Analecta Cracoviensia, 2000, T. 32
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/8793
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Miejsce Maryi w teologii i pobożności Kościoła anglikańskiegoŻyciński, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja EkoreligiaZwoliński, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Traditional systems connected with people’s outlook on life (and they were mainly religious ones) began long ago and were not confronted by ecological problems. Yet, all world religions in their genuine forms are pro-ecological for at least three reasons: 1. They restrict man’s conviction of possessing power over nature and other people by submitting it to his responsibility to God, however differently understood; 2. They are anti-consumerist; they teach voluntary rejection or at least restraint in craving for these riches of “this world” which are not indispensable; 3. They urge social solidarity, condemn profound differences between the rich and the poor. Modern ecology turns for support to the religious systems which teach solicitude, delicacy in dealing with life and nature. Reflections on a presently promulgated idea of “lasting development” stress the necessity for establishing it on religious ideals. Preserving the order of nature will be possible only when man’s inner life is in order and this is what faith gives him. Christianity, and other religions as well, perceive religion in moral categories. Life is of primary value; it is a gift which was given to man by God. Ecology may become an important field of ecumenical interreligious dialogue. It is also an essential field for debates with the postmodernist image of the world, originating from the disappointment over science and technical civilisation against which an accusation was made that having been used by totalitarian systems it led to atrocities and exterminations never before encountered in the history of mankind.Pozycja Cracoviana z połowy XV wieku w Archiwum WatykańskimSzelińska, Wacława (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)In the Vatican Archives there are numerous sets of records including materials concerning Polish matters. One of the largest series is Registra Supplicationum including documents from the years 1342-1899. These documents include requests - supplications sent from Poland to the Roman Curia, also from the Kraków area, during the pontificate of the following popes: Nicholas V, Calixt III and Pius II in the years 1447-1464. A short review of these supplications gives one an insight, from particular examples, into their character. The greatest number of supplications came from clerics and mainly concerned commissions or granting or bestowing church positions which were vacant or about to become vacant. Other Kraków groups also appealed to the Pope, i.e. Studium Generale as an institution, its authorities represented by the rector and student clerics. Priests also sent requests to Rome referring to their personal problems, conscience dilemmas which had been troubling them for several years and requests for absolution. There were also supplications from lay people, e.g. for permission to choose a confessor with the right to absolve in cases reserved for the Holy See and in articulo mortis, for a licence to visit the Holy Grave and other overseas places, for the acceptance of a donation to the church or for a change of an arbiter in a contentious issue. Supplications referred to a wide range of matters relating to clerical and lay people, their careers, matters of conscience and material problems.Pozycja Współczesna problematyka teologii trynitarnejSzczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)The article presents the main problems discussed in the contemporary theology of the Holy Trinity. According to the Catechism of the Catholic Church (n. 234) the mystery of the Trinity constitutes the center of the faith and the life of the Christians. The Jubilee of the Year 2000 is a good occasion for a meditation on this Mystery. Among the theologians there is a consensus that the mystery of the Holy Trinity is very central truth of the faith and that it should not be considered as an abstract one. The problems presented in the article are following: the place of the theological treatise of the Trinity (at the begining or at the end of the dogmatics), the biblical bases of the doctrin of the Trinity (the value of the Paschal Mystery), the ontology of the love (the love as a category of being), the notion of the person (relational or psychological and Rahner’s suggestion), consciousness of the divine persons (one divine consciousness or three of them and the risk of a tritheism).Pozycja The Last Year of the Millennium: Academic Year 1999/2000 at the Pontifical Academy of TheologySzczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Spór o definicję koncyliaryzmuRyś, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)The article brings a review, but also a polemics with some thesis given by Thomas Wünsch in his recent book: Konziliarismus und Polen. Personen, Politik und Programme aus Polen zur Verfassungsfrage der Kirche in der Zeit der mittelalterlicher Reformkonzilien (Paderborn-München 1998). The discussion is focused on the definition of conciliarism itself. Prof. Wünsch seems to pass over the variety and diversity of conciliarism stressed by the modem historiography (Black, Alberigo, Thiemey, Swieżawski), and to reserve the term „conciliarism” strictly to the ecclesiological ideas of the council of Basle. That question of „recognition” is followed by a few others of a great importance: what are the sources of the conciliar movement (theology of Marsilius and Ockham or the ideas of 12th and 13th century canonists?), what is the theological importance of the decrees of the conucil of Constance (Haec sancta and Frequens), how far the conciliar movement can be identified with the ideas of the Church-reform so vigorously proclaimed in the beginning of 15th century? The excellent book by Thomas Wünsch seems to be the real starting point to re-discuss the events and the ecclesiology of the late medieval Church.Pozycja Młodzież galicyjska w wiedeńskich zakładach teologicznych (1772-1914)Piech, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Zasada wierności Bogu i człowiekowi we współczesnej katecheziePanuś, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Wawelski zespół katedralny i jego funkcje w średniowieczuWęcławowicz, Tomasz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Nowadays Cracow Cathedral looks as a separate monumental temple attached to the Royal Castle on Wawel Hill. Thousand years ago, following an obligatory scheme Cracow’s episcopal complex contained of: cathedral church (one or two), domus episcopi, claustrum, schola cathedralis and hospitium. All these buildings had to be surrounded by murus curiae. It is quite possible that the basilica known as St. Gereon church together with St. Venceslaus cathedral may originally have formed one, socalled double cathedral. In the fourteenth century the whole curia episcopalis was moved from Wawel Hill to the downtown of Cracow. In the same time Wawel cathedral became the royal coronation church and the burial church of Polish kings as well. These two functions were strictly connected with the new liturgical cult of St. Stanislaus - the Holy Patron of Poland. According to the fifteenth century literary sources Wawel and its cathedral was meant as a political and ideological center of the whole country.Pozycja Kościół krakowski a Stolica Apostolska we wczesnym średniowieczuSzczur, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)The article presents the relations between Cracow Bishopric and the Holy See from the beginnings of the diocese until the mid 13th century, i.e. the canonisation of St. Stanisław. In the early years bishops traveled to Rome as prince’s legates fulfilling his orders. It was considerably late - in the closing years of the 12th century - that the diocesan bishop directly contacted the pope. Until then the relations had been maintained by pope’s legates who had visited Poland’s Church. With the journey of Cracow’s bishop Pełka to Italy and the receiving of Protection Bull for Cracow Bishopric direct contacts between the Bishop of Cracow and the descendant of St. Peter were established. The Protection Bull for Cracow of 1186 sanctioned precedence of the Bishop of Cracow in the Episcopate and gave him full jurisdiction in his diocese. At the end of the 12th century bishops frequently turned to the Holy See for arbitration in disciplinary cases concerning the clergy. This feeling of unity with papacy is very characteristic of Cracow. It is also a proof of high legal culture and education of Cracow’s bishops. Undoubtedly, the turning point in the relationships between Cracow and Rome was the canonisation of St. Stanisław, held in Assisi in 1253. Endeavors to secure the canonisation gave the contacts of Cracow Church with Papacy an entirely different dimension.Pozycja Christiani nominis hostia: Images of the Persecutors of Christians in Prudentius’ „Peristephanon”Stabryła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Postać wroga chrześcijan i prześladowcy wyznawców Chrystusa pojawia się w Peristephanon Prudencjusza w dwóch głównych formach: jest on albo okrutnym tyranem, który w swej nienawiści do chrześcijan stara się torturami i groźbami śmierci zmusić męczenników do wyrzeczenia się wiary i złożenia ofiar bożkom pogańskim (np. Perist. XI, XIII, XIV), albo wcielonym szatanem, który działa sam lub przez swego pomocnika (np. Perist. III, V, VI, X). W jednym i drugim przypadku motywacja działania je st taka sama: odebrać Chrystusowi wierną mu duszę i pogrążyć ją z powrotem w mrokach pogaństwa. O ile męczennicy w hymnach Prudencjusza zostali przedstawieni jako żołnierze Chrystusa i bohaterowie chrześcijaństwa, o tyle ich prześladowcy są tu wcieleniami szatana lub jego sługami. Konflikt między męczennikami a ich wrogami jest odwzorowaniem walki między szatanem a Chrystusem, zwycięstwa męczenników oznaczają zaś za każdym razem triumf Chrystusa. W przeciwieństwie do męczenników - postacie prześladowców w Peristephanon nie mają rysów indywidualnych; są to raczej konstrukcje osobowe odpowiadające pewnemu schematowi utrwalonemu w ustnym przekazie wczesnochrześcijańskim, w licznych passiones, w Acta martyrum, w utworach hagiograficznych, w pismach autorów chrześcijańskich tamtej epoki. Bliższa, oparta na analizie tekstu definicja postaci prześladowcy chrześcijan w Peristephanon ułatwia zrozumienie samej idei męczeństwa w tym utworze: opozycja między męczennikiem a jego prześladowcą jest elementem ważnym, jeśli idzie o przesłanie hymnów pomieszczonych w tym cyklu utworów.Pozycja Wiara, prawda i kultura. Refleksje na temat encykliki „Fides et ratio”Ratzinger, Joseph (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Czy Ormianie są prawosławni?Pisowicz, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)The above paper deals with the problem of the term „orthodox” used sometimes with regard to the Armenian national Church. The author, as a scholar specializing in Armenian linguistics, wrote a letter to the Mother See of Holy Etchmiadzin on this matter and received the reply which can be recapitulated as follows: The term „orthodox” does not occur in the official name of the Armenian Church (see below) whose head is the „Catholicos” residing in Etchmiadzin (west of Yerevan, the capital of Armenia) who is not under the authority of the Pope. The word ughghaparr (= „orthodox” in Armenian) is used with regard to the whole group called by Armenians „Ancient Oriental Orthodox Churches”. „Ancient” means here: existing as early as the first centuries of the Christian Era. The Armenian national Church whose official name is: The Holy Armenian Apostolic Church, does belong to this(!) group but not to the newer group called by Armenians just „Oriental (not: Ancient) Orthodox Churches” which comprises such Churches as the Greek, Russian, Bulgarian, Georgian etc. which are definitely distinct from the Western Christianity since the eleventh century when „the second split” (according to Armenians) occurred. The author of the paper also reminds that Armenians are proud of being the first Christian state of the world (the year 2001 is its 1700th anniversary). Their national Church separated from the other Christian Communities in the sixth century („the first split”), 552 being the first year of the „Armenian Era”. Small minorities of Armenians are Catholic (e.g. in Poland) as well as in France, USA and the Near East where Armenian Protestants are also found.Pozycja Wzorce osobowe św. Wojciecha w kaznodziejstwie polskim. Zarys problematykiPanuś, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Teologiczne uwarunkowania filozoficznego sporu o metafizykęOko, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Das Gerechtfertigtsein in ostkirchlicher SoteriologieNapiórkowski, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Ludzkie pytanie o zbawienie jest centralnym pytaniem wszystkich religii. W chrześcijańskim rozumieniu staje się ono jednak czymś więcej, ponieważ oznacza włączenie człowieka w życie Boże, gdzie stworzenie otrzymuje udział w nieprzemijającej boskiej pełni życia. Jednakże różne chrześcijańskie tradycje inaczej postrzegają ten akt zbawczy. Luteranie, gdy mówią o zbawieniu, wskazują na usprawiedliwienie przez wiarę, dla rzymskich katolików usprawiedliwienie to łaska, która jest im podarowana w sakramentach, a prawosławni wierni z tęsknotą wyglądają za przebóstwieniem (theosis). Aktualny dialog ekumeniczny na temat nauki o usprawiedliwieniu, skoncentrowany przede wszystkim na rozmowach między luteranami i katolikami, może z pewnością doznać ubogacenia, jeśli poszerzony zostanie o stanowisko Kościoła Wschodniego. Prawosławna nauka o zbawieniu mówi o procesie, który osobę ludzką coraz bardziej wciąga w boską rzeczywistość. Proces ten określa ona jako przebóstwienie (theosis kata charin), dokonujące się pod wpływem uzdrawiającej łaski, która jest zbawczym działaniem trójjedynego Boga. To działanie Chrystusowej łaski, powodującej ontyczną zmianę grzesznika, sprawia w Kościele Duch Święty poprzez łaskę chrztu i odpuszczenie grzechów lub w charyzmatycznych uzdolnieniach (charismata). Pomiędzy działaniem Bożej łaski a czynem człowieka panuje kooperatywne współdziałanie (synergeia). Soteriologia Kościoła Wschodniego, mówiąc o przebóstwieniu — dzięki mocnym akcentom pneumatologicznym - nie popadła w prawny i jurydyczny charakter wydarzenia zbawczego, co niestety dotknęło protestanckie i po części katolickie rozumienie usprawiedliwienia. Ponadto zaakcentowanie roli Ducha Świętego pozwoliło jej bardziej dostrzec wewnętrzny wymiar usprawiedliwienia (uświęcenie).Pozycja The Reflection of the Additional Service of the Polish Origin in LithuaniaMotuzas, Alfonsas (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Autor omawia takie nabożeństwa, jak Godzinki ku czci Najświętszej Maryi Panny, Gorzkie żale i Drogę krzyżową. Badania swoje oparł na danych zaczerpniętych z historii Kościoła, etnologii, etnomuzykologu. Starał się również określić miejsce i rolę tych nabożeństw we współczesnej praktyce edukacyjnej i religijnej. Analiza źródeł naukowych i materiałów zebranych podczas ekspedycji badawczych pozwoliła na stwierdzenie, że nabożeństwa tego typu, nie znane w liturgii rzymskiej, nie są sprzeczne z ogólnymi zasadami Kościoła. Autor wykazał, że wymienione nabożeństwa wyraźnie odzwierciedlają na Litwie swe polskie pochodzenie. W katolickiej kulturze północno-wschodniej Europy te formy polskich i litewskich nabożeństw stanowią pomost od kultu poczętego w tym zakresie w XVII wieku do kultury religijnej XXI wieku. Pod tym względem Polska i Litwa mogą być przykładem dla innych narodów.Pozycja Utrata jurysdykcji przez biskupów krakowskich na Nowym Śląsku i w Okręgu CzęstochowskimZwiązek, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)Pozycja Zadania dla twórców etyki biznesuZuziak, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)This paper gives an outline of the problems facing the study and practice of business ethics in the era of economic and political transformation in Poland. The author has described the mindset that is the legacy of socialism in practice and given examples of the unethical practices that were characteristic of the initial period of change. Attention has also been drawn to the positive aspects of this period of transformation manifested in society’s growing need for more ethical relations between market entities. In the light of this background, space has also been devoted to looking at the opportunities and prospects for the development of business ethics as a practical, interdisciplinary area for study. Its role should be to initiate and carry out research into social reality, highlight areas of this reality that should be researched by other social sciences, and on the basis of this research, to attempt to create a flexible model for resolving conflicts between business and ethics. The author has also touched on the issue of the changes that the Catholic Church should make in its attitude to the business world in order to take an active part in the process of the transformations that are taking place, and to be in a position to continue to fulfil its evangelic mission.Pozycja Boloński i neapolitański archetyp uniwersyteckiMarkowski, Mieczysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2000)