Analecta Cracoviensia, 1995, T. 27

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/7488

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 65

Nieznane witraże Józefa Mehoffera
Wroński, Józef Szymon (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Kodeks domowy w Liście do Kolosan (Kol 3,18–4,1)
Łach, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Die Symbolik des Weihnachtssternes in zwei liturgischen Kodexen aus Kleinpolen
Kliś, Zdzisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
W graduale trzeciej ćwierci XIII w., w Archiwum Klasztoru Klarysek w Starym Sączu w scenie Bożego Narodzenia (sygn. 1, 3, vol. I, fol. 24 v) anioł usytuowany nad inicjałem H(odie nobis) wskazuje palcem na gwiazdę widniejącą nad leżącą Marią i Dzieciątkiem w żłobie, namalowanymi wewnątrz inicjału. W dwóch XV-wiecznych mszałach: z Biblioteki Augustianów w Żaganiu (BUWr. I F 343, fol. 11 v) i w Archiwum Kapitulnym Katedry Krakowskiej (KP 2, p. 44, dawna numeracja strony fol. 15r) przy mszy św. nocnej i porannej Bożego Narodzenia (w mszale żagańskim In gaili cantu, a w mszale krakowskim In aurora), namalowane jest w inicjale popiersie Izajasza: w mszale żagańskim inicjał D(ominus dixit ad me), w mszale krakowskim inicjał L(ux fulgebit), z zapisaną banderolą w ręku (w mszale żagańskim „ysaias ppta”, w mszale krakowskim „ysayas ppheta”). Obydwie iluminacje poprzedzają miniatury z Adoracją Dzieciątka w inicjale P(uer natus est) mszy św. w dzień „ad sununam missam Introit” (I F 343, fol. 13r; KP 2, p. 47, dawna numeracja strony fol. 17r). Charakterystyczne dla krakowskiej miniatury jest, że nad popiersiem proroka znajduje się gwiazda, większa od pozostałych gwiazd widniejących na niebieskim firmamencie nieba. Wydaje się, że wczesnochrześcijańska symbolika gwiazdy-Chrystusa jako słońca i światła miała zastosowanie w polskich średniowiecznych przedstawieniach Bożego Narodzenia. Gwiazda w Graduale-Antyfonarzu sądeckim symbolizuje Chrystusa króla jako słońce, zaś miniatura w mszale krakowskim mówi o Chrystusie jako światłości świata (J 8, 12), zapowiedzianej przez Izajasza.
La persona nel CIC 1983. Analisi della norma del c. 96 del CIC 1983
Rapacz, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Kategoria „osoby” jako podmiotu praw i obowiązków, użyta w poprzednim Kodeksie prawa kanonicznego, nadal jest jednym z centralnych pojęć, stosowanych w Kodeksie Jana Pawła II. Odnośny kanon 96 KPK, który wprowadza w zagadnienie osoby w prawie kanonicznym, stanowi: „Przez chrzest człowiek zostaje wcielony do Kościoła Chrystusowego i staje się w nim osobą, z obowiązkami i prawami, które — zważywszy ich pozycję — są właściwe chrześcijanom, jeśli są we wspólnocie kościelnej i o ile nie przeszkadza sankcja nałożona zgodnie z przepisem prawa” Analiza tej normy ma ważne znaczenie dla zrozumienia bardziej szczegółowych problemów związanych z pojęciem osoby w prawie kanonicznym. Z rozważań przedstawionych w tym artykule wynika, że prawodawca kościelny, stosując termin „osoba” jako podmiot praw i obowiązków, przekłada na język prawny doktrynę soboru watykańskiego II w tym, co dotyczy praw i obowiązków chrześcijanina. Trzeba jednak podkreślić, że kategoria ta nie jest dość „pojemna”, aby można poprzez nią wyrazić w sposób nie budzący zastrzeżeń rzeczywistą pozycję kanoniczną, jaką człowiek ochrzczony zajmuje w Kościele. Do bardziej szczegółowych refleksji w tym względzie autor odsyła do innych publikacji.
Wybory w katolickim nauczaniu społecznym
Zwoliński, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Free election, which allows to put in practice the idea of common good, is an important element of a parliamentary system of government. However, this indirect participation of the citizens in the governing of the country by means of the election of their parliamentary representatives, who are supposed to put in practice the will of their electors requires some proper political preparation and social consciousness. All social groups should contribute to the preparation of the citizens for the responsibility for the country and its policy. Free election of the authorities and the political system was encouraged during the Second Council of Vatican, and thus The Dogmatic Constitution of the Church in the Contemporary World says: „The persons who go to make up the political community are many and varied; quite rightly, they may veer towards widely differing points of view. Therefore, lest the political community be ruined while everyone follows his own opinion, an authority is needed to guide the energies of all towards the common good-not mechanically or despotically, but by acting above all as a moral force based on freedom and a sense of responsibility. It is clear that the political community and public authority are based on human nature, and therefore that they need belong to an order established by God; nevertheless, the choice of the political régime and the appointment of rulers are left to the free decision of the citizens” (GS, 74). Wherever law and government are decided upon by means of election, there, the way of conducting this election is a key aspect of the whole political system. The way of conducting the election is called electoral law and determines the conditions and canon of the election. The primary and most important condition of conducting the democratic election is political freedom in the country. No one or nothing, nor any kind of pressure or terror and deceit can influence the result of the election or determine it in advance. Freedom is not merchandise which a countty can sell to the citizens who can consume it. Important elements of political independence are decentralisation and selfgovernment of the autonomic parts. Citizens, various groups and communities should be given the possibility to have their own initiative and the responsibility, also in the sphere of deciding who will perform chief political functions. John Paul II reminds about that, too, writing in the encyclical Centesimas Annus (1991): The negligence of human nature, which was created for freedom is not only intolerable but also impossible in practice. Whenever social organisation restricts or eliminates the sphere of freedom the social life undergoes steady disintegration and dies out (cf. CA, 25). According to the complete democratic canon, electoral law should guarantee political election characterised by „the five features”: direct, common, equal, secret and proportional.
Nova et vetera religijności ludowej w świetle początków kultu krakowskiego obrazu Matki Bożej Świętojańskiej
Ryś, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
In the archives of The Congregation of the Ladies of Presentation of Our Lady one can find sets of miracles, dating from the 17th and 18th centuries, which were connected with the incipient cult of the image of the Holy Virgin Mary from St. John’s church in Cracow. Together with other sources (registers of votive offerings, the church inventories, wills, etc.) they allow to attempt a description of that important part of popular religion which is a cult of holy images. They also allow to raise a question about both the permanence and the development of that piety in relation especially to medieval popular piety wliich has been described many times so far. Above all the thing which remained unchanged was perceiving holiness through miracles (a miracle begins the cult history of the image) and also eagerness in adressing the omnipotent and unpenetrable God through close holy intermediaries. However the God’s image itself and the model and motives of people’s attitudes to Him have deepened considerably.
Grzegorz Arakiełowicz SJ (1732-1798) i jego poglądy filozoficzne
Darowski, Roman (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
The Evolving Polish Parish in the United States: St. Stanislaus Kostka, Bristol, Connecticut
Blejwas, Stanislaus (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Parafie polsko-amerykańskie są powszechnie uważane za istotny element w infrastrukturze amerykańskiej Polonii. Jednakże, asymilacja, migracja na przedmieścia, oraz zróżnicowanie socjalne i ekonomiczne potomków pierwszych emigrantów zmieniły te starzejące się parafie, niektóre z nich powstały 75—100 lat temu, i postawiły pytania dotyczące przyszłości polskich parafii w Stanach Zjednoczonych. Fala migracji polskiej do Stanów Zjednoczonych pomiędzy 1973 a 1990 rokiem przyniosła 937 419 emigrantów i nieemigrantów. Ta fala migracji zmieniła profil demograficzny niektórych parafii. Stały się one trójetniczne: polsko-amerykańskie, amerykańskie i polskie. Przyjazd tej fali emigrantów sprowokował konflikty wewnętrzne w niektórych polskich parafiach, lecz także zaskoczył proboszczów, wikariuszy i parafian nowymi wyzwaniami pastoralnymi. Parafia św. Stanisława Kostki w Bristolu, Connecticut, jest starzejącą się polskoamerykańską parafią, liczącą 75 lat (1919—1994). W ostatnich latach doświadczyła ona stresów związanych z przejściem na trójetniczną polsko-amerykańską parafię. Integracja urodzonych w Polsce emigrantów w życie i administrację parafii okazała się sukcesem, co sugeruje kontynuującą wartość etniczną jako czynnika integrującego życie parafii i podkreśla ważność inteligentnego przewodnictwa pastoralnego w zarządzaniu trójetniczną parafią, gdzie większość parafian, z różnych generacji emigrantów, ma wspólne korzenie rodowe. Kościół św. Stanisława może być w przyszłości modelem polskiej parafii w Stanach Zjednoczonych.
Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1939-1954
Barcik, Mieczysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Malarska wizja Europy w późnym średniowieczu
Samsonowicz, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Wzorzec kapłana w kazaniach wrocławskich św. Jana Kapistrana
Dola, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Studia teologiczne w Szkole Głównej Krakowskiej 1795-1809
Kanior, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
The activities of the Theological School, which became the Faculty of Theology at the Cracow’s Alma Mater in the academic year 1803/4, in the first period under the Austrian partition can be divided into three phases. In the first phase (1795—1800) the theological studies had the organization and program of the Kołłątaj reform of 1783. They were called the Theological School that was a part of Collegium Moralis. The teachers working in the school were nominated by the Commission of National Education. The next phase (1800—1804) is characterised by a gradual Austrian interference in the life and activity of Cracow’s Alma Mater. Because of the dissolution of the Bishops’ Castle Seminary and the Academic Seminary in 1801 and the removal of the alumni to the Diocesan Seminary in Stradom Street the Austrian authorities obliged the professors to teach also in the Diocesan Seminary. In the academic year. 1803/4 the Kołłątaj organization of university studies in Kraków was abolished and in place of Collegium Moralis and Collegium Physicum four departments were created: theology, law, medicine and philosophy. In the next phase (1805—1809) the Lvov University was moved to Kraków and attached to the Cracow’s Alma Mater. The whole structure of studies was completely changed according to the model obligatory in the Austrian Empire. Due to the forceful German trend many Polish professors left the school and the vacant chairs were staffed with the Czech and Austrians. In the Faculty of Theology, besides one Chair of Pastoral Theology directed by a Pole, the remaining chairs were taken by the benedictines from the dissolved abbey in Wiblingen in Swabia.
Kierunki działalności społecznej duchowieństwa wielkopolskiego (1891-1918)
Śmigiel, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Posłannictwo proroków Starego Testamentu
Homerski, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
The prophet called by Yahweh preached His word and interceded for the people. As a sentry (pofeh) the prophet did not only warm the wicked to repent and renounce their sinful ways, but also watched to hear what God wanted to tell him. He looked up to Yahweh, his hope, trying to find out his will. The prophet delivered the oracle of the Word of Yahweh by signs and portents that he pointed and explained. Finally, the prophet prayed to Yahweh for the people and when they broke the covenant, he intervened so that the people could survive on the day of Yahweh.
Religion and national Identity: Catholic Poland and Catholic Ireland: Similarities and contrasts
Kerr, Donald (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Elementy tożsamości narodowej, rasy, języka, kraju, geografii i ich znaczenie zmieniają się pod wpływem nowych wyzwań jak zmienia się samopostrzeganie grupy. W prawie wszystkich krajach religia odgrywała ważną rolę, a w niektórych — decydującą. W Europie okres nowożytny był czysto okresem konstytutywnym dla narodu, a rola religii w usankcjonowaniu państwa była szczególnie istotna. Ponieważ samoświadomość grupy rodzi się przez postrzeganie różnic pomiędzy nią a inną grupą, tożsamość tejże grupy określana jest wobec innej tożsamości. Grupy narodowe nie ufały członkom wyznającym inną religię, których praktyk religijnych nie rozumiały. Chrześcijanie żyjący w średniowieczu uświadomili sobie swoją specyficzną tożsamość religijną przez kontakty ze światem muzułmańskim. Pamięć zbiorowa czy mitologia chwały lub prześladowania religijnego rozwijały narodową świadomość. Powstała martylologia, szerzona przez traktaty religijne, pieśni, folklor, procesje, obrzędy ludowe i ceremonie pogrzebowe. Niniejsze studium rozważa podobieństwa i różnice między tożsamością polską i irlandzką w odniesieniu do religii katolickiej. Dla obydwu krajów wiek XVII i później wiek XIX miały ogromne znaczenie. Rola Rzymu, centrum katolicyzmu, wyznaczała podobieństwa w podejściu Rosjan i Brytyjczyków do polskich i irlandzkich katolików. Rola katolicyzmu zmienia się w tych krajach, lecz nadal zachowuje wielkie znaczenie.
Obsadzanie prebend w kapitule poznańskiej w XVI wieku
Lutyński, Konrad (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Daniel Kałaj — ein Vorläufer des Ökunenismus
Tazbir, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Daniel Kalaj wywodził się z zamożnej rodziny węgierskiej, osiadłej od schyłku XVI stulecia w Krakowie. Urodzony w początkach następnego wieku, po studiach w Bremie oraz we Franeker, przez wiele lat (1653—1670) był pastorem kalwińskim w Szczepanowicach nad Dunajcem, należących do jego współwyznawców Chrząstowskich. Skazany przez trybunał koronny (1670) na karę śmierci m.in. za rzekome szerzenie arianizmu, szukał schronienia najpierw w Gdańsku, a następnie (od 1676 r.) na Litwie. Ze względów na ciążący na nim wyrok przybrał nazwisko Daniela z Kaławy Mikołajewskiego. Od 1679 r. aż do śmierci (1691) był superintendentem Kościoła reformowanego na Żmudzi. Jego działalność pisarska (parę druczków wysławiających tryumfy wojskowe Jana Sobieskiego) przeszłaby bez większego echa, gdyby Kalaj nie ogłosił Rozmowy przyjacielskiej ministra ewangelickiego z księdzem katolickim (1671). W traktacie tym dowodził, że zarówno katolicyzm jak protestantyzm należą w gruncie rzeczy do jednego Kościoła chrześcijańskiego. Ważniejsze są tu bowiem zbieżności w dziedzinie etyki oraz podstawowych prawd wiary aniżeli mało istotne różnice obrzędowe. Dysputy religijne winny się toczyć w atmosferze pełnej wolności sumienia i słowa. Umożliwia ona swobodne ścieranie się opinii i poglądów. Natomiast fanatyzm wyznaniowy i nietolerancja przynoszą — zdaniem Kałaja — szkodę nie tylko jednostkom ale i samemu Kościołowi, który jałowieje i staje się niezdolny do wypełniania swoich podstawowych zadań. Zacietrzewienie religijne wiedzie także do zguby państwa, czego przykładem mogą być losy Węgier. Aktualność poglądów Daniela Kałaja sprawiła, że w naszym stuleciu trafił on do paru zarysów dziejów polskiego protestantyzmu, a fragmenty Rozmowy przyjacielskiej znalazły się w antologii myśli polskiej XVII wieku.
Związki arcybiskupa Józefa Bilczewskiego z Jasną Górą
Zbudniewek, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Nie publikowana homilia Jana Pawła Woronicza „A najprzód anioł boży...”
Panuś, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
Dekonstrukcjonistyczna koncepcja poznania a wielkie kwestie filozofii
Życiński, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1995)
The paper contains critical assessment of basic philosophical tenets proposed by Daniel C. Dennett in his famous book Consciousness Explained. The author examines Dennett's philosophical proposals in the context of the so called „postmodern” critique of classical philosophy; he points out how Dennett 's critique of the Cartesian theory of human mind was inspired by deconstructivist principles developed by supporters of Jacques Derrida and Jean-Francois Lyotard. Both deep internal inconsistencies and anti-intellectural consequences are shown in interpretive schemes adopted by Dennett.

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 1995, T. 27 wg Data wydania