Studia Oecumenica, 2018, T. 18

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34420

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 29

Ekumenizm w opiniach i postawach chrześcijan w Bydgoszczy. Studium socjologiczne
Weber, Justyna (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Socjologowie często podejmują problematykę religii, duchowości, funkcjonowania instytucji religijnych, ich relacji z otoczeniem społecznym czy konfliktów na tle religijnym. Niektóre z dyscyplin szczegółowych, np. socjologia religii, socjologia Kościoła, socjologia parafii, wyspecjalizowały się w badaniach, obserwacji trendów oraz tworzeniu koncepcji i teorii dotyczących zjawiska religii i religijności. Jednak problem relacji międzywyznaniowych, które są nastawione na współpracę i pojednanie, podejmowany jest stosunkowo rzadko na gruncie socjologii. Niniejszym tekstem, ukazującym kwestię ekumenizmu z perspektywy socjologicznej, staram się odpowiedzieć na te niedobory. Na podstawie badań własnych omawiam zagadnienia deklaratywnego stosunku chrześcijan do ekumenizmu, ich osobistego zaangażowania w ruch ekumeniczny, wiedzy na jego temat, a także ocen respondentów dotyczących instytucji ekumenicznych i działań własnego Kościoła w tym zakresie. Główne spostrzeżenia dotyczą rozbieżności postaw ankietowanych chrześcijan: istnieje dysproporcja pomiędzy deklaratywnym poparciem dla idei i działań ekumenicznych a osobistym zaangażowaniem w ruch i wiedzą na jego temat. Poza próbą nakreślenia „sytuacji ekumenicznej” wśród świeckich chrześcijan celem artykułu jest zaproszenie do debaty nad zasadnością zajmowania się kwestią ekumenizmu przez socjologów.
„Człowiek w mocy Ducha Świętego”. Teologiczne założenia pneumatologicznej antropologii Nikosa Angelosa Nissiotisa
Glaeser, Zygfryd (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Opracowanie stanowi prezentację podstawowych założeń pneumatologicznej antropologii jednego z najwybitniejszych greckich teologów prawosławnych XX w., Nikosa Angelosa Nissiotisa. Antropologia Nissiotisa jest chrystologicznie i pneumatologicznie zorientowana. Nissiotis proponuje, by istotnym paradygmatem interpretacji nauki o stworzeniu człowieka uczynić misterium wcielenia. Jest przekonany o tym, że patrząc na działania Trójcy poprzez pryzmat inkarnacyjny, problematyka początku, bycia i przeznaczenia człowieka zyskuje prawdziwie chrystocentryczny charakter. Podkreśla zarazem rolę Ducha Świętego w realizacji zbawczego posłannictwa Chrystusa. Zwraca uwagę na to, że najwyższym celem przemiany człowieka jest bycie z Chrystusem. Przebóstwienie w swej istocie jest procesem chrystyfikacji, co oznacza bycie z Chrystusem i bycie niesionym przez Ducha Świętego. Zaznacza, że człowieka należy definiować w relacji do jego spełnienia, które osiąga w Chrystusie i w relacji do Ducha Świętego.
Problem przekładu imion biblijnych na język chiński w „Biblii Bożonarodzeniowej”
Klejnowski-Różycki, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Chińskie osobowe nazwy własne mają specyficzną strukturę. Ponadto język chiński jest językiem sugestywnym, który granice semantyczne poszerza poprzez pisane obrazy w swoich znakach. Stąd też tłumacze tekstów na język chiński, w tym tłumacze Biblii, stoją przed trudnym wyzwaniem. Jest ono szczególnie interesujące w tłumaczeniach imion, które polega na takim doborze znaków, by nie dopuścić do niepożądanych skojarzeń znaczeniowych poprzez np. skupianie się jedynie na podobieństwie fonetycznym, ale tak dobrać znaki, by zawrzeć w nich jak najbardziej harmonijne treści z kontekstem historycznym, społecznym czy osobistym posiadacza danego imienia. Pierwszym katolickim tłumaczem całej Biblii był bł. Gabriele Allegra, tworzący wraz zespołem tzw. Biblię Betlejemską lub „Bożonarodzeniową”, a jego zmagania z tłumaczeniem imion zostały zaprezentowane w niniejszym artykule na przykładach kilku imion: Jabes, Benoni, Beniamin, Dariusz, Jezus Chrystus. Wymagało to od całego zespołu tłumaczy niezwykle wnikliwej znajomości kultury i języka chińskiego oraz całej Biblii.
Kościół rzymski i pierwszeństwo jego biskupa w eklezjologii ks. Mikołaja Afanasjewa
Kuźma, Andrzej (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Ks. Mikołaj Afanasjew jest jednym z najbardziej znaczących teologów prawosławnych XX w. w dziedzinie eklezjologii. Rozwinął i uzasadnił koncepcję eklezjologii eucharystycznej, w pewien sposób przeciwstawiając ją eklezjologii uniwersalistycznej. Na bazie tych obu eklezjologii poruszył problem prymatu w Kościele. Wychodząc z założeń eklezjologii eucharystycznej, podkreślał równość biskupów poszczególnych lokalnych Kościołów w ich posłudze. Równość biskupów jednak nie jest w sprzeczności z tym, że niektóre Kościoły cieszyły się większym autorytetem od pozostałych. W okresie apostolskim Kościołem, który posiadał największy autorytet, był Kościół jerozolimski, natomiast od II w. stał się Kościół rzymski. Rozwój eklezjologii uniwersalistycznej, przede wszystkim za sprawą św. Cypriana z Kartaginy, jak uważa ks. M. Afanasjew, przyczynił się to tego, że autorytet Kościoła rzymskiego w osobie jego biskupa zyskał wymiar prawny. W ten sposób biskupi rzymscy zaczęli się uważać za zwierzchników całego Kościoła powszechnego. Afanasjew podkreśla, że Kościół prawosławny na bazie eklezjologii eucharystycznej zawsze akceptował pierwszeństwo Kościoła i biskupa rzymskiego, natomiast nie może przyjąć jego prymatu o charakterze jurydycznym na bazie eklezjologii uniwersalistycznej.
Chrzest w ewangelickich katechizmach – reformacyjnych i współczesnych
Sojka, Jerzy (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Artykuł dokonuje analizy nauczania chrzcielnego dwóch klasycznych ewangelickich katechizmów: Małego katechizmu Marcina Lutra oraz Katechizmu heidelberskiego, a także trzech przykładów współczesnej ewangelickiej literatury katechizmowej (dwóch niemieckich i jednego fińskiego). Takie zestawienie pozwoliło ukazać, że współczesne katechizmy ewangelickie w warstwie teologicznej czerpią z katechizmów XVI-wiecznych. Jednocześnie należy odnotować, że starają się ją zaktualizować do potrzeb współczesnego odbiorcy, a także wzbogacić od strony merytorycznej (wątki dotyczące historii praktyki chrzcielnej, czy też omówienia różnych aspektów jej współczesnej postaci), a także formalnej (nastawiona na budowanie wspólnoty między młodymi czytelnikami katechizmu strona internetowa).
Early Protestant spirituality
Rabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
The many aspects of the early Protestant spirituality (during the sixteenth century) make it difficult to present a systematic bibliography for that period. Interest in the early protestant spirituality has considerably increased among scholars during the last decades. We must therefore proceed to a severe selection. Only studies that deal with the most significant topics will be included. No breakdown of the material can be completely satisfactory. As the main point, however, is to give as clear a picture as possible, one must distinguish in sixteenth century protestant spirituality the following character: biblical, Christocentric, ecclesiastical. Subdivisions of the subject matter in each period will necessarily overlap. But we will reduce this to a minimum.
Towards common Christian response to the anthropological challenges? Pope’s Francis encyclical letter “Laudato si’” and the “Justice, Peace and Integrity of Creation” programme of the World Council of Churches
Kantyka, Przemysław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
The article contains a comparison of the way of formulating the challenges posed by and facing Christian theological anthropology in the Catholic approach of Pope Francis in Laudato si’, as well as documents that impose on the program of the World Council of Churches: Justice, peace and integrity of creation. The diagnosed challenges relate primarily to the protection of human life from direct danger and in a wider scope of protection of the natural environment as necessary to sustain life, including human life on Earth. Many of the threats humanity faces today have their source in distorting the understanding of man as a creature of God endowed with inalienable dignity, which results in his inborn rights. To overcome the reductionist vision of a man, an “anthropological conversion” is needed. The way of overcoming the threats is also indicated by the concept of the “economy of life” developed in the WCC documents.
Ecumenical ambiguities: The case of the Ecumenical Association of Third World Theologians
Kopiec, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
One of the crucial observations of contemporary Christianity states a shift of its centre to the “global South”. Such a transition is reflected in the demand of the “epistemological break”, the one that stresses the need for applying endemic notions and categories while theologising. The shift is becoming important for the ecumenical movement as a more major role is being played by the Churches and organisations outside the Western world. An assessment of this change would seem to be ambiguous. On the one hand, it increases an ecumenical dynamism, on the other it brings the danger of an inclusive understanding of ecumenism. The article presents some of the main theological reflections developed within the Ecumenical Association of the Third World Theologians, an organisation that clearly exemplifies the discussed ambiguity. This presentation focuses on the criticism of the socalled “post-religious paradigm” promoted by the association.
Schwendemann Wilhelm, Reformation und Humanismus. Philipp Melanchton und Johannes Calvin, Frankfurt am Main: Peter Lang Edition 2013, 390 s., ISBN 978-3-631-64136-1.
Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Wspólnota Kościołów ewangelickich w Europie. Wybór dokumentów 1973–2012, redakcja naukowa, wprowadzenie i tłumaczenie tekstów Karol Karski, Warszawa: Wydawnictwo „Warto” 2018, 496 s., ISBN 978-83-63562-01-4.
Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Pielgrzymka Ślązaków do Rzymu i Viterbo w 1967 r. Na drodze polsko-niemieckiego pojednania
Górecki, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
W dniach od 11 do 21 maja 1967 r. grupa 641 niemieckich Ślązaków pielgrzymowała do Rzymu i Viterbo. Ich celem było wspólne dziękczynienie za dar kanonizacji św. Jadwigi, jakiej w 1267 r. dokonał w Viterbo papież Klemens IV. W taki sposób chciano publicznie zamanifestować obecność Ślązaków w przestrzeni publicznej. W Rzymie i Viterbo modlono się wspólnie za śląską ojczyznę i śląskie rodziny, podzielone poglądami politycznymi, narodowymi i wreszcie żelazną kurtyną. Główne uroczystości dziękczynne miały miejsce w katedrze w Viterbo. Dodatkowo świętowano 100. rocznicę powstania śląskiej grupy maltańskiej, którym patronuje św. Jadwiga, skupiającej w swoich szeregach przedstawicieli najważniejszych rodów śląskiej arystokracji. Udział pielgrzymów w audiencji generalnej u Ojca Świętego Pawła VI stał się impulsem do większego zaangażowania niemieckich Ślązaków w procesie przebaczenia i pojednania. W artykule zarysowano powojenny problem masowej emigracji Ślązaków, zmuszonych do opuszczenia ojczyzny po 1945 r. Wskazano na ważne inicjatywy śląskich organizacji katolickich, które niosły pomoc duchową i materialną wygnańcom oraz integrowały ich w nowym środowisku życia. Autor przybliża historię przygotowań do wielkiej pielgrzymki 1967 r., a także jej przebieg oraz główne postacie jej organizatorów. Na końcu wskazuje na duchowe owoce pielgrzymki, które stały się ważnym przyczynkiem na drodze polsko-niemieckiego pojednania.
Dwie wspólne deklaracje komisji dialogu katolicko-asyryjskiego. Status quaestionis i perspektywy
Potoczny, Mateusz Rafał; Sadowski, Michał (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Wspólna deklaracja chrystologiczna, którą 25 lat temu podpisał papież Jan Paweł II i patriarcha Asyryjskiego Kościoła Wschodu, Mar Dinkha IV, jest kamieniem milowym po okresie wspólnej stagnacji chrystologicznej, która trwała bezowocnie przez ostatnie kilkaset lat. Dokument zajmuje się tymi aspektami nauczania Kościoła o Chrystusie, które sprawiły, że Kościół asyryjski poszedł własną drogą po Soborze w Efezie (431). Warto zauważyć, że wiara, jaką wyznawali Asyryjczycy w odniesieniu do Wcielenia Syna Bożego, i relacji między dwiema Jego naturami, boską i ludzką, jest taka sama, jak nauczał ją Kościół od czasów Soboru w Chalcedonie (451).
Paul Tillich jako myśliciel (post)sekularny. Propozycja filozoficznej analizy religijnego wymiaru doświadczenia
Napadło, Marcin (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Złożone procesy przemian, którym współcześnie podlega religia, stanowią interesujący obszar badawczy dla wielu nauk. Zjawisko postsekularyzacji, które do pewnego stopnia określa sytuację religii, rodzi pytanie zarówno o rolę, jaką filozofia i teologia mogą odgrywać wobec zachodzących zmian, jak i o narzędzia, jakie mają stosować w opisie i ocenie tych zjawisk. W związku z tym powstaje również pytanie o narzędzia, które mogą być przydatne w poszukiwaniach odpowiedzi na rodzące się problemy. Wydaje się, że sytuację duchową współczesnego człowieka określa przede wszystkim brak doświadczenia Boga. Artykuł stanowi intelektualną próbę zmierzenia się z niektórymi zagadnieniami zarysowanej problematyki. Autor stawia pytanie, czy i w jaki sposób Paul Tillich – wybitny, współczesny filozof i teolog – wpisuje się w schemat myślenia postsekularnego. Artykuł przede wszystkim prezentuje analizę hermeneutyki religijnego wymiaru doświadczania i jej zastosowanie w filozofii i teologii Tillicha.
Katechetyczne znaczenie listów pasterskich biskupa opolskiego na Tydzień Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan (2016–2018)
Kostorz, Jerzy (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Artykuł podejmuje problematykę katechetycznego znaczenia Tygodnia Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan w diecezji opolskiej w oparciu o listy pasterskie z lat 2016– 2018, jakie bp A. Czaja skierował do wiernych w związku z obchodami tego tygodnia. Są one ważne z punktu widzenia współczesnej katechezy ukierunkowanej ekumenicznie. Zawierają cenne pouczenia katechizmowe oraz zaproszenie do włączenia się w ruch ekumeniczny. W sposób szczególny w listach pasterskich bpa A. Czai obecne są zagadnienia, które wynikają z realizacji takich zadań katechezy, jak: rozwój poznania wiary, wprowadzenie do misji, wychowanie do modlitwy oraz wychowanie do życia wspólnotowego.
Moberly Jennifer, The Virtue of Bonhoeffer’s Ethics: A Study of Dietrich Bonhoeffer’s „Ethics” in Relation to Virtue Ethics, Eugene: Pickwick Publications 2013, XVI + 254 s., ISBN 978-1-61097-945-0.
Nowosad, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Teologia czasu w protestantyzmie reformowanym (kalwinizmie)
Bokwa, Ignacy (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Protestancka teologia reformowana uprawia jednoznaczną teologię czasu. Dotyczy to jednak dopiero współczesnej, bo dwudziestowiecznej teologii reformowanej, jako że w pismach klasyków protestantyzmu reformowanego (Jan Kalwin, Huldrych Zwingli) takiej refleksji znaleźć nie można. Teologiczna myśl protestancka podchodzi do ludzkiej mądrości, a tym samym do filozofii, z rezerwą i sceptycyzmem, podejrzewając ją o skażenie skutkami grzechu pierworodnego. Protestanci reformowani zdają się więc na Boże Objawienie w Jezusie Chrystusie i na Boże Słowo, by tam znaleźć dane na temat pojęcia czasu. Trzeba przyznać, że największą sympatię dla koncepcji filozoficznych przejawia niemiecki teolog reformowany, Jürgen Moltmann. W jego refleksji na temat czasu można odnaleźć sporo odniesień do filozofii. Nie jest to bynajmniej bezkrytyczne przejmowanie tych wątków, lecz stała świadomość obecności filozofii w kulturze, także współczesnej. Reformowana koncepcja czasu jest na wskroś teologią czasu jako że przywołani w artykule autorzy (zwłaszcza Karl Barth, Emil Brunner i Jürgen Moltmann) wkładają wiele trudu w udowodnienie tego, że czas istnieje z woli i zamysłu Boga, jest Jego dziełem i ma związek z Nim jako Panem i Stwórcą. Czas ma znaczenie historiozbawcze, jest rodzajem historii Boga z człowiekiem. Teologia reformowana nie zna pojęcia czasu świeckiego. Czas jest dziełem Bożym, wieczność i bycie Boga mają nierozerwalny związek z czasem, a władztwo Boga jest absolutne i przejawia się również w eschatologicznym dopełnieniu czasu. Wydaje się więc, że tak streszczona koncepcja czasu, zaproponowana przez protestancką teologię reformowaną, trudna do wydobycia i systematyzacji, może stanowić cenny kontrapunkt względem wszystkich koncepcji czasu, dzielących go na sferę świecką i sakralną.
Iwan Nieronow – zapomniany reformator. Początki ruchu staroobrzędowego
Grondowski, Andrzej (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Artykuł ukazuje tło i przebieg burzliwych wydarzeń religijno-społecznych w państwie moskiewskim w połowie XVII w. na przykładzie życia o. Iwana Nieronowa. Był on jednym z prekursorów odnowy moralno-religijnej podjętej w czasach powstania dynastii Romanowów. Została ona przerwana przez patriarchę Nikona, który wprowadził zmiany liturgiczne. Doprowadziły one do konfliktu z o. Iwanem i jego współpracownikami. Był to początek rozłamu w Rosyjskim Kościele Prawosławnym i powstania, istniejącego do dziś, ruchu staroobrzędowego.
Der päpstliche Primat als Grundproblem der Ökumene in der theologischen Reflexion Joseph Ratzingers
Biniek, Rafał (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Prymat papieski stanowi bez wątpienia ważny problem ekumeniczny. Według J. Ratzingera jest on jednak nie tylko główną trudnością, ale też podstawowym warunkiem umożliwiającym dążenie do przywrócenia widzialnej jedności Kościoła. Poniższy artykuł przedstawia jego refleksje na temat urzędu Piotrowego w kontekście dialogu ekumenicznego, jak również jego propozycje dotyczące reformy instytucji prymatu w ekumenicznej perspektywie. W pierwszej części przedstawiono dwa typy kościelnego rozłamu, które tworzą odmienne punkty wyjścia dla ekumenicznej dyskusji na temat urzędu papieskiego. Druga część omawia wypowiedzi Ratzingera dotyczące prymatu w kontekście dialogu katolicko-prawosławnego. Szczególną rolę odgrywa tu „Propozycja z Graz”, w której opowiada się on za zjednoczeniem w oparciu o teologię i praktykę rzymskiego prymatu w pierwszym tysiącleciu chrześcijaństwa. W trzeciej części przedstawiono przemyślenia Ratzingera na temat dialogu katolicko-protestanckiego. Ze względu na charakteryzującą protestantyzm różnorodność oraz reprezentowaną przez wywodzące się z reformacji denominacje odmienną wizję Kościoła dialog ten koncentruje się najpierw na wyjaśnieniu podstawowych zagadnień eklezjologicznych (sukcesja apostolska, rozumienie urzędu kościelnego), bez którego niemożliwa jest skuteczna dyskusja na temat urzędu Piotrowego. Ostatnia część prezentuje najważniejsze motywy teologii prymatu w ujęciu Ratzingera oraz wynikające z nich ekumenicznie istotne propozycje dotyczące odnowy papiestwa. Są to np.: postulat utworzenia nowych patriarchatów, idea communio-prymatu oraz refleksje dotyczące jego martyrologicznego charakteru. Ratzinger nie formułuje co prawda gotowego ekumenicznego rozwiązania problemu prymatu, definiuje jednak teologiczne podstawy dla dalszego dialogu na ten temat.
Ewangelickie oraz katolickie nauczanie o antykoncepcji jako sporny obszar dialogu ekumenicznego
Podzielny, Janusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Celem niniejszego artykułu jest spojrzenie na problematykę antykoncepcji w kontekście ekumenicznym. Szczególną okazją ku takiej refleksji jest przypadająca w 2018 r. pięćdziesiąta rocznica opublikowania przez papieża św. Pawła VI encykliki Humanae vitae o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego. Wiadomo, iż Kościół katolicki w swych oficjalnych wypowiedziach zupełnie inaczej ocenia stosowanie środków antykoncepcyjnych niż Kościoły ewangelickie. Te ostatnie bowiem, podobnie jak inne wspólnoty protestanckie, już w latach trzydziestych XX w. zaakceptowały antykoncepcję jako formę odpowiedzialnego podejścia małżonków do rodzicielstwa. W Kościele katolickim metody antykoncepcyjne traktowane są natomiast jako niegodziwe, sprzeciwiające się moralności aktu małżeńskiego. Temat antykoncepcji stanowi więc ciągle sporny obszar dialogu ekumenicznego. Niemniej jednak wypowiedzi niektórych teologów lub biskupów katolickich, powołujących się na nauczanie papieża Franciszka, być może zmienią coś w tej kwestii.
Troska o pacjentów w fazie umierania i stanie wegetatywnym w niemieckim dialogu ekumenicznym
Chojnacki, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
W niemieckim dialogu ekumenicznym tematom bioetycznym poświęca się wiele uwagi, zwłaszcza gdy niemieckie prawo państwowe wprowadza nowe uregulowania, wynikające z przemian polityczno-społeczno-kulturowo-ekonomicznych. Przykładem tego jest dokument Kościoła katolickiego i ewangelickiego Chrześcijańskie zabezpieczenie pacjenta (2010), który dzięki merytorycznemu walorowi stanowi pomoc w wyjaśnieniu praw i zarazem odpowiedzialności pacjenta na ostatnim etapie życia, jakim jest umieranie. Integralną częścią omawianego dokumentu jest dołączony formularz, który ułatwia praktyczne ustalenie przez pacjenta zamierzonego przez niego postępowania medycznego, zgodnego z obowiązującym prawem stanowionym i normami moralnymi. Szczególnym wyzwaniem dla oceny procedur medycznych wobec pacjenta jest pojawiający się niekiedy utrwalony stan wegetatywny. Oba Kościoły ustaliły w dokumencie zróżnicowanie swoich stanowisk co do konkretnych procedur medycznych aplikowanych w tym wypadku.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Oecumenica, 2018, T. 18 wg Data wydania