Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 2021, nr 28
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/12163
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalist-Communitarian Concept of the State and the Socio-Political Transformations of Poland in the Post-War DecadesFicek, Ryszard (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)The article debates the issues of the personalist-communitarian concept of social life presented by Cardinal Stefan Wyszyński in the context of the political and social transformations taking place in Poland in the post-war decades. In his praxeological approach, Wyszyński perceives the breakdown of the Christian community and morality as the primary social problem caused by the destructive influence of a human being inscribed in the ideology of collectivism and individualism. Therefore, the above article analyzes the specifics of “incomplete” concepts of man, as well as criticizes the doctrines responsible for the adverse effects of the socio-political changes taking place in the post-war decades of Polish history. This paper also proposes ways in which contemporary models of social life can shape the socio-political reality based on a genuinely humanistic vision of man and citizen.Pozycja Ontologia fundamentalna i jej analiza „bycia” w ujęciu HeideggeraKról, Remigiusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Autor niniejszego artykułu pt. Ontologia fundamentalna i jej analiza „bycia” w ujęciu Heideggera ukazuje domostwo prawdy bycia, dowartościowując tym samym język tegoż autora, który wiąże się z prawdą. Ów język jawi się tutaj jako fundament (domostwo), pełniąc w jakimś stopniu rolę służebną w stosunku do bycia. Jak zauważa R. Król – na tej płaszczyźnie dochodzi u Heideggera do napięcia pomiędzy językiem, jego realizacją w mowie, a byciem. Być może to napięcie wywołane jest przez formę wypowiedzi, z jaką ma do czynienia. Język, jakim posługuje się Heidegger, skłania czytelnika do różnorodnych interpretacji wypowiedzianych w tekście myśli. Remigiusz Król podkreśla, że Dasein w myśli filozoficznej Heideggera oznacza „bycie-tu-oto”, „tu-oto-bycie” (Dasein), a w tradycyjnym rozumieniu oznacza po prostu istnienie. Termin ten oznacza, że życie się staje. Analiza fundamentalnych struktur Dasein ukazuje natomiast, że czasowość jest horyzontem rozumienia istnienia każdego bytu jako takiego. Warte zauważenia jest – jak pisze R. Król, że Heidegger w swoich analizach posługuje się metodą fenomenologiczną w tym sensie, że próbuje wyrażać doświadczenia, które mają być w pewnym stopniu, chociażby mgliście, znane. Najważniejszym zatem sposobem dotarcia do wszelkich rodzajów bytów jest analiza Dasein, ponieważ egzystuje w istnieniu i poprzez nie się wydobywa, nawet gdy w swej formie jest nieartykułowane, niejawne, a nawet mgliste. Rozumienie języka Heideggera wiąże się zaś z mową, która jest egzystencjalnie tak samo pierwotna jak położenie i rozumienie. Zrozumiałość jest zawsze rozczłonkowana już przed przyswajającą wykładnią. Mowa jest artykulacją zrozumiałości, dlatego leży ona u podstaw wykładni i wypowiedzi.Pozycja Krytyka Kościoła – źródła, typy i graniceKrólikowski, Janusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2021)Krytyka Kościoła jest jednym z pilniejszych zadań do podjęcia w ramach refleksji teologicznej. Chodzi o to, by określić jej źródła, prawomocność, a także wskazać na ograniczenia, którym ona podlega. Źródłem krytyki Kościoła jest sama jego natura, która posiada wewnętrzny wymiar ludzki i historyczny, która czyni go nieadekwatnym w stosunku do jego ideału ukazanego w Jezusie Chrystusie. W artykule uwaga zostaje zwrócona głównie na dwa wymiary krytyki Kościoła, to znaczy krytykę wewnętrzną i krytykę zewnętrzną. W ramach krytyki wewnętrznej, która jako jedyna jest uzasadniona, można wskazać na dwa sposoby jej dokonywania. Pierwszym rodzajem krytyki, którą można uznać za prawomocną i wyjątkowo skuteczną, jest krytyka oparta na osobistej świętości, której przykładem jest św. Ignacy Loyola. Drugi rodzaj krytyki wyraża się w mocnym słowie o charakterze napominającym i oskarżającym – jej wyjątkowym przykładem jest św. Katarzyna ze Sieny. Krytyka zewnętrzna traci swoją prawomocność, ponieważ najczęściej łączy się z odchodzeniem od Kościoła, a tym samym kwestionuje to, co zamierza osiągnąć.Pozycja Zbawcze działanie Jezusa wobec chorych jako fundament ustanowienia sakramentu namaszczenia chorychFroniewski, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Sakrament namaszczenia chorych nie jest ujęty w Ewangeliach w żadnym zapisie, który by jednoznacznie wskazywał, że Jezus go bezpośrednio ustanowił. Stąd teologowie reformacyjni kwestionowali sakramentalność tego obrzędu. Sobór Trydencki potwierdził namaszczenie chorych jako prawdziwy sakrament, odwołując się do tekstów Mk 6,13 i Jk 5,14-15. W niniejszym artykule dokonana została próba ukazania szerszego tła ustanowienia tego sakramentu w postaci całej działalności Jezusa wobec chorych. Tok tego rozumowania przedstawiony jest w trzech częściach. Pierwsza omawia gesty i słowa Jezusa w aktach uzdrowienia jako pierwotny model dla sakramentalnej posługi wobec chorych. Druga wskazuje na duchowe aspekty uzdrowień dokonywanych przez Jezusa jako otwarcie na łaskę. Trzecia zaś na bazie tego materiału jest interpretacją zapisu Mk 6,13 jako pewnego archetypu praktyki namaszczenia chorych. Dodatkowo czwarta część artykułu wskazuje na różne inne teorie teologiczne będące próbą rozwiązania tego problemu, które stanowią pewne uzupełnienie przeprowadzonego tutaj wnioskowania upatrującego w zbawczym działaniu Jezusa wobec chorych fundamentu ustanowienia tegoż sakramentu.Pozycja Opis stworzenia (Rdz 1,1-2,3): pytanie o potencjalną wcześniejszą wersję i późniejsze suplementyLemański, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Rdz 1,1-2,3 to perykopa traktowana zwykle jako tekst jednorodny literacko, przypisywany w całości autorom kapłańskim (P). Jako taka łączona jest też z – istniejącym początkowo niezależnie – dokumentem P (tzw. Grundschrift-P) i uznawana za jego tekst programowy. Współczesne analizy krytycznoliterackie tego tekstu pozwalają jednak dostrzec w nim wiele niekonsekwencji i w związku z tym doszukiwać się w nim trzeba co najmniej trzech etapów wzrostu literackiego.Pozycja Zaufanie Bogu podstawą zaangażowania społecznego człowieka. Studium analityczne Dzienniczka św. s. Faustyny Kowalskiej w aspekcie społecznymWejman, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Celem niniejszego artykułu było ukazanie wartości postawy zaufania Bogu ze strony człowieka na rzecz jego społecznego zaangażowania się. Bazą źródłową dla tej refleksji stał się Dzienniczek św. siostry Faustyny Kowalskiej. Realizacja tak określonego celu badawczego nie mogła nie rozpocząć się od wskazania źródła ludzkiej postawy zaufania Bogu. Stanowi ją Boża Opatrzność. Dzięki Niej człowiek może wzrastać i się rozwijać. Drugim krokiem refleksji stały się rozważania na temat odpowiedzi człowieka na to Boże udzielanie się. W efekcie analiz Dzienniczka św. siostry Faustyny Kowalskiej wskazano, że tą formą będzie modlitwa oparta na wierze w Jezusa Chrystusa. Analiza Dzienniczka siostry Faustyny wykazała, że im bardziej się ona jednoczyła z Chrystusem w modlitwie, tym ofiarniej chciała służyć bliźnim. Ostatnim krokiem refleksji było ukazanie wartości społecznego przesłania św. siostry Faustyny Kowalskiej, zawartego w jej Dzienniczku. Analizy Dzienniczka, który stanowi bazę jej nauczania, stwarzają podstawę do wyrażenia jednoznacznego wniosku, że siostra Faustyna była nie tylko wierną zakonnicą swojego zgromadzenia, ale także oddaną córką swojego narodu, która dba o jego rozwój i pomyślność. W ten sposób wpisała się w nurt osób, które stają na straży społecznego rozwoju narodu.Pozycja Benedykta XVI wizja uniwersytetuWarzeszak, Józef (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)W artykule autor ukazał bogatą i wielostronną wizję uniwersytetu Benedykta XVI. W tej wizji zawarte są zagadnienia dotyczące zarówno misji badawczej, jak i formacyjnej. Podstawowym zadaniem prowadzonych badań akademickich jest poszukiwanie prawdy, także tej prawdy ostatecznej, którą jest Bóg-Mądrość. Wiara i rozum współdziałają w poszukiwaniu prawdy. Papież zachęcał badaczy nauk empirycznych do otwierania się na transcendencję, tak, aby rozum „poszerzony” mógł badać i zrozumieć także aspekty ponadempiryczne. Człowiek jest powołany także do dobra, a uniwersytet, pomagając akademikom kształtować postawy etyczne, realizuje właściwą sobie wizję humanistyczną. Doniosłe są też wskazania Benedykta XVI dotyczące uniwersytetu katolickiego. Uniwersytet noszący tę nazwę inspiruje się w swej działalności wiarą chrześcijańską oraz wiernością wobec katolickiego orędzia, które w ciągu wieków było nieustannie zaczynem kultury i światłem dla rozumu. Opierając się na motywacji nadprzyrodzonej, uniwersytet katolicki tym bardziej winien być zaangażowany w troskę o prawdę i formację chrześcijańską.Pozycja Polityka religijna cesarzy Pawła I i Aleksandra I w sprawie Kościoła grecko-unickiego w południowo-zachodnim terytorium Imperium RosyjskiegoBilyk, Viktoria (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Artykuł analizuje politykę religijną rosyjskich cesarzy Pawła I i Aleksandra I w sprawie Kościoła grecko-unickiego na Wołyniu, w Kijowie i na Podolu. Stwierdzono, że za panowania tych cesarzy presja na unitów została złagodzona, co przyczyniło się do przywrócenia parafii grecko-unickich i wzrostu liczby parafian tego Kościoła. Pokazano także działania rządu mające na celu usunięcie Kościoła grecko-unickiego z wpływów Kościoła Rzymskokatolickiego.Pozycja The five biblical compendia of Johann Jacob SchmidtDrozdek, Adam (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Johann Jacob Schmidt, a pastor in eighteenth century Pomerania, was an author of five Biblical compendia intended as a help for a detailed study of the Bible. With the focus of the Holy Land, Schmidt provided in these compendia detailed description of the geography, history, customs, and natural knowledge including astronomy and medicine of Biblical times to show the veracity of the Bible and its relevance to any reader of any time, particularly in spiritual matters.Pozycja Pneumatologiczny wymiar sakramentów uzdrowienia komuniiJagodziński, Marek (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Kościół jest sakramentem zbawienia w komunii i wszystkie sakramenty są sakramentami komunii – trynitarną ekonomią zbawienia urzeczywistnianą liturgicznie w siedmiu znakach ewangelicznych o charakterze żywej komunii między Bogiem a człowiekiem. „Nowe przychodzenie Chrystusa za sprawą Ducha Świętego i jego stała obecność i działanie w życiu duchowym dokonują się w rzeczywistości sakramentalnej (...) Kościół jest widzialnym szafarzem świętych znaków, podczas gdy Duch Święty działa jako niewidzialny szafarz życia, które one oznaczają (...) Chrystus rozprzestrzenia się w sposób sakramentalny w mocy Ducha-Parakleta” (Jan Paweł II, Dominum et Vivificantem, 61-64). Do sakramentów uzdrowienia komunii należą sakramenty pokuty i namaszczenie chorych. Wina i grzech są zakłóceniami komunikacji i ranami zadanymi komunii. Duch Święty stawia ludzi w obecności Chrystusa i umożliwia im poznanie prawdy, by mogli żyć z nią w zgodzie. Zmartwychwstały Chrystus wzywa do nawrócenia i przemiany myślenia, a inicjatywa szukania i wychodzenia naprzeciw Chrystusowi należy też do Ducha Świętego. Proces wyzwalania się człowieka z niewoli grzechu i nieprawości dokonuje się w sakramencie pokuty i pojednania pod wpływem Ducha Świętego, który oczyszcza i przemienia wszystkich ogniem swojej obecności. Każdy człowiek jest narażony na chorobę i jej konsekwencje wyłączające ze społeczności. Wczesnochrześcijańskie modlitwy poświęcenia przypisują uzdrawiające działanie w sferze cielesnej i duchowej olejowi świętemu, który otrzymuje moc od Ducha Świętego przyzywanego w modlitwie epikletycznej Kościoła. Skutkiem przyjęcia sakramentu namaszczenia chorych jest szczególny dar Ducha Świętego – laska umocnienia, pokoju i odwagi w przezwyciężaniu trudności związanych z ciężką chorobą lub niedołęstwem starości, odnowienie ufności i wiary w Boga oraz umocnienie przeciw pokusom złego ducha, zniechęceniu i trwodze przed śmiercią oraz uzdrowienie duszy i ciała. Słowa Listu św. Jakuba 5,14-15 były pierwotnie modlitwą wstawienniczą prezbiterów gminy nad chorym połączoną z symbolicznym nałożeniem rąk – solidarnym działaniem wiernych w komunikacyjnym słowie i niewerbalnym symbolu komunikacyjnym mającym na celu wyproszenie u Boga uratowania ciężko chorej osoby ze sfery śmierci jako załamania się komunikacji oraz przedłużenia życia w komunii z Bogiem i z ludźmi. Modlitwa przy namaszczeniu dotyczy także przetrwania chorego poza granicą choroby i śmierci w dającym życie Duchu Świętym oraz we wspólnocie ze zmartwychwstałym Chrystusem. Namaszczenie chorych jest świętowaniem uniwersalnej obecności posłannictwa Syna i Ducha Świętego w człowieku i w Kościele ponad chorobą i śmiercią.Pozycja Teologiczne podstawy miłości w „Społecznej Krucjacie Miłości” kardynała Stefana WyszyńskiegoJaśkiewicz, Sylwester (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)„Społeczna Krucjata Miłości” jest polskim modelem odnowy życia chrześcijańskiego w duchu Soboru Watykańskiego II. Na progu drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa w Polsce wprowadził ją w życie kardynał Stefan Wyszyński. Za dokument programowy SKM uchodzi jego list na Wielki Post z 1967 roku. Liczne dalsze wypowiedzi, w tym zwłaszcza dokumenty episkopatu Polski, stanowią ważne jej dopełnienie. Nadrzędnym celem, jaki przyświeca SKM, jest odrodzenie w narodzie polskim miłości chrześcijańskiej. Konieczność sięgnięcia do źródeł wyraża najlepiej pierwsza część dokumentu programowego, w którym ujęte są one w czterech punktach: Bóg – Miłością, Jezus Chrystus – Wysłannik miłości Ojca, Kościół – głosicielem i obrońcą miłości oraz przenikanie Ducha Miłości do rodziny ludzkiej. Ten swoisty traktat teologiczny SKM musi być koniecznie dopełniony obecnością Maryi, która jest Matką Pięknej Miłości. Prymas Tysiąclecia, wiedząc doskonale, jak powiązać religijność z tożsamością narodową w trudnych czasach, inkarnował teologię miłości w codzienne życie narodu. Występujące w tytule nazwy akcji z zakresu duszpasterstwa zwyczajnego słowo „krucjata”, pochodzące od łacińskiego słowa crux, jest synonimem walki o Boga żywego, który jest Miłością w duszach wszystkich dzieci Bożych.Pozycja „Kościół Ducha kontynuacją Wcielenia Chrystusa” o. prof. dr. hab. Andrzeja A. Napiórkowskiego OSPPE, ss. 232Pielka, Paweł (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Pozycja Poszukiwania i pragnienia młodego człowieka według papieży Benedykta XVI i FranciszkaPagacz, Małgorzata (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Artykuł podejmuje kwestie dotyczące duchowości młodych ludzi. Celem przedstawionego opracowania jest ukazanie i scharakteryzowanie pragnień i poszukiwań młodego człowieka na podstawie nauczania papieży Benedykta XVI i Franciszka. Benedykt XVI zauważa, że w okresie młodości człowiek poszukuje sensu, dąży do tego, co wielkie, kształtuje siebie i nadaje kierunek przyszłemu życiu. Podkreśla pytania egzystencjalne, które dochodzą do głosu na tym etapie życia. Papież Franciszek akcentuje zdolność do posiadania marzeń i entuzjazm typowe dla młodych ludzi. Przestrzega ich, aby nie stali się przedwcześnie wewnętrznie starzy. Obaj papieże wielokrotnie i konsekwentnie wskazują młodym, że Tym, który ma moc odpowiedzieć na ich pragnienia, poszukiwania, niepokoje i dążenia, jest Jezus Chrystus. On może w pełni zrozumieć, przyjąć i obdarzyć pokojem ich niespokojne serca. Tylko w przyjaźni z Chrystusem młody człowiek może nauczyć się prawdziwie kochać, odnaleźć radość i głębokie szczęście oraz rozwinąć to, co jest w nim najcenniejsze.Pozycja Czy eutanazja to „dobra śmierć”? Orędzie listu Samaritanus bonus w świetle doświadczeń doktor Elisabeth Kübler-RossSkiba, Piotr (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Zagadnieniem, które ciągle rodzi pytania i wątpliwości, jest śmierć oraz poprzedzający ją proces umierania osoby. Każdy chce umrzeć „dobrze”, czyli szczęśliwie, spokojnie i godnie. To pragnienie człowieka wyrażał starożytny, grecki termin „eutanazja”. W dzisiejszych czasach dehumanizacji i technicyzacji medycyny dobra i godna śmierć jest rozumiana inaczej. Ponad zasadą świętości życia liczy się jego jakość i wolność decydowania o nim. Stojąc wobec tych wyzwań, Kościół przypomina w opublikowanym liście Samaritanus bonus, że na współczesne problemy moralne, związane z końcem życia ludzkiego, trzeba spojrzeć w duchu Ewangelii, w ujęciu personalizmu i tradycyjnej etyki hipokratejskiej, akcentując i chroniąc wartość każdej ludzkiej osoby. Przykładem samarytańskiej posługi wobec umierających jest doktor Elisabeth Kübler-Ross. Jej doświadczenie ukazuje, że konieczny jest dziś powrót do pierwotnego rozumienia pojęcia „eutanazji”, które można osiągnąć przez opiekę paliatywną, albowiem „zabójstwo z litości”, w którym okazanie miłosierdzia wiąże się z rozmyślnym uśmiercaniem pacjentów, nie rozwiązuje problemu „dobrego” umierania.Pozycja W służbie wspólnoty Kościoła. Ks. Edward Sienkiewicz i jego dziełoSzymik, Jerzy (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Pozycja Eschatyczny sens misyjnej działalności KościołaSmentek, Izabella (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Misyjna działalność Kościoła obejmuje różne sytuacje, które wymienia Jan Paweł II. Jest to misja ad gentes, a także ewangelizacja na terenach tradycyjnie chrześcijańskich, w tym również tych zdechrystianizowanych. Eschatyczność misji przejawia się w wielu aspektach. Głoszenie Chrystusa wszystkim narodom to znak czasów ostatecznych, który wyraża aktywne oczekiwanie paruzji. Głoszenie słowa „żywe i skuteczne” to przygotowanie i antycypacja ostatecznego sądu. Dzielenie się radością wiary proklamuje królestwo Boże i zapowiada radość nieba. Ewangelizacja przekazuje nadzieję życia wiecznego i prawdę na temat sensu dziejów. Nadaje im sens w perspektywie ostatecznego spełnienia. Służy zamierzonej w Bożym planie jedności rodzaju ludzkiego.Pozycja Cenzurowanie organu urzędowego kurii gorzowskiej w latach 1957-1959. Fragment polityki antykościelnej PRLŚmierzchalski-Wachocz, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Komunizm to system totalitarny, który chciał nadzorować wszystkie sfery życia publicznego, a w niektórych przypadkach także prywatnego obywateli. Jedną z instytucji wypełniających to zadanie była cenzura, funkcjonująca we wszystkich krajach tzw. demokracji ludowej. Nadzorowała ona przekaz słowny i pisany, czyli przekaz prawdy, która uległa wcześniejszej infiltracji oraz manipulacji. Ostatnim legalnym obszarem wolnego słowa w Polsce pozostawał Kościół katolicki prowadzący także działalność publicystyczną m.in. w formie czasopism oraz organów urzędowych. Przy czym te ostatnie były skierowane do duchowieństwa i przekazywały informacje kurialne, pastoralne oraz wiedzę teologiczną. W przypadku ordynariatu gorzowskiego, którego obszar obejmował 1/7 kraju, były to najpierw od 1945 roku zarządzenia, a od 1957 roku „Gorzowskie Wiadomości Kościelne”. Zadaniem cenzury był nadzór nad treścią zawartą w kolejnych numerach. Usuwano fragmenty lub nawet całe artykuły, które zdaniem cenzora były sprzeczne z interesem reżimu. Zespół Delegatury Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Zielonej Górze znajdujący się w zasobie Archiwum Państwowego jest w znacznym stopniu wybrakowany, stąd autor, prezentując przykłady ingerencji w działalność wydawniczą „Gorzowskie Wiadomości Kościelne”, skupił się tylko na latach 1957-1959.Pozycja Od Munificentissimus Deus do Katechizmu Kościoła Katolickiego – ewolucja dogmatu o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny na 70-lecie jego ogłoszeniaWitkowska, Kasandra (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Okrągłe rocznice ważnych wydarzeń skłaniają do refleksji, a w przypadku prawd wiary do spojrzenia na ich genezę. Dogmat o Wniebowzięciu NMP, obecny w Kościele od wieków, został ogłoszony uroczyście dopiero siedemdziesiąt lat temu na prośbę biskupów i wiernych świeckich, Konstytucją apostolską Munificentissimus Deus. Treść tego dogmatu była rozwijana, wzbogacana nauczaniem kolejnych papieży, aby wskazać, że Maryja Wniebowzięta jest nie tylko wzorem, przykładem do naśladowania, ale także nadzieją wierzących na ich wniebowzięcie.Pozycja Normae substantiales w liście apostolskim papieża Franciszka Vos estis lux mundi w świetle wcześniejszego prawodawstwa powszechnego i polskiego prawa partykularnegoMazurkiewicz, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Przestępstwa seksualne duchownych wobec osób małoletnich stanowią dzisiaj najbardziej bolesną ranę w życiu Kościoła. Niosą ze sobą zarówno wielką krzywdę wyrządzoną dzieciom i młodzieży, jak i przysłaniają głoszenie Ewangelii, powodując nieufność nie tylko wobec wszystkich duchownych, ale także wobec misji Kościoła w świecie. Z tej racji powinny być zwalczane z niezwykłą stanowczością. Do zrealizowania tego celu potrzebne jest prawodawstwo, nie tylko pozwalające na sprawne ukaranie osób dopuszczających się czynów przestępczych wobec małoletnich, ale również obejmujące ochroną jak największą liczbę osób. Zdaje sobie z tego sprawę prawodawca kościelny, zarówno powszechny, jak i partykularny, i od czasu wejścia w życie Kodeksu Prawa Kanonicznego regularnie dokonuje nowelizacji norm podnosząc wiek ochrony, zrównując z osobami małoletnimi osoby bezradne oraz rozszerzając katalog przestępstw o różne czyny zewnętrzne przeciwko VI przykazaniu Dekalogu. Ostatnim wydanym aktem prawnym dotyczącym tej materii jest konstytucja apostolska papieża Franciszka Vos estis lux mundi, która penalizuje również zaniechanie, przez przełożonych kościelnych, działań w celu niedopuszczenia lub utrudnienia postępowań prowadzonych przeciwko duchownemu lub zakonnikowi w związku z przestępstwami contra sextum.Pozycja Praeceptum dominicale w czasie epidemii. Studium z zakresu języka kościelnego na przykładzie dokumentów biskupów polskichŁapucha, Jarosław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)Niniejszy artykuł stanowi próbę opisu rozumienia obowiązku niedzielnego (praeceptum dominicale) na podstawie udzielonych dyspens w czasie epidemii. Dokonując analizy poszczególnych dekretów, zarządzeń czy reskryptów, autor zwrócił szczególną uwagę na język, jakim posłużyli się polscy biskupi, stosując akt łaski zwalniający z obowiązku niedzielnego uczestnictwa we Mszy Świętej. W celu uzyskania pełniejszego rozumienia omawianego zagadnienia najpierw zbadana została relacja pomiędzy dyspensą od niedzielnego obowiązku a zamianą go na inny obowiązek. Poszczególne akty prawne zostały przeanalizowane także pod kątem użytej w niej modalności prawnej języka. Zasadnicza część artykułu poświęcona została opisowi typologii różnego rodzaju „czynności zastępczych” wobec obowiązku uczestnictwa w niedzielnej liturgii. Autor proponuje trzy zasadnicze grupy określeń przedmiotu owej czynności, którymi są: duchowa łączność ze wspólnotą Kościoła, uczestnictwo przymiotnikowe oraz inne określenia (np. pobożne przeżycie liturgii transmitowanej, modlitwa za pośrednictwem mediów).