Wrocławski Przegląd Teologiczny, 2021, R. 29, Nr 1

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/24372

Przeglądaj

Przeglądaj Wrocławski Przegląd Teologiczny, 2021, R. 29, Nr 1 wg Data wydania

Przejdź do miejsca w indeksie
Teraz wyświetlane 1 - 20 z 27
  • Miniatura
    Pozycja
    La Trinità, la famiglia umana e la comunità religiosa.. Opportunità e limiti delle analogie trinitarie
    Kowalczyk, Dariusz (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Mówienie o Bogu wymaga posługiwania się analogiami. Także natchniony język Biblii jest analogiczny. Wśród różnych analogii mamy analogię pomiędzy rodziną ludzką i Trójcą Świętą. Bóg w Trójcy Jedyny jest tutaj fundamentem i modelem dla rodziny, a z drugiej strony rodzina jest obrazem tajemnicy Trójcy. Analogia rodzinno-trynitarna rozwijała się w pierwszym tysiącleciu na Wschodzie. Na Zachodzie nie była ceniona, jako że krytyczny wobec niej stosunek wyraził św. Augustyn. Pojawiła się na nowo w XIX wieku, szczególnie po Soborze Watykańskim II, w tym w nauczaniu papieży. Także po Soborze została podjęta i rozwinięta idea o trynitarnym modelu życia wspólnot zakonnych. Każda analogia ma jednak swoje ograniczenia, które powinny być wzięte pod uwagę, by mówić o Bogu adekwatnie, a zarazem by móc wyciągnąć z tajemnicy Boga praktyczne wnioski dotyczące życia człowieka. Tymczasem nie brakuje teologiczno-pastoralnej przesady w przedstawianiu analogii pomiędzy Bogiem w Trójcy Jedynym a ludzką rodziną, a szczególnie wspólnotą zakonną. Trzeba zatem uważać, aby wskazywanie na ideał nie prowadziło do tyleż pobożnej, co abstrakcyjnej retoryki, dalekiej od konkretnego życia. Trójca Święta powinna być niewyczerpanym źródłem do lepszego życia w wymiarze indywidualnym i wspólnotowym, ale tym bardziej warto pamiętać o nauczaniu Soboru Laterańskiego IV, że „gdy wskazujemy na podobieństwo między Stwórcą i stworzeniem, to zawsze niepodobieństwo między nimi jest jeszcze większe” (DH 806).
  • Miniatura
    Pozycja
    Błogosławieństwo nowego króla i królowej w „Pontificale Plocense I”
    Seweryniak, Henryk (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Ryt pobłogosławienia nowego króla w Pontificale Plocense I jest kompilacją tekstu z połowy X wieku. Być może ten właśnie rytuał stosowano podczas pierwszych koronacji w Polsce. W świetle obrzędu to Bóg jest tym, który udziela władzy, i to On powierza władcy królestwo. Sakralny charakter majestatu królewskiego wzmacniają porównania z postaciami biblijnych królów, proroków i kapłanów, a także odniesienie do samego Jezusa Chrystusa. W obrzędzie wyczuwa się głęboką troskę o zachowanie równowagi pomiędzy wysoką godnością władzy królewskiej a utrzymaniem jej w odpowiednich granicach. Za pośrednictwem Kościoła, przez „pokorną posługę biskupów”, władca otrzymuje koronę i sakrę królewską, która stawia go pośrodku pomiędzy duchowieństwem a ludem. Ponieważ jego władza jest tylko zewnętrzna, jest ona niższa od kapłańskiej (biskupiej). Posługa króla wobec Kościoła i sfery życia duchowego ogranicza się do obrony i ochrony wiary chrześcijańskiej (auctor ac stabilitor christianitatis et christiane fidei) oraz wsparcia administracyjnego i ekonomicznego kościołów oraz klasztorów. O ile biskupi są pasterzami i kierownikami dusz w sprawach wewnętrznych, to władca ma być obrońcą Kościoła oraz rządcą królestwa, danego mu mocą ich błogosławieństwa; o ile biskup jest pośrednikiem między ludem a Bogiem, to król – pośrednikiem między ludem i klerem. W obrzędzie błogosławieństwa królowej wyraźnie podkreśla się, że Bóg, Źródło i Początek wszelkiej dobroci, daleki jest „od potępienia i niechęci wobec kruchości płci niewieściej”.
  • Miniatura
    Pozycja
    Maryja „wzorem dla młodego Kościoła” według papieża Franciszka
    Wojtczak, Adam (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Artykuł jest próbą odpowiedzi na apel papieża Franciszka o zgłębianie maryjnego wymiaru życia i misji młodych w Kościele i świecie. Chodzi o ukazanie, że przykład młodej Maryi jest dla nich wiarygodny, bo towarzyszy im Ona na drodze realizacji powołania jako Ta, która sama wcześniej zdobyła doświadczenie podążania nią. Krocząc Jej śladami, młodzi mogą wnieść do Kościoła piękno młodości i pomóc mu odnawiać się, aby stawał sie ustawicznie młody. Na kolejnych stronicach uwydatniam – za Franciszkiem – cztery elementy wzorczości Maryi dla ludzi młodych: wiarę, nadzieję, braterską miłość i radość. Wyznaczają one zasadniczą strukturę refleksji. Bazą wyjściową jest dla nich adhortacja apostolska do młodych Christus vivit, papieskie orędzia na trzy ostatnie Światowe Dni Młodzieży i przemówienia papieskie wygłoszone na rozpoczęcie i zakończenie Synodu o młodzieży. Nie brakuje także odniesień do zwyczajnego nauczania papieża o Maryi, młodej dziewczynie, która pomaga młodym w odważnym odkrywaniu i przyjmowaniu życiowego powołania.
  • Miniatura
    Pozycja
    Jedność Jezusa Chrystusa i Ducha Świętego w dziele zbawienia
    Królikowski, Janusz (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    W niektórych współczesnych nurtach duchowych zdaje się mieć miejsce rozdzielanie odniesienia do Jezusa Chrystusa i do Ducha Świętego, co wyraża się autonomicznym traktowaniem doświadczenia pneumatologicznego w życiu chrześcijańskim. Niekiedy nazywa się to zjawisko pentekostalizacją chrześcijaństwa. Aby na nie odpowiedzieć, zachodzi przede wszystkim potrzeba pokazania jedności Chrystusa i Ducha Świętego w dziele zbawienia. Artykuł zwraca uwagę na niektóre aspekty tej jedności, a zwłaszcza na jej wyrażanie się w tytule „Chrystus” nadanym Jezusowi, w Jego konsekracji mesjańskiej w czasie chrztu w Jordanie. Szczególnym wyrazem tej jedności jest mesjańska świadomość Jezusa. Spojrzenie na podstawowe dane nowotestamentowe pokazuje, że pneumatologia powinna więc zawsze być poddana weryfikacji chrystologicznej. Doświadczenie Ducha Świętego, którego dzisiaj intensywnie się poszukuje, powinno zawsze posiadać podstawy chrystologiczne oraz w nich znajdować zwieńczenie.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Recenzja: Stanisław Zięba, Informacyjny wymiar wszechświata, życia i człowieka, PWN, Warszawa 2020, ss. 456
    Majdan, Marek (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
  • Miniatura
    Pozycja
    Antoni Młotek – teolog moralista
    Reroń, Tadeusz (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Po Soborze Watykańskim II w teologii moralnej zostały podjęte próby jej odnowy w zakresie podejścia metodologicznego i sposobu przekazu szerszemu gronu odbiorców. Uczestniczący w tym procesie teologowie musieli liczyć się z dotychczasowymi ujęciami uprawianej dyscypliny oraz z szybkimi przemianami, jakie zachodzą w obecnym świecie. Do takich ludzi, zasłużonych na polu odnowy teologii moralnej w Polsce, należał ks. prof. Antoni Młotek. Przez swoją miłość do Pisma Świętego i Kościoła aktywnie współtworzył środowisko uprawiania teologii moralnej. Wskazywał na podstawowe wyznaczniki życia moralnego chrześcijanina, wartość odnoszenia się do tradycji patrystycznej oraz na niektóre zagadnienia teologii moralnej szczegółowej.
  • Miniatura
    Pozycja
    Życie konsekrowane w służbie poszukiwania sensu według Benedykta XVI
    Pagacz, Małgorzata (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Artykuł przedstawia znaczenie życia konsekrowane w służbie poszukiwania sensu według Benedykta XVI. W swoim nauczaniu papież zwraca uwagę na zjawisko współczesnego kryzysu sensu i wartości, a zarazem przypomina o wpisanym głęboko w naturę ludzką pytaniu o sens istnienia. Życie konsekrowane jest (i było od samych początków) poszukiwaniem Boga: quaerere Deum. Osoba poświęcona Bogu na własność stawia w centrum swego życia Chrystusa, „odwieczny Sens”, i całkowicie powierza Mu siebie. Zgodnie z nauczaniem Benedykta XVI życie konsekrowane, będące drogą specjalnego naśladowania Chrystusa i poddania Jemu całej egzystencji, jest świadectwem odnalezienia sensu życia i stanowi pomoc dla poszukujących go.
  • Miniatura
    Pozycja
    Apologia w esejach biskupa Roberta Barrona
    Artemiuk, Przemysław (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Eseje biskupa Roberta Barrona, nasycone apologijną retoryką, stanowią intersujący przykład współczesnej obrony chrześcijaństwa. Amerykański hierarcha, rozpoznając obecny kontekst wiary, uprawia kompetentną i interesującą obronę chrześcijaństwa i katolicyzmu. W przedkładanym artykule autor, podejmując analizę apologii Barrona obecną w jego esejach, zaczyna od źródeł, do których hierarcha nawiązuje, i ukazuje ich aktualność. Następnie przechodzi do dwóch najważniejszych wątków apologijnych: obrony chrześcijaństwa wobec nowego ateizmu oraz obrony Kościoła. W zakończeniu dokonuje oceny apologii Amerykanina.
  • Miniatura
    Pozycja
    Theological and Biblical Basis for Construing the Eucharist… as a Memorial to the Sacrifice of Christ
    Froniewski, Jacek (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    The fundamental problem addressed in the article is the question of how, based on the Scriptures, believers participating in the Eucharist have access to Christ’s salvific sacrifice on the cross. The author takes as a starting point Jesus’ words uttered at the Last Supper: “Do this in memory of me” (gr. tuto poieite eis ten emen anamnesin) and considers it crucial to understand the original meaning of the word “memorial” (gr. anamnesis). He carries out his analysis in two stages. First, he reaches for the Hebrew word zikkaron as the equivalent of the New Testamental term anamnesis and proves it is deeply rooted in the cult language of Judaism. Then, in this context, he carries out an exegesis of the words of the institution of the Eucharist, which he extends by the explanations offered by the author of the Letter to the Hebrews, where we find a full understanding of Christ’s sacrifice made “once for all.” The rediscovery in theology of the full understanding of the concept of memorial-anamnesis from the words of the institution of the Eucharist only took place in the biblical and liturgical research of the twentieth century, the achievements of which constitute here a fundamental point of reference for the author’s search. The result of this process was the reception and return to the biblical-patristic approach to the memorial in Catholic teaching about the Eucharist as a sacrifice and the breaking of the deadlock in ecumenical dialogue in this area.
  • Miniatura
    Pozycja
    Argument kaloniczny w teologii fundamentalnej. Uwagi na marginesie dokumentu Papieskiej Rady ds. Kultury „Via pulchritudinis” – uprzywilejowana droga ewangelizacji i dialogu
    Słupek, Roman (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Jednym z argumentów za wiarygodnością chrześcijaństwa, który jest formułowany w ramach teologii fundamentalnej, jest argument kaloniczny. Wskazuje się w nim na uwiarygadniającą wiarę chrześcijańską moc piękna. Dla pogłębiania tej refleksji inspirująca jest treść dokumentu „Via pulchritudinis” – uprzywilejowana droga ewangelizacji i dialogu wydanego przez Papieską Radę ds. Kultury w 2006 roku. Nie został on jak dotąd oficjalnie przetłumaczony na język polski, a stanowi kompendium nauczania Kościoła na temat ewangelizacyjnej siły piękna. Zasadniczym celem artykułu jest więc wydobycie inspiracji płynących z tego dokumentu, które przydatne mogą być dla refleksji prowadzonej w ramach teologii fundamentalnej. Po krótkim wprowadzaniu do zagadnienia teologii piękna i via pulchritudinis podjęta zostanie analiza wspomnianego dokumentu. Wskaże się najpierw na aktualną sytuację wiary oraz na kwestię natury argumentów za wiarygodnością chrześcijaństwa. W zasadniczej części tej analizy przedstawione zostanie zagadnienie rozumienia i konstruowania argumentu kalonicznego oraz kwestia waloru motywacyjnego via pulchritudinis.
  • Miniatura
    Pozycja
    Rola Marcjona w procesie kształtowania się Ewangelii kanonicznych. Polemika z poglądami Markusa Vinzenta
    Wingert, Grzegorz (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Artykuł stanowi polemikę z poglądami Markusa Vinzenta zaprezentowanymi w publikacji Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels. Badacz ten stawiał sobie za cel zbadanie zależności ewangelii synoptycznych od tekstu, którym posługiwał się Marcjon, a w konsekwencji postawił tezę, iż wszystkie ewangelie kanoniczne pozostają pod bezpośrednim wpływem Marcjona jako twórcy gatunku literackiego ewangelii. W opinii autora niniejszej polemiki samo podjęcie wątku zależności między wspomnianymi tekstami jest istotnym przedsięwzięciem, niemniej zaproponowane przez Vinzenta wyniki, jak również sama metodologia badań, budzą znaczne wątpliwości, które nie pozwalają przychylić się do proponowanej w omawianej książce tezy. Autor wskazuje na niezbędną konieczność zbadania niniejszego problemu przy wykorzystaniu analiz leksykalnych i narratologicznych, sugerując przy tym, że mogą one już na obecnym etapie wskazywać na zasadność któregoś z wariantów hipotezy wielu źródeł.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Psałterz i modlitwa
    Crimella, Matteo (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    W ostatnich 25 latach zmienił się paradygmat badań nad psalmami: nastąpiło przejście od studium poszczególnych utworów, rozważanych oddzielnie, do studium Psałterza jako księgi. To nowe podejście (zwane „holistycznym” lub „kanonicznym”) nie może ograniczać się do sal uniwersyteckich, lecz powinno znaleźć swoje miejsce w praktyce modlitwy, zwłaszcza w Liturgii Godzin. Artykuł stanowi propozycję, aby modlić się psalmami zgodnie z ich kolejnością, odtwarzając w ten sposób bieg Psałterza: od lamentacji do uwielbienia, od błagania do dziękczynienia, od królowania Dawida do królowania Boga. Jest również sugestią, aby odkryć na nowo trzy cechy psalmów: poezję, modlitwę i śpiew. Śpiew, wykonywany przy pomocy głosu, wskazuje na wykorzystanie ciała podczas modlitwy – podkreśla ono nie tylko charakter ludzkiej odpowiedzi na Boże wezwanie, ale także uwypukla antropologiczny udział w wydarzeniu zbawczym. Słowo liryczne, które staje się modlitwą i śpiewem, uczestniczy w przywilejach Słowa Bożego. Na koniec poddano analizie kilka psalmów sąsiadujących: Ps 120–124, Ps 111–112 i Ps 150, który zamyka Psałterz.
  • Miniatura
    Pozycja
    Recenzja: Walter Homolka, Der Jude Jesus – Eine Heimholung, Verlag Herder GmbH, Freiburg–Basel–Wien 2020, ss. 256
    Dublański, Robert; Pilarczyk, Krzysztof (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Bogactwo jako hojność dawania. Analiza lingwistyczno-teologiczna 1Tm 6,17-19
    Tomczyk, Dominik (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Autor artykułu przedstawia analizę lingwistyczno-teologiczną tekstu 1Tm 6,17-19, który jest swego rodzaju „instrukcją” autora Listu na temat postawy chrześcijanin wobec bogactwa. Każdy z trzech wierszy analizowany jest oddzielnie. Autor artykułu zwraca uwagę na fakt, że posiadane bogactwo materialne stanowi dar Boga dla człowieka, uwidaczniający się w potrójnej odpowiedzialności: przed samym sobą, przed społeczeństwem oraz przed Bogiem. Analizowany tekst podkreśla dwa główne elementy bogactwa, wyrażone przez przymiotniki εὐμετάδοτος (hojność ponad miarę) oraz κοινωνικός (społeczny wymiar bogactwa). Bożym zamiarem udzielania człowiekowi dóbr materialnych (bogactwa) jest przede wszystkim czynienie dobra względem innych, także poprzez hojne dzielenie się z innymi swoją majętnością. Na bogactwo winniśmy patrzeć z perspektywy eschatologicznej, która wpływać powinna na teraźniejsze postawy ludzi bogatych. Bogaty człowiek winien pokładać swoją nadzieję nie w tym, co ulotne i tymczasowe, ale w Bogu, który jest trwały i wieczny. To On stanowi źródło wszelkiej obfitości i bogactwa. Bogaci chrześcijanie powinni naśladować Boga w Jego uniwersalnej postawie dzielenia się ze wszystkimi.
  • Miniatura
    Pozycja
    Myślenie według wartości w dobie pandemii koronawirusa
    Papciak, Kazimierz (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2021)
    Pandemia niewątpliwie jest kryzysem dla ludzkości. Kryzys nie ma jednak jednoznacznie negatywnej konotacji. Można uznać kryzys za szansę przejścia do lepszego świata. Wszędzie, gdzie zło zaczyna dominować nad dobrem, fałsz nad prawdą, a obojętność lub nienawiść nad miłością, mamy do czynienia z kryzysem ludzkiej egzystencji. Dotyczy to także czasu pandemii koronawirusa. Myślenie według wartości osadzonych w prawie naturalnym może stać się nie tylko skutecznym antidotum na kryzys zdrowotny i ekonomiczny, ale także początkiem nowego etosu. Etosu być może uboższego w dobra materialne, ale bogatszego w człowieczeństwo. Pandemiczny kryzys domaga się przypomnienia i aktualizacji paradygmatu, że społeczeństwo na miarę człowieka potrzebuje prawdy jako fundamentu, wolności jako atmosfery, sprawiedliwości jako reguły i miłości społecznej, która widzi sprawy innych jak swoje. Doświadczenie pandemii i nieunikniona recesja ekonomiczna mogą stać się punktem wyjścia dla progresji etycznej w kierunku budowania pogłębionej wspólnoty ducha na wszystkich płaszczyznach uspołecznienia.
  • Miniatura
    Pozycja