Analecta Cracoviensia, 2004, T. 36

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/9168

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 36

Góra Krzyży. Symbol walk Polaków i Litwinów o wolność religijną i narodową
Motuzas, Alfonsas (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
There are such countries in the world where Catholicism has struck deeper roots than in Lithuania. Nevertheless you will never meet such piety of folk and such expressions of spirituality that exist in the Cross Hill. A lot of people respect the Hill of Crosses not only as a religious object, but also as the symbol of nation’s spirit, nationality and freedom. Historical, religious and geopolitical events influenced birth of this notation. The aim of the research was to reveal the origin of the Hill of Crosses cult. According to the resources of folklore and history, historical origin of this object has been revealed. It testifies that the history of the Hill of Crosses began after the 1831 and 1863 Poles and Lithuanians revolt against Russian czar power. Conclusions ground the hypothesis raised at the beginning of the work that the cult of the Hill of Crosses is the heritage of Polish Franciscan culture in Lithuania. It is not only the witness of how Poles and Lithuanians suffered and lost the fight for religious and national freedom, but at the same time it is the sign and promise of the Good’s victory against the bad. It is natural that in year 2000 near it Franciscans abbey was built and it further spreads Franciscan culture.
In Search of Lost Unity
Zuziak, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
W artykule zostały omówione negatywne dla rozwoju ludzkiej kultury skutki rozpadu współczesnej nauki na szereg autonomicznych nauk szczegółowych. Wskazano sfery, które w wyniku redukcji naukowej znikają z koncepcji człowieka oraz kulturowe efekty tej redukcji. Nauka, pierwotnie poznająca prawdę o rzeczywistości, zaczyna przekształcać rzeczywistość i tworzyć nowe „prawdy”. Uznanie przez naukowców, że tylko badane przez naukę i poddające się eksperymentom naukowym obszary rzeczywistości mogą być uznane za „prawdziwe” prowadzi do zubożenia zarówno całej sfery kultury, jak i wizji człowieka, gdyż ograniczenia metodologiczne z założenia uniemożliwiają penetrację wielu sfer rzeczywistości. Wpływ religii, która badała sferę sacrum i wskazywała możliwości harmonijnego rozwoju wszystkich wymiarów człowieka jest marginalizowany. Pomiędzy wszystkimi istotnymi sferami aktywności ludzkiej pojawia się coraz większy rozziew, przyczynia się do tego również rozpad nauki na niezależne specjalności. Brak w nauce metody i języka, który umożliwiłby stworzenie spójnej wizji świata i człowieka. Można wszystkie odseparowane dziedziny na nowo zintegrować jedynie przez przywracanie w ramach praktyki społecznej możliwości komunikowania się reprezentantów poszczególnych sfer, które realizują aspiracje różnych wymiarów człowieczeństwa. Wielką szansę w przywracaniu jedności kulturze ludzkiej może mieć etyka, rozumiana jako dziedzina zajmująca się praktyczną działalnością człowieka. Taka etyka musiałaby korzystać z obserwacji innych nauk. Jej zadaniem byłoby stwarzanie warunków umożliwiających komunikację pomiędzy wspólnotami i członkami tych wspólnot. Równocześnie celem takiej etyki byłoby określanie warunków, jakie musi spełnić społeczeństwo, by ludzie mogli i chcieli rozwijać pełnię swoich możliwości, wspierać korzystne dla harmonijnego rozwoju człowieka i społeczeństwa wartości a także ukazywać zagrożenia, do jakich prowadzi jednostronny rozwój. Zaproponowany model etyki mógłby przyczynić się do przezwyciężenia postępującej dezintegracji kultury i dać oparcie dla poszukiwań i aspiracji współczesnego człowieka.
Kaznodziejski geniusz św. Augustyna
Panuś, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Działalność Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa do roku 1990
Kliś, Zdzisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
The Social Committee for Renovation of Cracow’s Monuments was founded in 1978 and has been operating since then. The aim of this organization, which has been working under the auspices of the President of the Republic of Poland, is the renovation of the monuments of Cracow and the Salt Mines in Wieliczka. Until 1990 the Chairman of this organization was Prof. Henryk Jabłoński. The changes in the political system in Poland brought about structural changes in the Committee in 1990. A well-known writer Stanisław Lem was appointed Chairman for a year. The Committee successfully conducted renovation and prevented deterioration of many achitectural monuments, churches, castles, palaces, mansions, tenement houses, parks, gardens, water and transportation installations in and in the vicinity of Cracow. The article lists the majority of the renovated sites.
The Vision of God and Man in the Litterary Works of Karol Wojtyła
Kijas, Zdzisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Przedmiotem analizy są tu wybrane utwory Karola Wojtyły, w polskim oryginale wydane w tomie: „Poezje i dramaty” (Kraków 1969). Jest to skrótowy zarys problematyki teologicznej w tego rodzaju pismach przyszłego papieża. Refleksja autora skupiła się na kilku zagadnieniach wydobytych z omawianej spuścizny literackiej Karola Wojtyły. Odnoszą się one do paradoksu prawdy, bliskości Boga, tajemnicy życia człowieka, do tajemnicy miłości i odpowiedzialności człowieka. Wywody autora wytyczają pewien kierunek dalszych badań literackich i teologicznych poezji Karola Wojtyły.
Spotkanie Ojca Świętego Jana Pawła II z przedstawicielami świata nauki i kultury w kolegiacie św. Anny w Krakowie (8 VI 1997)
Makselon, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
This article is based on research carried out a year after the visit of John Paul II in Poland and in the St. Anne’s University Church. More than 540 representatives of all Polish universities participated in that meeting (mainly rectors and deans) and well-known persons from the world of culture. A questionnaire was filled in by approximately 14% participants of the meeting with Saint Peter’s Successor. 43% of them were laypeople between 61-75 years of age. The article focuses on the following issues: context of the meeting with the Holy Father, estimation of the value of the meeting with John Paul II, the consequences of that meeting for Polish science. For the majority of respondents the meeting in St. Anne’s Collegiate Church was more important than the Holy Mass on Błonia in Krakow (canonization of St. Hedwig, Queen of Poland, the foundress of the oldest University in Poland) which collected over one million people. The participants in the meeting in St. Anne’s Collegiate Church experienced mostly: strong emotion (36%), joy and happiness (24%) and radiance of John Paul II sainthood (19%). However, 42% of respondents did not know what consequences will be brought by the meeting with John Paul II. But for 22% it had vital significance, since it allowed to identify with him, for example in public speeches and a selected type of activity.
Urząd i charyzmat w służbie budowy wspólnoty (communio) Kościoła
Krzywda, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Feminizm a chrześcijańskie posłannictwo kobiety
Borutka, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
The ability to express oneself as a gift in marriage and motherhood enables the Christian trend of feminism to be ready to create and not only to fight. Enriched by a theological concept of the human body, such feminism will not be ashamed of the body and yet will not abandom the virtue of chastity. It could be said that the “new vision” of feminism, proclaimed by John Paul II, is synonymous with the Christian concept of woman’s dignity as it was expressed by the Holy Father in Mulieris dignitatem. Christian “new feminism” should therefore focus on formulating a new culture favouring life. It should not yield to the temptation of imitating models of masculinity and work to overcome all forms of discrimination, violence and exploitation. The concept of “new feminism” contains within it two aspects: a starving to eliminate the discrimination of women and simultaneously the need to overcome the harmful tendencies of “old feminism” in its extreme liberal and a-religious manifestation. Thus “new feminism” means in practice the re-reading and reinterpreting Biblical texts on the nature of woman’s role and vocation. The Church considers that cautious penetration to the Biblical source of the nature of womanhood will provide a deeper sense to our contemporariness, it will cause, that through the actions of those concerned, their reality will be subject to the anticipated transformation and that with the support of renewed Biblical models woman will understand her mission; will accept the gift of womanhood.
Dowód ontologiczny w ujęciu Siemiona L. Franka
Obolevitch, Teresa; Wszołek, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Anselm’s Proof has interested thinkers for various reasons, one of them being that it seems “concise and logical”. But neither its logical nor its Christian charms - so argues Semen L. Frank, one of the most renowned Russian philosophers - must be allowed to conceal its fundamental sense. For purposes of the Proof, God is taken to be ens realissimum, that than which nothing greater can be conceived. Anselm’s first formulation distinguished between what exists in the mind and what exists in reality. To exist in reality is taken to be “better” than existing only in the mind. So one can understand that God exists, since if He did not He would fail to be that than which nothing greater can be conceived. However Frank sees two parts in Anselm’s argument of which only the first is dependent on logic. Anselm’s second argument (in Proslogion III) is meant to explicate the idea that we cannot even think of God as nonexistent. God’s real and necessary existence is condition sine qua non of our thinking and existing. Therefore Frank’s Proof is meant to be a fitting articulation of religious experience which is - theologically speaking - an act of faith or, from a more philosophical point of view, intuition. In the course of analysis we suggest however that Frank’s concept of “intuition” is problematic.
Krakowskie Towarzystwo Popierania Prasy Katolickiej (1912-1916)
Urban, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Sens życia według Józefa Marii Bocheńskiego OP
Wolak, Zbigniew (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Every human being is looking for a sense of his or her life. Very often people ask philosophers for advise. There are also different sciences which try to help people with that problem, especially psychology. Fr. J. M. Bocheński, well known Polish philosopher and logician, says the problem of the sense of life belongs not to philosophy but to the personal world view and philosophy of life. However we can use philosophical, analytical methods to consider meanings and consequences of what we believe sense of life is. I this article I discuss his thesis from the point of view of logic, psychology and classical philosophy. I think the interdisciplinary approach to this problem is very important and fruitful.
Między symbolem a figurą. Źródła myśli teologicznej Paulina z Noli
Kasprzak, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
The essential purpose of Paulinian search for wisdom is Christ. The article discusses the sources of Paulinus’s thinking, with a consideration of the Biblical roots and the earlier philosophical Greek tradition that inspired him. Having accept a radical asceticism, it is certain that he rejected pagan sources such as philosophers and ancient historians. The Scriptures are decisively the real source of his theological thought. In all his written works about 2800 quotations and allusions to the Scriptures can be found, of which 1450 quotations and allusions refer to the New Testament.
Badania nad dogmatem w teologii posoborowej. Recepcja dyskusji teologicznej we Włoszech
Perzyński, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Studies on the truth of dogma, which produced very little result before Vatican II, seem to have found an open gate after the Council. Because the dogma structuraly appeals to the revealed truth, it regards directly and indirectly to the biblical, but not the philosophical-rational concept of truth. The article contains three parts: 1) Historicle reasons for questioning dogma and truth; 2) The dogma in the presece of hermenetics and philosophical language; 3) A dispute upon the idea of truth, exampled by three authors: W. Pannenberg, J. Moltmann and W. Kasper. In theological reflection, the reference to the revealed truth oscillates between two poles, one of which is eschatological and the other christological. Referring to the contemporary debate on eschatology and history, J. Moltmann seems to be emphasizing the above in connection with W. Pannenberg, bearing the risk of ascribing to eschatology what he wants to take away from history. W. Kasper develops the concept of dogma based on the biblical concept of truth, which can be regarded as history in its very essence, as it flows in the rhythm of promise and fulfillment. It is understood as a promise, and not an epiphany, thus, it is radically open to the unimaginable future which inevitably belongs to God. Every dogmatic definition needs an indepth interpretation heading towards manifesting the revealed truth using clearly humanly expressed words, with this related is the problem of making use of contemporary hermenetics. The work of Italian authors such as G. Angelini, G. Colombo, G. Moioli, P. A. Sequeri display the dogmatic definitions are necessary as a sign of a united Church and a sign that guides the faith of the faithful. However an indepth cognition of the whole manifested reality expressed in the dogma’s reserved in the full human eschatological state, though in the present state it becomes more and more possible to better recognize them.
Pojęcie miłości w „Credo” Hansa Ursa von Balthasara
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
The paper discusses the question of love in the little book of H. U. von Balthasar: “Credo. Meditations on the Apostles’ Creed” (Edinburgh: T. & T. Clark 1990, 105p.) It is his last publication summarizing his theology. It is called a little “summa” of his theology. Love can be described as beautiful and omnipotent knowledge, which brings happiness and inspires the acts of free will. An important peculiarity of love is that it has no defined form. Its form is love itself. It is like an unlimited abyss that attracts a person or a flowing wellspring with no holding-trough beneath it. The essence of the innertrinitarian love is difficult to define because it is identical with the essence of God himself. Von Balthasar sees it in an anticipating “yes” to everything that is going to happen and in the gratuitousness of such attitude. So the anticipating “yes” is meant also as an acceptance of another being, of another person or thing. To “love” means to “be for (somebody)”. The love in God consists precisely in the perfect being of one person for the other. Then love creates space for someone else or for something else. This means also self-limitation. That is why the innertrinitarian love of any divine person consists in the total self-surrender, in its κένωσις. Acceptance of any being poses the question of the relation between love and being. Von Balthasar’s idea is that love and being are co-extensive (“Sein und Liebe sind koextesiv”). This means that love reaches as far as being. The reason is that every being, even an impersonal one, is the result of a loving act of the triune Creator, whose essence is love. Thanks to this every created being holds an impressed mark of that act. The question posed by the author at the end of this paper is how we could define this “impressed mark”. In an answer he proposes a new notion of “prosistence” (from Latin pro-sistere), which means “being for (an other)”. Prosistence is the basic feature of any being: personal and impersonal, that of the divine persons and of all created beings. This feature explains the following aspects of reality. It allows the personal beings to form communities and the impersonal ones to form any kind of a whole. Prosistence is also the base for the sense of anything (for more on the notion of prosistence see: J. D. Szczurek, The Notion of Love in the Encyclical Letter «Dominum et Vivificantem» of John Paul II. Summary, “Analecta Cracoviensia” 35:2003, p. 271). The author hopes that this notion can contribute to developing the ontology of love.
Zaangażowanie duchowieństwa w działalność germanizacyjną w Piekarach (1885-1912)
Wycisło, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Diakonat stały w polskim prawodawstwie kościelnym
Dyduch, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
„L’Osservatore Romano” e la sua versione polacca
Pamuła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Pojawienie się włoskiego pisma „L’Osservatore Romano” stanowi historyczny dowód obecności Kościoła w realiach życia połowy XIX wieku. Kościół, pragnąc realizować swą misję nauczania, sięga do współczesnych metod przekazu treści wiary, wśród których coraz bardziej dominuje prasa. Dlatego w opracowaniu tym pojawiają się dwa etapy omawianego pisma. Najpierw omówiono powołanie do istnienia włoskiej edycji tego periodyku, następnie ukazano wyjątkowość miesięcznika w języku ojczystym papieża Jana Pawła II. Nowe „L’Osservatore Romano”, ukazujące się w Rzymie w 1849 r., było już wówczas owocem antycypujących ten proces pism kościelnych, tj. „Giornale di Roma” i „II Costituzionale Romano”. Przy powołaniu tych tytułów prasowych zasłużyli się: Augusto Baviera, Marcantonio Pacelli, a w zakresie „L’Osservatore Romano” szczególnie Nicola Zanachini i Giuseppe Bastia. Włoska wersja była sukcesywnie wydawana w innych językach: francuskim (1949), angielskim (1968), hiszpańskim i portugalskim (1969) oraz niemieckim (1971). Każda z tych edycji pojawiała się w specyficznych okolicznościach życia Kościoła, które chociaż nie determinowały powstania pisma, to jednak ukazywały potrzebę konkretnej wersji językowej. Ostatnią wersją językową, w której ukazało się „L’Osservatore Romano”, było wydanie w języku polskim. Polska jako kraj o ponad tysiącletniej tradycji chrześcijańskiej, w zdecydowanej większości katolicki, nie mógł się poszczycić tego rodzaju pismem religijnym. Barierą istotną i rzeczywistą stawał się realizowany w Polsce system polityczny, który starał się wpływać deprecjonująco na życie Kościoła. Pierwszą informację o próbie wydawania tego pisma w języku polskim ujawnił papież Jan Paweł II w dniu 16 grudnia 1979 r., gdy rozmawiał z ks. Adamem Bonieckim, który miał podjąć się roli redaktora nowego periodyku. Polska wersja została wydrukowana 4 kwietnia 1980 r., w Wielką Sobotę, co Ojciec Święty postrzegał, jako fakt historyczny, mimo że ukazało się tylko 500 egzemplarzy. Nakład ten miał być uzupełniony, co nastąpiło po Wielkanocy, i 60.000 egzemplarzy dotarło do Polski. Jednakże pierwsze wydanie (numer podwójny) nie było akceptowane w polskim układzie politycznym. Dość wspomnieć, że kolejny numer, trzeci, z 20 maja 1980 r., został w całości zniszczony. Od strony formalnej szczytem uzgodnień politycznych w tym zakresie było spotkanie 7 lipca 1980 r. prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, abpa Luigi Poggi i ministra Kazimierza Szablewskiego w Watykanie. Nawiązywało ono do wcześniejszych ustaleń prawnych w zakresie profilu, dostarczania i rozprowadzania pisma. Największy nakład z wszystkich wersji językowych, to wówczas wydanie polskie, które sięgało 150.000 egzemplarzy. Tak było w początkach jego dostarczania do Polski, gdy wprowadzało rodaków w świat życia Kościoła, któremu przewodził Jan Paweł II. Niewątpliwie mogło się też przyczynić do politycznych przemian roku 1989 w Polsce.
Doświadczenie religijne a filozofia religii. Uwagi na marginesie koncepcji filozofii religii kard. Mariana Jaworskiego
Krokos, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Doświadczenie religijne jako egzystencjalny warunek akceptacji racjonalnej afirmacji Boga
Oko, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
La storicità delle definizioni dogmatiche secondo la Dichiarazione «Mysterium Ecclesiae»
Siwecki, Leon (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2004)
Deklaracja „Mysterium Ecclesiae” (1973), wydana przez Kongregację Nauki Wiary, miała na celu wyjaśnienie niektórych prawd związanych z tajemnicą Kościoła, które w ówczesnym czasie były negowane bądź niewłaściwie rozumiane. Dokument wskazuje na niektóre błędy oraz prezentuje doktrynę katolicką. Treść deklaracji doskonale odzwierciedla linię doktrynalną soboru watykańskiego II. Artykuł przedstawia niektóre aspekty deklaracji, związane z kwestią historyczności twierdzeń dogmatycznych. Ukazuje zatem: zagadnienie nieomylności Kościoła; czynniki wpływające na wyrażenie objawienia; rozstrzygający walor definicji dogmatycznych. „Mysterium Ecclesiae”, wyraźniej niż dotychczasowe dokumenty Kościoła, rozpatruje walor dialektyczny dogmatu: jego niezmienność oraz historyczność. Dokument wskazuje na fundamentalną zasadę poprawnego rozumienia prawd wiary. Owo kryterium wyraża się w fakcie, że to nie funkcjonalność praktyczna ukazuje ortodoksję formuł dogmatycznych, lecz wręcz przeciwnie, to właśnie ortodoksja gwarantuje właściwe i autentyczne „uwspółcześnienie” deklaracji dogmatycznych. W każdej bowiem definicji dogmatycznej przedstawienie prawdy (element niezmienny) nieodzownie jest związane z „szatą językową”, która koniecznie winna być aktualizowana.

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 2004, T. 36 wg Data wydania