Studia Oecumenica, 2002, T. 2
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/29953
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Z działalności Instytutu Ekumenizmu i Badań nad Integracją w roku 2002Porada, R. (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Ekumeniczne nowości wydawniczeGrabuńczyk, T.; Jaskóła, P.; Wolsza, K. (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Tadeusz J. Zieliński, Iustificatio impii. Usprawiedliwienie sola fide jako główny artykuł wiary protestancko-konserwatywnego nurtu Kościoła Anglii na przykładzie teologii Alistera E. McGratha, Jamesa I. Packera oraz Johna R.W. Stotta, Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna 2002 – 384 s., ISBN 83-909272-8-4.Napiórkowski, Stanisław Celestyn (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja ks. Jacek Maciej Wojtkowski, Świątynie ewangelickie przekazane katolikom na 'Warmii i Mazurach w latach 1972-1992, Olsztyn 2002 – 216 s., ISBN 83-87078-02-6.Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, tłum. W. Szymona, Poznań 2001, ss. 256.Klejnowski-Różycki, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Johannes Oeldemann, Die Apostolizität der Kirche im ökumenischen Dialog mit der Orthodoxie. Der Beitrag russischer orthodoxer Theologen zum ökumenischen Gespräch über die apostolische Tradition und Sukzession in der Kirche, Konfessionskundliche und kontroverstheologische Studien, Band LXXI, hrsg.: Johann-Adam-Möhler-Institut, Bonifatius Verlag, Paderborn 2000, s. 434 [2].Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Ks. Piotr Jaskóła: Zagadnienia ekumeniczne. Red. Wyd. Wydz. Teol. Uniwersytetu Opolskiego – [Opole] 2001, 103 s. Uniwersytet Opolski – Wydział Teologiczny, Seria: Podręczniki i skrypty, 7. ISBN: 83-88939-18-1.Brzuszek, Salezy Bogdan (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Ekumeniczne powołanie franciszkanina. Pomoce w formacji ekumenicznej w duchu św. Franciszka z Asyżu, red. S.B. Brzuszek OFM, Z.M. Styś OFM, Warszawa – Rzym 2002, 214 s. (Jeden jest Pan, t. 3), ISSN 1642-5545, ISBN 83-905319-4-1.Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Ks. Józef Budniak, Ekumenizm jutra na przykładzie Śląska Cieszyńskiego. Studium historyczno-pastoraIne, Katowice 2002, 282 s., ISSN 0208-6336, ISBN 83-226-1143-9.Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Mikołaj Bierdiajew, Autobiografia filozoficzna, przeł. H. Paprocki, Kęty 2002,337, [3] s., ISBN 83-88524-58-5.Wolsza, Kazimierz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Historyczno-teologiczne podstawy otwarcia Kościoła anglikańskiego na dialog ekumenicznyJaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Być Chrystusem dla bliźniego. Wiara podstawą etyki teologicznej Marcina LutraUglorz, Manfred (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Protestanckie reakcje na koncepcję BorosaNowak, Joachim (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Kara śmierci w tradycji protestanckiejGlombik, Konrad (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Miejsce i rola rozumu w teologicznej refleksji Marcina LutraChwastek, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja The Churches of Syriac Tradition. An Actual SurveyMadey, Johannes (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Archbishop Mar Ivanios and EcumenismChediath, Geevarghese (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Artykuł przedstawia, na tle złożonej historii chrześcijaństwa w Indii, osobę, działalność i zasługi arcybiskupa Mar Iwaniosa (1882-1953), pierwszego biskupa Syro-Malankarskiego Kościoła Katolickiego (1930-1953). Mar Iwanios nosił chrzcielne imię Geevarghese. Wywodził się z prowincji Kerala, z rodziny, która we wcześniejszych pokoleniach należała do starożytnego Kościoła Św. Tomasza, o wschodniosyryjskiej tradycji liturgicznej. Kościół ten uległ następnie wielu podziałom i wyłoniły się z niego różne stronnictwa i obediencje. Geevarghese wychował się i wzrastał już w Jakobickim Kościele Syryjskim, zwanym dziś Syryjskim Kościołem Ortodoksyjnym. Po studiach i święceniach kapłańskich pełnił funkcję kierownika seminarium w Kottayam. W 1913 r., w związku z podziałem Kościoła w Kerali, spowodowanym przybyciem jakobickiego patriarchy Abdalla, zasługą Geevarghese było doprowadzenie do uniezależnienia skupionego wokół metropolity Mar Dionysiusa VI Malankarskiego Kościoła Ortodoksyjnego od patriarchatu Kościoła Jakobickiego poprzez ustanowienie katolikatu, gwarantującego autonomię. Po śmierci pierwszego katolikosa, wskutek sporów, mianowanie następcy odsunęło się na kilkanaście lat. W tym czasie Geevarghese podjął pracę wykładowcy na Uniwersytecie Serampore w Bengalu Okres ten posłużył mu do refleksji nad kształtem chrześcijaństwa w Indii. Rezultatem podjętej refleksji była rezygnacja z prestiżowego stanowiska profesora Uniwersytetu Serampore i zainicjowanie ruchu monastycznego Bethany, który zapoczątkował duchową odnowę miejscowego Kościoła Ortodoksyjnego. Po ustaniu sporów, w 1925 r. ustanowiono ponownie katolikosa. W tym samym czasie Geevarghese został wyświęcony jako Mar Iwanios na biskupa Bethany. Okres przezwyciężania wewnętrznych trudności i podziałów stworzył korzystne warunki do dyskusji nad możliwością przywrócenia jedności z innymi starożytnymi Kościołami. Zadanie zbadania takich możliwości powierzono biskupowi Mar Iwaniosowi. Nawiązując kontakty z katolickim patriarchą syryjskim, Mar Iwanios równocześnie wszedł w bezpośredni kontakt z Rzymem. W liście skierowanym do Stolicy Apostolskiej określił warunki przystąpienia Kościoła Malankarskiego do jedności z Rzymem, domagając się m.in. pozwolenia na kontynuowanie dotychczasowej tradycji liturgicznej i uznania synodalnej struktury Kościoła. Odpowiedź z Rzymu przyzwoliła wprawdzie na stosowanie dotychczasowej tradycji liturgicznej, ale domagała się poddania ksiąg liturgicznych kontroli. Nie zaakceptowano natomiast synodalnej struktury, mimo kilkukrotnych próśb Mar Iwaniosa kierowanych do Rzymu. Autor artykułu ukazuje Mar Iwaniosa jako niezłomnego zwolennika oderwania się od patriarchy syryjsko-ortodoksyjnego (jakobickiego) i ustanowienia pełnej komunii ze Stolicą Piotrową w Rzymie. Źródłem jego pragnień – jak zauważa Autor – była pamięć o minionych konfliktach i upokorzeniach, jakich doznał Kościół Malankarski ze strony patriarchy syryjskiego. Mimo powszechności tych doświadczeń, Mar Iwanios pozostawał często osamotniony w swych poglądach i pragnieniach pełnej jedności z Rzymem. Przeciwnicy wskazywali na niebezpieczeństwo wchłonięcia tego Kościoła przez Kościół Rzymskokatolicki i utraty tożsamości. Ostatecznie w 1930 r. Mar Iwanios uznał papieża Piusa XI jako spadkobiercę św. Piotra, papież zaś potwierdził pełną, widzialną i kanoniczną komunię Kościoła Malankarskiego, skupionego wokół Mar Iwaniosa, z Kościołem katolickim. Dało to początek Syro-Malankarskiemu Kościołowi Katolickiemu. Zdaniem Autora artykułu, uwzględniając myśl eklezjologiczną lat dwudziestych i trzydziestych XX w. obawy podnoszone przeciwko komunii z Kościołem rzymskim nie były zupełnie bezpodstawne. Mar Iwanios okazał się jednak człowiekiem wielkiej wizji, wykraczającej już poza ówczesną epokę. Przez wielu był jednak niezrozumiany. Wśród nich był nawet trzeci w historii Ortodoksyjnego Kościoła Malankarskiego katolikos, a także inni przywódcy Kościoła. Autor konkluduje jednak stwierdzeniem, iż czas potwierdził słuszność wyboru przez Mar Iwaniosa drogi prawdy i jedności.Pozycja Instytut studiów ekumenicznych ‘S. Bernardino’ w Wenecji i jego dwudziestoletni dorobekBrzuszek, Salezy Bogdan (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Pozycja Auf der Suche nach gesamtchristlicher Anerkennung für den Dienst des Bischofs von Rom als erstem unter den BischöfenSuttner, Ernst Christoph (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)Autor artykułu, przedstawiając sposoby sprawowania zwierzchnictwa w Kościele na przestrzeni historii, pragnie określić warunki, które umożliwiałyby uznanie przez wszystkie Kościoły chrześcijańskie pierwszego miejsca biskupa Rzymu. Zasadnicza teza artykułu o znaczeniu hermeneutycznym zawiera się w stwierdzeniu, że w dziejach chrześcijaństwa, mimo braku jedności, doceniano wartość środków zbawienia, obecnych we wszystkich Kościołach, a ograniczenie tej otwartości następowało wraz z tendencjami do centralizacji władzy kościelnej. W starożytności najwyższą kompetencją cieszyły się ekumeniczne sobory. W szczególnych wypadkach dopuszczano także możliwość interwencji ogólnokościelnego autorytetu, którym cieszył się biskup Rzymu. Jego urząd rozumiano jako instancję apelacyjną w sporach, które nie mogły zostać rozwiązane przez lokalną władzę kościelną. Takie kompetencje biskupa Rzymu potwierdzały uchwały starożytnych synodów (w Sardyce i Trullo) i soboru (Nicejski II), i jeszcze w IX w. znajdowały one akceptację w Bizancjum. Starożytny Kościół znał jeszcze inny ogólnokościelny autorytet, któremu przypadała koordynująca funkcja w Kościele, mianowicie cesarza. Cesarz powoływał sobór, a także troszczył się o realizację soborowych uchwał. W średniowieczu, po podziale Cesarstwa i koronacji Karola Wielkiego, Zachód dzięki procesowi odnowy i reformy uznał, że troska i odpowiedzialność o jedność Kościoła winna spoczywać w osobie jego pierwszego biskupa, a nie cesarza. To rozstrzygnięcie pociągnęło za sobą silny rozwój roli pierwszego biskupa w Kościele. Zaczęto uwypuklać biblijne, patrystyczne, kanoniczne i historyczne dziedzictwo, które potwierdzało szczególną odpowiedzialność biskupa Rzymu. Kościół zachodni coraz częściej podkreślał, że stolicy rzymskiej Przypada rola ogólnokościelnego przewodnictwa. Nie wypracowano jednak konkretnych form sprawowania tej funkcji. Późniejsza łacińska ekspansja na Wschód dokonywała się w przeświadczeniu, że biskup Rzymu winien spełniać swą przywódczą rolę w Kościele nie tylko na Zachodzie, ale w całym świecie. Doktrynalnie usankcjonował to Sobór Laterański IV, który autorytet patriarchów wywodził z delegacji ich władzy przez biskupa Rzymu. Zewnętrznym wyrazem tej zależności miało być nadanie paliusza. Kolonialna ekspansja krajów europejskich spowodowała rozszerzenie chrześcijaństwa łacińskiego do nowo odkrytych krajów. Kościół łaciński z trudem rozróżniał pomiędzy patriarchatem rzymskim a Kościołem powszechnym. O ile Sobór Laterański IV przypisywał biskupowi Rzymu pewne prerogatywy w całym Kościele powszechnym ze względu na jego godność następcy św. Piotra, to w pokolonialnej rzeczywistości zaczęto określać ogólnokościelne papieskie kompetencje na wzór zwykłego działania patriarchalnego, które w starożytności i średniowieczu przysługiwało mu jedynie w odniesieniu do Zachodu. Ograniczona ogólnokościelna jurysdykcyjna kompetencja, którą biskup Rzymu cieszył się w określonych przypadkach, została teraz przekształcona w zwyczajną funkcję przywództwa. Instytucjonalnym przykładem takiej zmiany świadomości w sprawowaniu władzy przez biskupa Rzymu było – zdaniem Autora – założenie Kongregacji Propagandy Wiary, która jako rzymska instytucja sprawowała pastoralny nadzór nad wszystkimi wspólnotami wiernych, podlegających wschodnim patriarchom, którzy weszli we wspólnotę z papieżem. Był to krok w kierunku umacniania rzymskiego centralizmu, który nasilił się po Soborze Trydenckim. Szczytową fazę tegoż centralizmu upatruje się w konstytucji soboru Watykańskiego I Pastor aeternus, która przypisała papieżowi bezpośrednią władzę jurysdykcyjną w całym Kościele. Zdaniem Autora, znaczenie tego tekstu należy jednak odczytać w oparciu o zasadę hermeneutyczną, wedle której orzeczenie to wyraża tylko to, co sformułowano i praktykowano w pierwszym tysiącleciu. Podobnie jak wówczas, nie określono jednak konkretnego sposobu sprawowania papieskiego prymatu. U schyłku średniowiecza do znaczącej zmiany w strukturze władzy kościelnej doszło także na Wschodzie. Po upadku cesarstwa zabrakło instytucji, która przejęłaby dotychczasową koordynującą funkcję cesarza w Kościele. Ten historyczny rozwój zrodził problemy w zachowaniu jedności Kościoła na Wschodzie, które widoczne są nawet współcześnie. Z drugiej strony, brak koordynatora nie zakłócił życia kościelnego na Wschodzie, co jest dowodem siły duchowej prawosławia. Powrót do starożytnego rozumienia jedności Kościoła na Zachodzie zapoczątkował Sobór Watykański II. Zainteresowanie Soboru nie kierowało się na kwestię posłuszeństwa wobec zwierzchnictwa kościelnego, lecz na zagadnienie obecności łaski Bożej i środków zbawienia w Kościele. Taka perspektywa pozwoliła Ojcom soborowym na stwierdzenie, że także w wielu lokalnych Kościołach, które nie trwają w łączności z papieżem, na mocy sukcesji apostolskiej sprawuje się Eucharystię, będącą źródłem życia Kościoła. W eklezjologii zwrócono uwagę, że władza zwierzchnia w Kościele jest tylko pomocniczym środkiem, który ma leczyć jego ziemskie niedoskonałości. Konkludując, Autor wyraża nadzieję na adaptację obecnych struktur kościelnych do wymogów pierwotnego rozumienia jedności Kościoła. By to osiągnąć, potrzeba wyraźnych ustaleń na temat sposobu sprawowania autorytetu w Kościele. Dialog na ten temat winien odbywać się przede wszystkim na poziomie Kościołów lokalnych, dla których biskup Rzymu jest pierwszym hierarchą, ale także z Kościołami i wspólnotami kościelnymi, które – jak ufa Autor – wkrótce na nowo uznają pierwsze miejsce biskupa Rzymu, jak czyniono to już w starożytnym Kościele.Pozycja Jedność tradycji i sukcesji apostolskiejPorada, Rajmund (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)