badań skłaniają do refleksji nad potrzebą i znaczeniem wsparcia społecznego oraz kształtują świadomość tworzenia dostępnych sieci społecznych.Pozycja Family policy – variety of forms of family support/subsidiesKampka, Franciszek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2023)Based on a review of the literature, the article discusses the main controversies in family policy design. The article addresses the challenges facing family policies and discusses the various forms and strategies of these policies. Family policy in social research can be the perspective through which government actions and the consequences of these actions for families are analyzed. It can be described through the assumed goals and courses of action, the structures within which it is implemented, the functions it performs, or the processes of change it initiates. In considering family policy, it is necessary to take into account activities that are directly aimed at families, as well as those that affect their condition indirectly. These are: 1) laws and actions concerning the composition of the family (issues of marriage, divorce, adoption, births, foster care), 2) economic support for families, 3) issues concerning the development of children (the ability of parents to nurture, raise and educate their children), 4) care (especially with regard to sick or disabled family members), 5) relationships, sustainability and stability of families. The purpose of the article is to point out the challenges posed by contemporary socio-cultural changes and the possible consequences of the policy models adopted.