Analecta Cracoviensia

Stały URI zbioruhttps://theo-logos.pl/handle/123456789/7222

Analecta Cracoviensia to interdyscyplinarny, recenzowany rocznik Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, który ukazuje się nieprzerwanie od 1969 roku. Czasopismo zostało stworzone przez środowisko naukowe skupione wokół ówczesnego Wydziału Teologicznego w Krakowie. Czasopismo prezentuje interdyscyplinarne perspektywy współczesnej humanistyki z punktu widzenia katolickiego. Zakres tematyczny artykułów obejmuje obszary związane z naukami teologicznymi: filozofia (wraz z kosmologią relatywistyczną i studiami wokół relacji nauka-wiara), historia (szczególnie historia Kościoła) i prawo kanoniczne. Od niedawna publikowane są studia z zakresu nauk społecznych (szczególnie pedagogiki).

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 815

A consequence of the notional existence of an effectively calculable yet non-recursive function
Olszewski, Adam (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2021)
The present paper is devoted to a discussion of the role of Church’s thesis in setting limits to the cognitive possibilities of mathematics. The specific aim is to analyse the formalized theory of arithmetic as a fundamental mathematical structure related to the theory of computation. By introducing notional non-standard computational abilities into this theory, a non-trivial enlargement of the set of theorems is obtained. The paper also indicates the connection between the inclusion of new functions through the development of axioms and the potential modification of inference rules. In addition, the paper provides an explanation of the role of inclusion of a certain interpretation of the meaning of the axioms of the theory in that theory.
A l’occasion d’un synode diocésain: „Marcher ensemble” ou le chemin pascal du disciple de Jésus
Eyt, Pierre (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1993)
A Mind Drawn by a Word. A Meditative Dimension of Selected Epigrams by Richard Crashaw (1612-1649)
Godawa, Marcin (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2011)
The analysis of the relation between religious meditation and epigram representing domain of poetry shows their own common place, a very interesting matter for further research. Reading verses as well as meditating could draw one’s mind to concentrate on an intriguing sign for some time. The process of rereading the text supplies deeper theological senses, spiritual satisfaction and an opportunity to contemplate an object in a way of acquired contemplation following ordinary mental prayer. This drawing role is successfully played by a conceit, when its form (acutum) enchants the mind and it is equivalent to the stirring moment of meditating reason. The epitome of these proprieties is a collection of epigrams by Richard Crashaw. Their Christ-centrism expresses itself in taking into consideration selected mysteries of Jesus’ life presented in the sharpness of meanings crossed in conceit. It is done via accurately selected requisites as well as a variety of poetical and rhetorical means. This young English poet created short verses that strike a reader’s attention and prompt it to consider the prepared literary form and to meditate or contemplate the mystery of Saviour realizing a significant element of the Roman Catholic Church’s theory of meditation. The poetical genius of the author supported by good artistic work and connected with his religion zeal causes that this ability of drawing of a reader works still in the charming way.
A New Chapter in the History of the Pontifical Academy of Theology in Krakow the 612th Academic Year
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2009)
Acceptance of Euthanasia and Religiousness in the Opinion of Students of a Medical School in Ukraine
Dziedzic, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2005)
Prezentowany artykuł wpisuje się w światową dyskusję na temat eutanazji. Szczegółowej analizie został poddany wpływ religijności na postawy wobec eutanazji. Badania przeprowadzono jesienią 2000 roku wśród uczniów Liceum Medycznego w Czartkowie na Ukrainie. Ogółem badaniem objęto 150 osób (113 kobiet i 37 mężczyzn) w wieku od 17 do 19 lat. Z przedstawionych badań wynika, że zdecydowana większość wypowiadających się osób (80%) nie popiera eutanazji. Respondenci przeciwni eutanazji deklarują silny albo średni związek z Kościołem. Dla tej grupy życie ludzkie jest święte. Nikt z ludzi nie posiada kompetencji, aby rozstrzygać, kiedy i jak zakończyć życie, gdyż jest ono darem pochodzącym od Boga. Dokonywanie eutanazji świadczy o głębokim kryzysie człowieczeństwa i wypaczeniu elementarnych relacji międzyludzkich. Osoby przyczyniające się do dokonywania eutanazji mają źle ukształtowane sumienie. Postrzegane są nawet jako pospolici mordercy. Propozycję eutanazji powinna zastąpić pełna miłości obecność przy chorym. Zaspokojenie potrzeb psychicznych i duchowych chorego eliminuje każdą prośbę o eutanazję. Zdecydowana mniejszość badanych (20%) opowiada się za legalnym przyjęciem eutanazji. Są to w większości osoby o słabszym związku z Kościołem. Respondenci o niższym przywiązaniu do Kościoła częściej niż pozostali opowiadają się za autonomią w decydowaniu o swoim życiu. Zgadzają się na przyznanie choremu uprawnień do skracania życia i nie widzą przeszkód w uśmiercaniu kogoś kto wyraził na to zgodę. Dokonywanie eutanazji świadczy o przejawie solidarności społecznej, wynika z litości i współczucia oraz z wrażliwości na ból osoby cierpiącej. Legalizacja eutanazji umożliwi podtrzymywanie życia za wszelką cenę i zapewni wolny wybór końca życia bez naruszenia prawa. W niektórych przypadkach, eutanazji może zapobiec terapia zajęciowa. Mniejszą rolę pełni obecność przy chorym i okazywana mu miłość.
Acedia a lype w pismach Ewagriusza z Pontu. Teo-antropologia ontologiczna
Macheta, Lidia (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2017)
W artykule bada się problem relacji dwóch zjawisk Ewagriańskiej teo-antropologii: acedii (zniechęcenie) i lype (smutek). Problem jest rozpatrywany z perspektywy antropologii ontologicznej (bada człowieka od strony możliwości i powinności bycia sobą). Celem analiz jest wykazanie i wyjaśnienie różnic dzielących acedię i lype poprzez ich uzasadnienie antropologiczne. Cel jest osiągany przy pomocy pojęć aksjologii egzystencjalnej. W artykule zmierza się do pokazania, że acedia i lype wskazują w człowieku na różne wymiary: acedia wypacza w egzystencji sferę nastawienia na wartości podstawowe; lype wypacza w egzystencji obszar nastawienia na wartości pozytywne, których urzeczywistnienie oznacza jej spełnienie.
Adoracja Chrystusa w Najświętszym Sakramencie szkołą modlitwy i źródłem świętości (EE 25)
Gogola, Jerzy Wiesław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2005)
Afirmacja Boga jako zwieńczenie rozwoju ludzkiej intencjonalności
Oko, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2001)
Akceptacja prawd religijnych a układ potrzeb psychicznych
Chaim, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The objective of this exploration is to analyse the relation between the acceptance (complete or selective) of the tenet system within the Christian religion and the structure of needs. The Scale of Consistency of Religious Beliefs, worked out by the author of his article, was used to estimate the acceptance of religious beliefs. The structure of needs was tested by means of the Stern Activities Index. In order to verify the hypothesis about existence of such relations the groups of complete and selective acceptance of the basic fields of religious doctrines (theocentric, christocentric, eschatic and ecclesiastical) were compared according to the intensity of Stern’s 24 needs. As a result it was discovered that significant differences of needs intensity existed between groups of complete and selective (incomplete) acceptance belonging to already mentioned doctrinal fields: 1) theocentric — in the range of needs: Humanism, Pragmatism, Energy, Passivity, Nurturance, Rejection, Sentience, Narcism, Succordance, Autonomy, Abasement, Objectivity, Projectivity, Ego Archievement, 2) christocentric — in the range of needs: Energy, Passivity, Nurturance, Succordance, Autonomy, Objectivity, Projectivity, Play, Change, Sameness, 3) eschatic — in needs: Pragmatism, Energy, Passivity, Rejection, Narcism, Abasement, Objectivity, Projectivity, Sameness, Ego Achievement, 4) ecclesiastical — needs: Humanism, Pragmatism, Energy, Passivity, Conjuctivity, Disjunctivity, Deference, Nurturance, Rejection, Harmavoidance, Achievement, Succordance, Autonomy, Play, Change, Sameness, Ego Achievement. It was also identified that the correlation between acceptance of religious doctrines and need structure is conditioned by the language in which they are expressed.
Akcja Katolicka a ewangelizacja. Harmonijny i integralny rozwój osoby ludzkiej
Wycisło, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Aktywność charytatywna Kościoła w Polsce w świetle dokumentu roboczego II Polskiego Synodu Plenarnego „Dzieło miłosierdzia Kościoła w Polsce”
Wal, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Diaconia caritatis is an integral part of the Church’s mission of salvation, along with koinonia, martyria, and leiturgia. The traditional idea of the Church’s mission of charity insufficient in the light of contemporary theological thought. Works of charity have more than just a therapeutic value for the alleviation of poverty and its effects, but they are also preventive, averting the various causes of human misery, and procoptic („ameliorative”, from Greek πϱοϰόπτω to advance, to promote), working for a future in the spirit of the „civilisation of love”. This concept of „merciful love” should be the principle underlying the life of society, as the source of social justice on the one hand, and as the complementary principle to that justice on the other. Charity is thus part of Catholic social teaching, but also a vital element of the Church’s pastoral work and social apostolate. It should be the basis of in terpersonal relationships not merely in the proximus (‘neighbour’) dimension, but also the agency transforming and perfecting the life of society in the socius dimension, of the individual man as a member of society. Clearly, interpersonal relations of the proximus category constitute the primary and fundamental domain of mercy. This is the concern of postconciliar theology emphasising the ‘preferential option for the poor’ which underlines the need to place the poor — both those drawn to God by their misery (such as illness, disability of want) and those separated from God by other types of misery (sin) — at the centre of the Church’s and the world’s life. The former group enriches the Church’s store of merit, winning God’s mercy and restoring spiritual balance in the world; while the latter group is the subject of the Church’s special salvatory cure, a challenge for the world testing the authenticity of its aspirations and actions. „Those who are well have no need of a physician, but those who are sick; I came not to call the righteous, but sinners” (Mk 2:17). It is for all these reasons that the document issued on the subject by the Second Polish Plenary Synod deserves thorough academic attention.
Aktywny udział człowieka w „nocy ciemnej” jako realizacja procesu samowychowania. Na podstawie „Drogi na Górę Karmel” św. Jana od Krzyża
Godawa, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2010)
Correctly implemented educational process aims at self-education as its most mature phase. It is based on the subject’s activity reflected in the involvement in the creation of one’s self. Man’s contact with God is a specific area of the implementation of self-education where man’s powers are being prepared to achieve complete deification. The broad perspective on man’s involvement in the process of purification based on Ascent of Mount Carmel by St. John of the Cross makes it possible to relate mystical experiences to educational theory. In this way, the understanding of self-education becomes deeper and broader in scope.
Akulturacja muzułmańska i arabizacja chrześcijan. Kultura i religia na bliskim Wschodzie w pierwszych wiekach islamu według Ibn Haldüna (1332-1406)
Kościelniak, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)
Alasdaira Maclntyre’a krytyka etyki nowożytnej i współczesnej
Biesaga, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
The article reconstructs Alasdair MacIntyre’s critique of modem and contemporary philosophy of morality. This critique, through its confrontation of various modem propositions of the theoiy of morality, reveals that the ethics of autonomous subjects whether in liberalism or in emotivism does not have as its foundations rational explanations of moral conduct, thus leaving us to our irrational impulses of will and emotion. A critical confrontation between modem and ancient ethics discloses why a modem project of moral theory failed. Having taken only fragments of teleological ethics of Aristotle or Aquinas, one could not reach rationality; that’s why, modernity created idiolects understood only within those fragments. When one does not have any rationality, one should draw from the rationality of Aristotle and Aquinas and develop it creatively. The rationality of such an ethics emphasises a necessity of the theory of virtue in philosophy and practice of morality. Omitting this essential element from modem and contemporary philosophy of morality makes ethics be formulated as a theory of egoism and, opposite to it, theory of conventional laws. In the social field this is realised as techniques manipulating others by a therapist and manager-expert of effectiveness.
„Allen Europäern beharlich das Evangelium verkünden” Europa und die Kirchen – aus katholischer Sicht
Ullrich, Lothar (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1993)
Altruizm a miłość
Śliwak, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
The article tries to find common ground between altruism and love. First, the basic notions: altruism and love are presented. Then, the meaning of altruism is deepened through an analysis of motivational mechanisms which provide the basis for altruistic behaviour, and two types of altruistic behaviour, as described in the literature on the subject - exocentric and endocentric - are singled out. Finally, the author makes a reference to his own research on typology of altruism and shows personal correlatives of these two types of behaviour. Thus deepened notion of altruism can now become the subject of more precise comparisons between altruism and love. A conclusion is made that it is only in exocentric altruism - as opposed to endocentric - that common ground with love can be found.
Altruizm endo- i egzocentryczny a poziom niepokoju
Śliwak, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
The article is report on empirical studies concerning the connection between altruism endo-exocentric and anxiety. Altruism is understood here as undertaking actions for the benefit of other people without expecting outer rewards (Macaulay, Berkowitz, 1970 p.3). In the presented studies Karylowski’s (1982) division into two types of altruism was employed, namely, into endocentric vs exocentric altruism. In the studies the following methods were used: the A-N Questionnaire (cf. Sliwak 1988, 1993), the Moral Endo-Exocentrism — KEEM (cf. Kaiylowski 1982) the Cattell Anxiety Scale. The two former methods were used to measure the intensity of altruism (A-N) and to define the type of altruism (KEEM), whereas the latter one served to measure the level and structure of anxiety. With the help of these methods answers were sought to the following questions: 1. Are there any differences in level and structure of anxiety among endo- and exocentric altruists and control group. 2. Are there any differences in level and structure of anxiety among endocentric and exocentric groups. 226 Ss were examined (46,9% male and 53,1% female) whose age ranged from 23 to 33. Ss had at least secondary education. The results are the following: 1. It was found that the group with a lower level of altruism, in relation to the groups endo-and exocentrics has the highest level of latent anxiety. 2. It was also found, that endo- exocentric altruists are characterized by identical scores in general anxiety. The anxiety profils of these groups are exactly parallel to each other (with a minimal distance between them). 3. Additional information is supplied by the results from the sub-groups of male and female. Exocentric female obtained the lowest scores in the factor Q3 and L.
Ante la realidad del Dios vivo. Apuntes a partir del dialogo entre Juan Pablo II y Pascal
Illanes, José Luis (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1997)
Autor stawia pytanie: jakie znaczenie przyznać przeciwstawieniu Boga żywego (Objawienia) Bogu obojętnemu (filozofii)? Inaczej: w jaki sposób, dzięki jakiej postawie otwiera się człowiek na obecność Boga żywego? W poszukiwaniu odpowiedzi na tak postawiony problem posłużono się w artykule dziełem Myśli Pascala i książką Przekroczyć próg nadziei Jana Pawła II. Stanowisko obydwu autorów jest zgodne w tym, że nie można mówić o Bogu i o człowieku w sposób adekwatny bez uwzględnienia ich wzajemnych implikacji. Refleksja na temat Boga, która abstrahowałaby od prawdy o Jego miłości względem człowieka, i na odwrót mówienie o człowieku, bez zaznaczenia jego otwarcia na nieskończoność, są nie tylko niekompletne, lecz także błędne. Jeżeli Bóg jest rzeczywiście Bogiem żywym, o którym mówi tradycja chrześcijańska, i jeżeli człowiek jest rzeczywiście bytem, który potrzebuje tego, co nieskończone, to w konsekwencji człowiek ma dostęp do Boga poprzez zaangażowanie całej swej osobowości, nie tylko przy pomocy rozumu, ale również poprzez swą postawę etyczno-egzystencjalną. W koncepcji Pascala i Jana Pawła II istnieje jednak, obok podobieństw, pewna różnica w rozłożeniu akcentów. Pascal zmierza w swej filozofii do zwrócenia uwagi swoim współczesnym na najgłębsze zagadnienia ich egzystencji, by w ten sposób otworzyć ich na słowo Objawienia. Tymczasem Jan Paweł II, szukając tego samego celu, zwraca uwagę na konieczność sprecyzowania statusu i natury filozofii. Uważa on, że filozofia winna przezwyciężyć deizm, odnowić koncepcję Boga żywego, rozumianego nie jako Boga poza światem, lecz obecnego w świecie, a także winna wrócić do wielkiej tradycji filozofii istnienia, w której nie myśl decyduje o istnieniu, ale istnienie, esse, decyduje o myśleniu.
Antropologiczny wymiar wiary. Spojrzenie Jana Pawła II
Gryz, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2012)
The article analyzes, on the basis if the private letters of John Paul II, the anthropological dimension of faith which is, for the Pope, the essential good of faith because it reveals the goodness of human nature as rational and free being, able to recognize the trans-phenomenological truth and able to choose in free act the recognized truth. In the act of faith, this human ability is actualized in the most basic and deepest way, because it concerns the absolute reality, that is, the Absolute God. This thesis finds its confirmation in the personal journey of faith enacted by John Paul II. This journey can be summarized in the following points: upbringing in a Christian family, intellectual self-formation and personal search for the truth about the sense of life, reading of the Bible, experience of conformity between faith and personal structure of man, and consciousness of passing away and the hope for everlasting life in unity with God.
Antydemoniczny charakter sakramentu chrztu świętego i sakramentu bierzmowania
Ficoń, Marta (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2016)
Szatan jako „ojciec kłamstwa” i „zabójca od początku” (J 8, 44) jest nieprzyjacielem człowieka i Kościoła, który nieustannie stara się zniszczyć. Jednak Chrystus wyposażył swój Kościół w sakramenty, które są źródłem Jego łaski i spotkaniem z Trójcą Świętą. Jako takie stanowią potężną broń przeciwko mocom ciemności. Chrzest przenosi ludzi spod władzy diabła, grzechu i śmierci do Królestwa Bożego, pełnego życia i światła. Bierzmowanie umacnia ochrzczonych w walce przeciwko pułapkom demona.

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia wg Tytuł