Analecta Cracoviensia, 2003, T. 35

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/9123

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 32

Altruizm a miłość
Śliwak, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
The article tries to find common ground between altruism and love. First, the basic notions: altruism and love are presented. Then, the meaning of altruism is deepened through an analysis of motivational mechanisms which provide the basis for altruistic behaviour, and two types of altruistic behaviour, as described in the literature on the subject - exocentric and endocentric - are singled out. Finally, the author makes a reference to his own research on typology of altruism and shows personal correlatives of these two types of behaviour. Thus deepened notion of altruism can now become the subject of more precise comparisons between altruism and love. A conclusion is made that it is only in exocentric altruism - as opposed to endocentric - that common ground with love can be found.
Chrystus „wiedzą”, „gnozą” i „pokarmem”. Tytuły logo-chrystologiczne a prawda według Klemensa z Aleksandrii
Klibengajtis, Tomasz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Chrześcijańskie piśmiennictwo arabskie przed Mahometem i jego wpływ na islam
Kościelniak, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Dar wcielonego i paschalnego Jezusa Chrystusa
Dziuba, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
The birth of Jesus is not simply the emergence of a great man, a prophet, a religious genius; it marks the moment when eternity crossed into time, when divinity intersected humanity, when the Light shone in the darkness. The Incarnation - the belief that the eternal Son of God assumed human nature - exposes that intuition as false. The true God does not cling to Himself but gives Himself away in love, rejoicing to share completely the life of His creatures. In turn, these creatures discover who they truly are not in opposition to God but through a radical self-surrender to God’s generosity. We are not rivals of God but friends. God is closer to us than we are to ourselves, not only because we depend upon Him for our existence but, more radically, because of the Incarnation. The eternal Son of God’s enfleshment in Jesus is the ground for respect for the dignity of each individual human being. Any other ground can become a slippery slope, shifting with political decisions about who is a human being. If God’s eternal Word become one of us in order to offer eternal life teach of us, then no human being is dispensable. When “history” or the state or “the will of the people” become absolute, then human beigs, even millions of them, become expendable. Or to turn the critical light of faith more directly upon our own culture, when comfort or convenience or economic security or individual autonomy are paramount, the lives of those not yet bom, of the unfit and the elderly, are in danger. The lives of those who suffer and the historical meaning of death itself change when seen in the shadow of Christ’s cross. St. Paul called the cross a folly and a stumbling block, and it has been that for 60 generations. The cross purges of all sentimentalism the belief that God is love. The Father sent his only begotten Son into flesh, into history, into the agony of being human and finally into death itself in an attempt to gather back all those who have wandered from the divine love. This is tough love and hardheaded hope. Whenever Christians look through the lens of Christ’s cross, they see a world that, left to its own devices, will crucify the Son of God. Whenever ideologues of any stripe propose a utopian solution to our problems, whenever a scheme of economic, political, cultural or psychological reform is put forward as a panacea, Christians ought to be the first to raise their voices in protest. That we have not always done so tells us who we remain: Christians not yet fully marked with the sign of the cross. When the disciples of Jesus 2000 years ago first spoke of Him, they proclaimed His resurrection from the dead. Their focus was not on His teaching nor His miracles, His manner of life or personality. They preached a Jesus crucified and risen from the dead. The same body bom of the Virgin Mary suffered death and then rose, transformed forever, no longer bound by the limitations of space and time because it had passed through the last barrier, death itself. Jesus is the Christ, perfectly free because he freely accepted death for our salvation. All the musings about the difference between the Jesus of history and the Christ of faith make a distinction the first disciples would not have recognized. Jesus never wrote a book; it is the community which is His visible body that is every age’s link to Him. The community of faith, under the inspiration of the Holy Spirit, wrote the Gospels years after the Gospel was first preached; and the written witbess of the Gospel text is interpreted within that living community in continuity across the ages. Outside the life of that community of faith, Jesus is just a figment of someone’s imagination, often a projection of someone’s desires, the subject of an intelectual parlor game. The history of Jesus’ disciples over the past 2000 years is a history of God’s grace and their cooperation with His grace. It is a history of a world radically changed by Jesus’ incarnation, crucifixion and resurrection from the dead. It is also a history of Christians’ sinning and of their being sinned against. Every people and human group has its martyrs.
Drukarnia i wydawnictwo Karmelitów Bosych w Berdyczowie
Wanat, Benignus Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Eklezjologiczne przesłanie Vaticanum II a idea communio kard. Karola Wojtyły
Napiórkowski, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Revitalizing the book of Karol Cardinal Wojtyła: “At the Source of Renewal: A Study on the Realizations of Vatican II”. The above written article is a modest attempt at presenting the fundamental message of the Second Vatican Council, meaning its new understanding of the mystery of the Church. Council documents speak of four principle categories, which draw us closer to the complex character of the Church: i.e. an understanding of God’s people, community (communio), sacrament, and the mystical Body of Christ. These views of the Church are in no way exclusive of one another, instead they harmoniously complement each other. In recent years, it appears that in theology, as well as in the teachings of the Magisterium of the Church, there has been a greater emphasis on the communal character of the Churche. This observation is based on a combination of various elements. First, it is the result of a renewed and spiritually deepened reading of the writings from the last Council. The next stimulus emerged from the conferences at the Bishops’ Synod in 1985. Followed by two important Apostolic Letters, “Tertio Millennio Adveniente” and “Novo Millennio Ineunte”, related to the Great Jubilee of Christianity, which stressed the theology of community. And finally, the apostolic exhortation, Ecclesia in Europa, which speaks of the hope of community. In this context, an interesting case is made in the book written by Karol Cardinal Wojtyła titled “At the Source of Renewal: A Study on the Realizations of Vatican II”, which was first published immediately after the Second Vatican Council, and has since been issued in a new edition. The author, already at that time, had reached the conclusion that the leading thought of the Council was the Church as a Community. He had written, “Vatican II became a particular source of enrichment for our faith, which can be defined as ‘communal’. This enrichment is the principle function, flowing from the strictly defined consciousness of the Church, which communio establishes”. It is fitting and right that on the 25th Anniversary of John Paul II's pontificate we are able to discover his earlier thoughts, allowing us to achieve a deeper understanding of the Council’s doctrine.
Gottesschweigen im hebräischen Esterbuch
Chalupa, Petr (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Kiedy się zestawi oba greckie warianty tekstu Księgi Estery z wersją hebrajską, szczególnie uderzające jest to, że w tekście hebrajskim nie ma żadnej wzmianki o Bogu. Jakie są tego powody? Po pierwsze trzeba zauważyć odmienność Żydów od innych mieszkańców państwa perskiego. Ta odmienność była często przyczyną wrogości do nich i prześladowań. Po drugie zakłada się, że tekst omawianej księgi powstawał stosunkowo długo. W toku tego procesu jedna z tradycji historii zbawienia została pozbawiona świętego i teologicznego charakteru. Wyraźnie teologiczne podstawy znajduje się w obrazie Boga w księdze Estery, w tak zwanej „teologii metaforycznej”, w działaniu Boga poprzez ludzi i w możliwym zaniku odniesienia do Boga ze strony niektórych adresatów tego tekstu. Zdaniem H. M. Wahla „w praktyce religijnej Jahwe jest bezpośrednim punktem odniesienia (das Gegenüber). Dla współczesnych czytelników ze wzgórz Golan wskazują na Niego liczne aluzje i motywy w całej księdze”. Co zatem w tej biblijnej księdze może być określone jako słowo Boże? Jedna z możliwych odpowiedzi jest taka: Nie jest tak łatwo dotrzeć do słowa Bożego, ono może być ukryte (utajone).
Informatique et Bible - 2003
Poswick, Ferdinand (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Treścią artykułu jest analiza zagadnienia jakości egzegezy opartej na informacji zależnej od poziomu krytyki informacyjnej, zarówno w odniesieniu do klasycznych gałęzi badań biblijnych, jak i do opanowania narzędzi i metod informatycznych. Pozostaje jednak pytanie, czy rynek akademicki jest przygotowany do inwestowania w tworzenie takich warunków dla „nowej egzegezy”.
Jakiej metafizyki potrzebuje student teologii dzisiaj? Wprowadzenie do poszukiwań
Śnieżyński, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
The author presents a project of a book about metaphysics for theology students. The way the book is meant to differ from the books already present on the market is the acknowledgment of a failure of classical metaphysics and, consequently, an attempt to view metaphysics from a wider than just Thomistic perspective. Such a view reveals a twofold aim of the coursebook: (1) breaking a tendency to substitute the so called “Aristotelian and Thomistic philosophy” for any metaphysics, (2) acquainting theology students with metaphysical and extrametaphysical projects of the “first philosophy”. The aim of a broad presentation of new studies in metaphysics is to focus not so much on an analysis of detailed philosophical problems, but first of all on developing a new metaphysical imagination. The place of the dogmas of classical “substantial metaphysics”, for which all reality is ready and determined, is to be now taken by “relational imagination”, i.e. imagination which does not consider a relation as a quality, but as a primary form of being. Relation, as a new token of metaphysical imagination implies a whole range of problems, which cannot be overlooked by metaphysics as it is taught today at theology faculties not only for the sake of metaphysics itself, but primarily for the sake of theology, which is now working in majority of cases with a metaphysics completely different from the Thomistic one. Therefore, a lecture in metaphysics for theology students today must be enriched by discoveries made in the philosophy of the 20th century, especially the discovery of “historicity” of man, the world and even God himself (the historicity of Christian Revelation), meeting as a philosophical category, numerous social problems, relational community and the role of language and communication in the process of learning about the world.
Kamienowanie w Biblii
Zbroja, Bogdan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Ksiądz Jerzy Chmiel
Jelonek, Tomasz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Księża diecezjalni z Galicji i Śląska Cieszyńskiego - doktorzy teologii Uniwersytetu Wiedeńskiego 1809-1918
Piech, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
In the 19th century, a considerable number of diocesan priests from the Polish lands, being under the Austrian partition, studied at the University of Vienna. Many of them received Doctor’s Degree in Theology. On the basis of documents preserved in the Archives of the University of Vienna it was possible to define 128 names of priests from Galicia and the Duchy of Cieszyn, their dioceses, dates of their doctoral promotions, titles of almost all dissertations and the posts they held during their doctoral studies. They were often graduates of the Vienna theological institutions: the Imperial-Royal City School (Wiener k.k. Stadtconvict) or the Greek Catholic Central Seminary (Das griechisch-katholische Zentralseminar), ln 1916, the elitist Higher Educational Institute for Diocesan Priests called Augustineum (das höhere Priester-Bildungs-Institut für Weltpriester zum hl. Augustin) was founded in the capital of the Austrian Empire by Francis II, due to the efforts of Father Jakob Frint, priest at the Castle of Vienna, who was influenced by Saint Clement Maria Hofbauer. The objective of the Institute was to educate, in the spirit of Catholic Restoration and overcoming Josephism, the elite of clergy, future bishops, university professors, lecturers and educators of major seminaries as well as senior officers of the Church administration. Father Frint was director of the Institute for the first 10 years till he was appointed Bishop of Sankt Pölten. The Institute was also named after Father Frint, in recognition of his merits in the fields of formation and education of clergy. The educational objective of the ‘Frintaneum’ was to confer after at least three-year studies a doctor’s degree on students coming from various countries of the Habsburgs’ Empire. The graduates of the Educational Institute achieved the biggest number of the Doctorate in Theology of the University of Vienna. At first, in order to earn a doctor’s degree one had to write a scholarly dissertation or to take examinations, the so-called corollarium, in theology as a whole. From 1777, dissertations and four examinations in biblical hermeneutics, dogmatic and polemical theology, moral and pastoral theology as well as Church history and canon law, were required. A doctoral student had to defend in public 50 theses chosen from obligatory theological disciplines. In the 19th century the requirements were: four-year theological studies completed with a good result and four examinations called ‘rigours’ in four groups of theological subjects: Old Testament and New Testament studies, dogmatic theology, moral and pastoral theology as well as Church history and canon law. After passing these examinations a doctoral student submitted a dissertation in Latin. The next step was a public defense (dispute) of the 50 theses in question. The dispute was given up in 1873. A larger doctoral dissertation was required instead. From 1903, dogmatic theology and apologetics were taken as an oral examination. The dissertation was to be written on a theme freely chosen from one of the three groups of subjects: biblical studies, moral and pastoral theology, and Church history and canon law. From that time students had to take three examinations. There was no examination concerning the group of subjects the dissertation was written upon. Later, numerous doctors of theology of the University of Vienna became bishops and university professors in Cracow and Lvov (the Polish Lwów). Some of them made an outstanding contribution to European science and culture.
Kulturowo-religijne aspekty żałoby
Dziedzic, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
When we speak of death, grief and bereavement we mustn’t overlook customs, religious beliefs and cultural differences between people. The article shows various responses to a loss. The state of mourning can be accentuated by a number of ceremonies lasting anything from months to years. It can also be understated and brief. Funeral rituals are also diverse. Cremation is either encouraged or strictly forbidden. The article takes a closer look at the nature of mourning in small communities, major religions of the world and in Christianity. This knowledge can be useful in recognising the conditions of effective ways of helping people. One way of searching for help was ‘ars moriendi’, which instructed people on the ‘art’ of dying or Christian consolation, which was meant to meet the needs of the bereaved. The way of helping will certainly differ from culture to culture, but to make it easier we should doubtlessly be open to learning about them.
La Divina misericordia e la giustizia di Dio nella riflessione di Giovanni Paolo II. Il contesto dell’esperienza mistica di Santa Suor Faustina Kowalska
Machniak, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Temat Miłosierdzia Bożego i Bożej sprawiedliwości zajmuje ważne miejsce w nauczaniu Jana Pawła II zawartym w jego encyklice Dives in misericordia. Wychodząc od biblijnej refleksji nad miłosierdziem Boga objawianym w Starym Testamencie z całym bogactwem terminów (hebr. hesed, ahab, rahamim), Papież podkreśla, iż miłosierdzie zostało w pełni objawione w śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa. Zrozumienie tajemnicy Miłosierdzia Bożego, będącej ukazaniem tajemnicy miłości Boga wobec człowieka, jest kluczem do pojęcia innych przymiotów Boga, szczególnie sprawiedliwości. Rodzi się ona z miłości Boga i realizuje się w miłości przynosząc owoce zbawienia. Misterium paschalne, będąc aktualizacją Miłosierdzia Bożego, jest jednocześnie usprawiedliwieniem człowieka, wynagrodzeniem za jego grzechy. Tak rozumiana sprawiedliwość Boga, różni się od sprawiedliwości pojmowanej prawnie, w której każdy powinien otrzymać to, co mu się należy - za zło odpowiednią karę, za dobro nagrodę. Warunkiem otrzymania usprawiedliwienia od Boga jest postawa przebaczenia i nawrócenia. Kontekstem dla refleksji teologicznej na temat relacji miłosierdzia do sprawiedliwości jest doświadczenie Boga opisane przez św. Siostrę Faustynę Kowalską w jej Dzienniczku. Jan Paweł II w ostatnich latach często odwołuje się do tego doświadczenia, by przybliżyć człowiekowi trzeciego tysiąclecia tajemnicę Boga sprawiedliwego, który jest miłosierdziem.
La religion dans la société pluraliste. Un défi lancé aux écoles supérieures catholiques
Zuziak, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
W artykule zarysowana została sytuacja polskiego katolicyzmu w okresie przechodzenia od społeczeństwa poddanego totalitarnej ideologii do społeczeństwa pluralistycznego. W społeczeństwie pluralistycznym inna jest rola Kościoła i inne, znacznie trudniejsze, są warunki wypełniania jego misji ewangelizacyjnej. By móc skutecznie realizować tę misję Kościół musi dostosować się do nowych warunków. Najważniejsze jest tu odejście od bezpośredniego zaangażowania się duszpasterzy w politykę, pogłębianie zawartości polskiego katolicyzmu, szersze realizowanie postanowień soboru watykańskiego II, a więc otwieranie się i uwrażliwianie na potrzeby wiernych, wspieranie katolickich ruchów świeckich, odchodzenie od modelu katolicyzmu „klerykalnego”. Bardzo ważne jest wykorzystywanie do poszerzania zasięgu oddziaływania istniejącej i niegasnącej w społeczeństwach pluralistycznych potrzeby sacrum. Kościół musi się nauczyć metod skutecznego konkurowania z ruchami, które wykorzystują tą potrzebę dla własnych celów. Aby tego dokonać trzeba wyjść z oblężonej twierdzy naprzeciw ludziom poszukującym prawdy. Wielką rolę do odegrania w dostosowywaniu Kościoła do nowych warunków mają katolickie elity intelektualne. Szczególnie ważne zadanie stoi przed uczelniami katolickimi, które muszą przygotować „nową generację” katolickich katechetów, księży, teologów i filozofów - otwartych, odważnych, dynamicznych - wiedzących, że nie wystarczy znać prawdę, ale że trzeba ją zgłębiać i konfrontować z innymi tradycjami i systemami wartości. Tylko dzięki takim ludziom Kościół może przetrwać i rozwijać się w społeczeństwie pluralistycznym.
La struttura e il contenuto del codice domestico di Col 3, 18-4,1
Wronka, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Artykuł jest pierwszą częścią opracowania tytułowego zagadnienia. Powyżej omówiono strukturę perykopy, która jest bardzo regularna. Składa się na nią sześć wskazań, zestawionych w pary, skierowanych do żon i mężów, dzieci i rodziców, niewolników i panów. Napomnienia zbudowane są zwykle z trzech elementów: tytułu, imperatywu i motywacji. Niekiedy ta harmonijna struktura bywa nieco zachwiana. Z kolei przeprowadzono szczegółową egzegezę kolejnych wersów dla wydobycia treści zawartych w nich wskazań. W przygotowanej do druku drugiej części artykułu będzie mowa o pochodzeniu tego gatunku literackiego (znanego też pod niemiecką nazwą: Haustafel) oraz miejscu perykopy w Liście do Kolosan. Pozwoli to sformułować pewne wnioski i ukazać aktualność omawianego tekstu, który wydaje się trochę obcy dla współczesnego człowieka.
Metafizyczne uwarunkowania analogicznego języka religijnego
Brożek, Anna; Wszołek, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Analogy and metaphor are central to human thought. They figure in discovery, they are also used in teaching. We seem to think of it as a natural human skill, and of its use in science as a straightforward extension of its use in commonsense reasoning. Therefore it is not surprising that analogy was first develop for theological purposes long before the advent of scientific thought. And yet the rise of Western science brought a challenge to analogical thinking in theology. Wittgenstein in his Lecture on Ethics put it in familiar terms: “In ethical and religious language we seem constantly to be using similes. But a simile must be the simile for something. And if I can describe a fact by means of a simile I must also be able to drop the simile and to describe the facts without it. Now in our case as soon as we try to drop the simile and simply to state the facts which stand behind it, we find that there are no such facts”. We argue that Wittgenstein is wrong in assuming our total ignorance in theological matters. Although our theological concepts are of our own making they still are able to convey some reliable knowledge. In order to justify this claim, however, we need to ban nominalism from theology.
Nobilitacja mieszczan przez sztukę sepulkralną XIV-XVI wieku na przykładzie Kościoła Mariackiego w Krakowie
Piwowarczyk, Elżbieta (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Situated in the north-east corner of the Market Place in Cracow the Church of the Assumption of the Virgin Mary (St. Mary’s) achieved the rank of the burghers’ church and Cracow’s parish church in the Middle Ages. To the end of the 14th century it remained under the patronage of the bishop of Cracow, and after 1415, of the Polish king, who was, nevertheless, not very interested in it. Town councillors took advantage of the situation and practically took over the patronage of the main church of Cracow. In this way, as early as the 15th century St. Mary’s church assumed the role it had aspired to: that of a parish church for the most populated and richest part of the town, a town’s “cathedral”, in a way resembling the Wawel Cathedral. This was confirmed by many foundations of Cracow’s burghers - an expression of special patronage over this church. Church authorities allowed for some of these founders to be buried inside the church. Tablets and tombstones made at that time were perceived as ennoblement of the persons buried inside the church and through them also the houses to which they belonged. The article presents people whose burial inside the church was consented to in the period from 14th to 16th century as well as tablets, tombstones and epitaphs which commemorate them. The data was collected on the basis of the actual inscriptions as well as references in archives and arranged chronologically: 14th-15th century tablets, 16th century tablets and epitaphs. The third part of the paper offers a summary of the presentation of these tombstones and compares preserved monuments of medieval sepulchral art in St. Mary’s church in Cracow with types of representations of the time. On the basis of this analysis it is shown that ennoblement of Cracow’s burghers manifested itself through the choice of burial place and, to a great extent, through adopting various artistic sepulchral depictions of the dead, including forms which were many a times reserved for higher social strata.
O kaznodziejskim stylu perswazji na przykładzie świętokrzyskich kazań radiowych
Ostafiński, Witold (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Paul’s Call to Be an Apostle
Pilch, John J. (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003)
Antropologiczno-kulturowa analiza (zob. The Interpretation of the Bible in the Church U. D. 2) powołania św. Pawła przez Boga do specjalnej posługi, zgodnie z tym, co relacjonuje Łukasz w Dziejach apostolskich i Paweł w jego autentycznych listach, pozwala na nie spojrzeć w nowym świetle. Zarówno Łukasz, jak i Paweł, zgadzają się, że to doświadczenie miało miejsce w odmiennym stanie świadomości, znanym współczesnym naukom neurologicznym i opisywanym przez antropologię psychologiczną. Ta druga dyscyplina widziałaby Pawła jako człowieka świętego, dla którego tego typu doświadczenia są nierozerwalnie związane z jego statusem. Według relacji Łukasza, Paweł jest na równi z naocznymi świadkami Jezusa, czyli z Apostołami. Paweł rozumie i umieszcza siebie pośród proroków Izraela, świętych mężów, wybranych przez Boga do szczególnych zadań.

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 2003, T. 35 wg Tytuł