Analecta Cracoviensia, 2003, T. 35
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/9123
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja La religion dans la société pluraliste. Un défi lancé aux écoles supérieures catholiquesZuziak, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)W artykule zarysowana została sytuacja polskiego katolicyzmu w okresie przechodzenia od społeczeństwa poddanego totalitarnej ideologii do społeczeństwa pluralistycznego. W społeczeństwie pluralistycznym inna jest rola Kościoła i inne, znacznie trudniejsze, są warunki wypełniania jego misji ewangelizacyjnej. By móc skutecznie realizować tę misję Kościół musi dostosować się do nowych warunków. Najważniejsze jest tu odejście od bezpośredniego zaangażowania się duszpasterzy w politykę, pogłębianie zawartości polskiego katolicyzmu, szersze realizowanie postanowień soboru watykańskiego II, a więc otwieranie się i uwrażliwianie na potrzeby wiernych, wspieranie katolickich ruchów świeckich, odchodzenie od modelu katolicyzmu „klerykalnego”. Bardzo ważne jest wykorzystywanie do poszerzania zasięgu oddziaływania istniejącej i niegasnącej w społeczeństwach pluralistycznych potrzeby sacrum. Kościół musi się nauczyć metod skutecznego konkurowania z ruchami, które wykorzystują tą potrzebę dla własnych celów. Aby tego dokonać trzeba wyjść z oblężonej twierdzy naprzeciw ludziom poszukującym prawdy. Wielką rolę do odegrania w dostosowywaniu Kościoła do nowych warunków mają katolickie elity intelektualne. Szczególnie ważne zadanie stoi przed uczelniami katolickimi, które muszą przygotować „nową generację” katolickich katechetów, księży, teologów i filozofów - otwartych, odważnych, dynamicznych - wiedzących, że nie wystarczy znać prawdę, ale że trzeba ją zgłębiać i konfrontować z innymi tradycjami i systemami wartości. Tylko dzięki takim ludziom Kościół może przetrwać i rozwijać się w społeczeństwie pluralistycznym.Pozycja La struttura e il contenuto del codice domestico di Col 3, 18-4,1Wronka, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Artykuł jest pierwszą częścią opracowania tytułowego zagadnienia. Powyżej omówiono strukturę perykopy, która jest bardzo regularna. Składa się na nią sześć wskazań, zestawionych w pary, skierowanych do żon i mężów, dzieci i rodziców, niewolników i panów. Napomnienia zbudowane są zwykle z trzech elementów: tytułu, imperatywu i motywacji. Niekiedy ta harmonijna struktura bywa nieco zachwiana. Z kolei przeprowadzono szczegółową egzegezę kolejnych wersów dla wydobycia treści zawartych w nich wskazań. W przygotowanej do druku drugiej części artykułu będzie mowa o pochodzeniu tego gatunku literackiego (znanego też pod niemiecką nazwą: Haustafel) oraz miejscu perykopy w Liście do Kolosan. Pozwoli to sformułować pewne wnioski i ukazać aktualność omawianego tekstu, który wydaje się trochę obcy dla współczesnego człowieka.Pozycja Drukarnia i wydawnictwo Karmelitów Bosych w BerdyczowieWanat, Benignus Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Zmagania duchowieństwa polskiego z czarami i wiarą w upiory w XVIII wiekuSzczurowski, Rafał (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja The Canonization of the Professor: 606th Year at the Pontifical Academy of Theology in CracowSzczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Pojęcie miłości w encyklice Jana Pawła II «Dominum et Vivificantem»Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)The notion of love is one of the basic notions of the contemporary Trinitarian theology. It is also in the encyclical letter “Dominum et Vivificantem” of John Paul II. This letter presents the mystery of the Holy Spirit and at the same time it is an important commentary to the biblical statement “God is love” (1 Jn 4:8.16). The Pope distinguishes two aspects of that love: the essential love and the personal love. The essential love (amor essentialis) is “shared by the three Divine Persons” (DV 10a). The personal love (amor personalis) is “the Holy Spirit as the Spirit of the Father and the Son” (DV 10a). These statements allow to formulate some basic ontological enunciations. The essential love is a personal manner of being a gift for somebody, a being as a total gift in which the person is ready to pass to somebody everything that is communicable in him or her. This manner of existence, characteristic of a divine being, we can call prosistentia (prosistence), a new term made from Latin prosistere (to protrude, to stick out). This prosistence would be different from proexistence, because proexistence means a human created “existence for” (somebody) which is free, accidental. Meanwhile, the prosistence would be a mode of being “for somebody” resulting from its very nature. The prosistence as the mode of being of the Absolute is condition for proexistence. The prosistence is also condition for every being as related to another one, of every being as a part of a whole. The prosistence describes the being of God better than the Thomistic ipsum esse subsistens. The being of God as ipsum esse prosistens takes into account the revealed truth - “God is love” - and that He “exists in the mode of gift” (DV 10a). The prosistence as indefinite love becomes its particular, concrete realization in the personal love in which “being a gift for” becomes a gift “for” a particular, beloved person, “for this” particular person. The Holy Spirit is a particular salvific revelation of the personal love that exists in the “depths of God” (cf. DV 39). This does not mean that only the Holy Spirit is the personal love. Also the Father is the personal love in his self-giving to his beloved Son. In the same way, the Son is the personal love when he totally gives himself to the Father, which is revealed in his obedience unto death (cf. DV 39c). The personal love makes the Divine Persons distinct In each of them, it is different The difference is in the “for” (pro-) of their “being purely for” (ipsum esse prosistens). In every one of them the “for” is different, because it is related to another person: the personal love of the Father is “for” the Son, who is the love of the Father; the personal love of the Son is “for” the Father, who is the love of the Son; and the personal love of the Holy Spirit is “for” the Father and the Son, because “not only is he the direct witness of their mutual love [...], but he himself is this love” (DV 34). That is why every Divine Person is witness to the other one, not to himself (cf. Mt 3, 17; Jn 4, 34; 14, 26). The analysis of the encyclical letter Dominum et Vivificantem reveals some attributes of the personal love which constitutes each of the Divine Persons. The personal love is a radical love, it is a fatherly love, then it is also a vulnerable and mutual love. It is fatherly love because it is a source of everything that exists and because it preserves and protects all beings. It is a radical love because it consists in a total sef-giving without retaining anything that is communicable. Next, the personal love is vulnerable because it is exposed to rejection as engaged in the human salvation. Finally, it is mutual love because the total self-giving causes equal radical response. To sum up: it is important to stress that the encyclical letter Dominum et Vivificantem of John Paul II contains many important ideas for the ontology of love and points out the new perspectives for the theological reserch in the Trinitarian theology as well as in the philosophical and theological anthropology.Pozycja Regne de Dieu et regne du ChristSchlosser, Jacques (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)„Królowanie” albo „królestwo” Boże zajmuje ważne miejsce w ewangeliach synoptycznych. Słusznie poświęcono mu wiele studiów, stanowi bowiem centrum Jezusowego nauczania, do którego pośrednio dają nam dostęp ewangelie synoptyczne. W samych ewangeliach, bardziej jeszcze w innych pismach Nowego Testamentu okresu poapostolskiego, gdzie temat jest mniej eksponowany, można zaobserwować początki rozwoju w jego recepcji. Interesująca jest próba syntetycznego studium tego rozwoju z uwzględnieniem głównych pism drugiego wieku przy zastosowaniu postępowania regresywnego. Najpierw studium dotyczy dwu teologów Kościoła starożytnego, którzy okazują najwięcej zainteresowania tym tematem, czyli Ireneusza i Justyna. Widoczne są u nich dość wyraźne cechy, które, z grubsza biorąc, można wyrazić w następujący sposób: 1. Silne dowartościowanie królowania Chrystusa, która nie ogranicza się do ścisłego millenaryzmu. 2. Tendencja utożsamiania królestwa Bożego z miejscem wiecznego wynagrodzenia. 3. Akcentowanie postępowania jako warunku wejścia do królestwa. 4. Odwoływanie się do pojęć greckich w celu wyrażenia zbawienia w królestwie (nieśmiertelność, niezniszczalność). Dalsze studium tekstów ojców apostolskich i późnych pism Nowego Testamentu pokazuje, że te tendencje są obecne długo przed ich sformułowaniem przez Ireneusza. W szczególności należy podkreślić, jak dalece zastosowanie terminologii królestwa w odniesieniu do Chrystusa przyczynia się do ukształtowania się silnej chrystologii i prowadzi do pogłębienia relacji między teologią w sensie węższym i głębszym a chrystologią W końcu podjęta zostaje próba porównania naszkicowanej interpretacji z nauczaniem Jezusa na temat królowania, przy podkreśleniu zniekształcenia i zubożenia z równoczesnym dowartościowaniem elementów ciągłości i spełnienia.Pozycja Święcenia jako przeszkoda do zawarcia małżeństwaRapacz, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Metafizyczne uwarunkowania analogicznego języka religijnegoBrożek, Anna; Wszołek, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Analogy and metaphor are central to human thought. They figure in discovery, they are also used in teaching. We seem to think of it as a natural human skill, and of its use in science as a straightforward extension of its use in commonsense reasoning. Therefore it is not surprising that analogy was first develop for theological purposes long before the advent of scientific thought. And yet the rise of Western science brought a challenge to analogical thinking in theology. Wittgenstein in his Lecture on Ethics put it in familiar terms: “In ethical and religious language we seem constantly to be using similes. But a simile must be the simile for something. And if I can describe a fact by means of a simile I must also be able to drop the simile and to describe the facts without it. Now in our case as soon as we try to drop the simile and simply to state the facts which stand behind it, we find that there are no such facts”. We argue that Wittgenstein is wrong in assuming our total ignorance in theological matters. Although our theological concepts are of our own making they still are able to convey some reliable knowledge. In order to justify this claim, however, we need to ban nominalism from theology.Pozycja Towards a New Understanding of the Structure of Luke’s GospelOsborne, Thomas P. (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)W świetle ostatnich badań, kwestionujących istnienie „sprawozdania z podróży” jako centralnego epizodu w Ewangelii według św. Łukasza, w artykule podjęto próbę ukazania podziału tekstu tej Ewangelii na siedem literackich części, zastosowanych przez św. Łukasza w celu uporządkowania materiału merytorycznego. Dzięki temu można inaczej spojrzeć na Ewangelię Łukaszową.Pozycja Eklezjologiczne przesłanie Vaticanum II a idea communio kard. Karola WojtyłyNapiórkowski, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Revitalizing the book of Karol Cardinal Wojtyła: “At the Source of Renewal: A Study on the Realizations of Vatican II”. The above written article is a modest attempt at presenting the fundamental message of the Second Vatican Council, meaning its new understanding of the mystery of the Church. Council documents speak of four principle categories, which draw us closer to the complex character of the Church: i.e. an understanding of God’s people, community (communio), sacrament, and the mystical Body of Christ. These views of the Church are in no way exclusive of one another, instead they harmoniously complement each other. In recent years, it appears that in theology, as well as in the teachings of the Magisterium of the Church, there has been a greater emphasis on the communal character of the Churche. This observation is based on a combination of various elements. First, it is the result of a renewed and spiritually deepened reading of the writings from the last Council. The next stimulus emerged from the conferences at the Bishops’ Synod in 1985. Followed by two important Apostolic Letters, “Tertio Millennio Adveniente” and “Novo Millennio Ineunte”, related to the Great Jubilee of Christianity, which stressed the theology of community. And finally, the apostolic exhortation, Ecclesia in Europa, which speaks of the hope of community. In this context, an interesting case is made in the book written by Karol Cardinal Wojtyła titled “At the Source of Renewal: A Study on the Realizations of Vatican II”, which was first published immediately after the Second Vatican Council, and has since been issued in a new edition. The author, already at that time, had reached the conclusion that the leading thought of the Council was the Church as a Community. He had written, “Vatican II became a particular source of enrichment for our faith, which can be defined as ‘communal’. This enrichment is the principle function, flowing from the strictly defined consciousness of the Church, which communio establishes”. It is fitting and right that on the 25th Anniversary of John Paul II's pontificate we are able to discover his earlier thoughts, allowing us to achieve a deeper understanding of the Council’s doctrine.Pozycja Polsko-litewskie katolickie więzi kulturowe w dobie integracji z Unią EuropejskąMotuzas, Alfonsas (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Chrześcijańskie piśmiennictwo arabskie przed Mahometem i jego wpływ na islamKościelniak, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Udział wiernych w działalności politycznej. Aspekt kanoniczno-pastoralnyDyduch, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Początki chrześcijaństwa w Hiszpanii i pisarze hiszpańsko-rzymscyCzochara, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Kamienowanie w BibliiZbroja, Bogdan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Informatique et Bible - 2003Poswick, Ferdinand (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Treścią artykułu jest analiza zagadnienia jakości egzegezy opartej na informacji zależnej od poziomu krytyki informacyjnej, zarówno w odniesieniu do klasycznych gałęzi badań biblijnych, jak i do opanowania narzędzi i metod informatycznych. Pozostaje jednak pytanie, czy rynek akademicki jest przygotowany do inwestowania w tworzenie takich warunków dla „nowej egzegezy”.Pozycja Księża diecezjalni z Galicji i Śląska Cieszyńskiego - doktorzy teologii Uniwersytetu Wiedeńskiego 1809-1918Piech, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)In the 19th century, a considerable number of diocesan priests from the Polish lands, being under the Austrian partition, studied at the University of Vienna. Many of them received Doctor’s Degree in Theology. On the basis of documents preserved in the Archives of the University of Vienna it was possible to define 128 names of priests from Galicia and the Duchy of Cieszyn, their dioceses, dates of their doctoral promotions, titles of almost all dissertations and the posts they held during their doctoral studies. They were often graduates of the Vienna theological institutions: the Imperial-Royal City School (Wiener k.k. Stadtconvict) or the Greek Catholic Central Seminary (Das griechisch-katholische Zentralseminar), ln 1916, the elitist Higher Educational Institute for Diocesan Priests called Augustineum (das höhere Priester-Bildungs-Institut für Weltpriester zum hl. Augustin) was founded in the capital of the Austrian Empire by Francis II, due to the efforts of Father Jakob Frint, priest at the Castle of Vienna, who was influenced by Saint Clement Maria Hofbauer. The objective of the Institute was to educate, in the spirit of Catholic Restoration and overcoming Josephism, the elite of clergy, future bishops, university professors, lecturers and educators of major seminaries as well as senior officers of the Church administration. Father Frint was director of the Institute for the first 10 years till he was appointed Bishop of Sankt Pölten. The Institute was also named after Father Frint, in recognition of his merits in the fields of formation and education of clergy. The educational objective of the ‘Frintaneum’ was to confer after at least three-year studies a doctor’s degree on students coming from various countries of the Habsburgs’ Empire. The graduates of the Educational Institute achieved the biggest number of the Doctorate in Theology of the University of Vienna. At first, in order to earn a doctor’s degree one had to write a scholarly dissertation or to take examinations, the so-called corollarium, in theology as a whole. From 1777, dissertations and four examinations in biblical hermeneutics, dogmatic and polemical theology, moral and pastoral theology as well as Church history and canon law, were required. A doctoral student had to defend in public 50 theses chosen from obligatory theological disciplines. In the 19th century the requirements were: four-year theological studies completed with a good result and four examinations called ‘rigours’ in four groups of theological subjects: Old Testament and New Testament studies, dogmatic theology, moral and pastoral theology as well as Church history and canon law. After passing these examinations a doctoral student submitted a dissertation in Latin. The next step was a public defense (dispute) of the 50 theses in question. The dispute was given up in 1873. A larger doctoral dissertation was required instead. From 1903, dogmatic theology and apologetics were taken as an oral examination. The dissertation was to be written on a theme freely chosen from one of the three groups of subjects: biblical studies, moral and pastoral theology, and Church history and canon law. From that time students had to take three examinations. There was no examination concerning the group of subjects the dissertation was written upon. Later, numerous doctors of theology of the University of Vienna became bishops and university professors in Cracow and Lvov (the Polish Lwów). Some of them made an outstanding contribution to European science and culture.Pozycja Via Marsiliana jako jedyny kierunek filozoficzny na nowo założonym Uniwersytecie HeidelberskimMarkowski, Mieczysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)Pozycja Chrystus „wiedzą”, „gnozą” i „pokarmem”. Tytuły logo-chrystologiczne a prawda według Klemensa z AleksandriiKlibengajtis, Tomasz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)