Analecta Cracoviensia, 1994, T. 26

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/7306

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 40

Freedom vs. Responsibility. Hegel, Rosenzweig, Lévinas: Philosophies of the Times of Crisis
Gadacz, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Przedmiotem artykułu jest problem intersubiektywności w filozofii Hegla oraz jego krytyka w filozofii Rosenzweiga i Lévinasa. Każda z tych filozofii zrodziła się jako odpowiedź na kryzys swego czasu. Hegel kończył swe główne dzieło „Fenomenologią ducha” podczas bitwy o Jenę. Rosenzweig swoją „Gwiazdą Zbawienia” pisał na kartkach frontowej korespondencji jako żołnierz I wojny światowej. Filozofia Lévinasa zrodziła się jako odpowiedź na kryzys człowieczeństwa totalitaryzmu faszystowskiego i komunistycznego. Katastrofy historycznej rzeczywistości ujawniają jednocześnie kryzys ludzkiego stosunku do tej rzeczywistości. Każdy z wymienionych myślicieli potraktował swą filozofię jako odpowiedź na tak pojęty kryzys. Upadek Rewolucji Francuskiej i polityczna działalność Napoleona skłoniły Hegla do postawienia pytania o miejsce ducha i kierunek jego rozwoju: „Skąd duch przybywa (...) i dokąd zmierza”? W odpowiedzi na kryzys Hegel buduje swój racjonalny, absolutny system, w którym intersubiektywność oparta jest na wolności ducha. Kolejne historyczne wstrząsy ukazały jednak niewystarczalność Heglowskiego systemu. Rosenzweig i Lévinas czuli się zobowiązani poddać radykalnej krytyce Heglowską koncepcję wolności. Rosenzweig uczynił to w imię miłości, a Lévinas postawił wolność ducha pod sądem odpowiedzialności za innego. Tak też tworzą własne koncepcje intersubiektywności. Dla Rosenzweiga relacje międzyludzkie spełniają się w miłości, dla Lévinasa w odpowiedzialności za innego, aż po substytucję. Filozofię Hegla, Rosenzweiga i Lévinasa łączy więc nie tylko kryzys i próba przezwyciężenia go. Między filozofią Hegla a filozofią Lévinasa, właśnie wskutek historycznych kryzysów, dokonuje się przejście od świadomości wolności do świadomości odpowiedzialności. Artykuł usiłuje zrekonstruować to przejście i poddać krytycznej ocenie argumentację. Rosenzweig i Lévinas w obliczu kolejnego kryzysu historycznego (I i II wojna światowa) proponują taką koncepcję intersubiektywności, która jest transcendentna wobec historii i państwa. Tymczasem człowiek, pomimo kryzysów, jakich doświadcza, pozostaje w relacji do innych w ramach życia społecznego i politycznego. Zbyt metafizyczna filozofia intersubiektywności u Rosenzweiga i Lévinasa wymaga krytycznej refleksji.
Kontakty naukowe z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu im. Jana Gutenberga w Moguncji
Wojciechowski, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Aktywność charytatywna Kościoła w Polsce w świetle dokumentu roboczego II Polskiego Synodu Plenarnego „Dzieło miłosierdzia Kościoła w Polsce”
Wal, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Diaconia caritatis is an integral part of the Church’s mission of salvation, along with koinonia, martyria, and leiturgia. The traditional idea of the Church’s mission of charity insufficient in the light of contemporary theological thought. Works of charity have more than just a therapeutic value for the alleviation of poverty and its effects, but they are also preventive, averting the various causes of human misery, and procoptic („ameliorative”, from Greek πϱοϰόπτω to advance, to promote), working for a future in the spirit of the „civilisation of love”. This concept of „merciful love” should be the principle underlying the life of society, as the source of social justice on the one hand, and as the complementary principle to that justice on the other. Charity is thus part of Catholic social teaching, but also a vital element of the Church’s pastoral work and social apostolate. It should be the basis of in terpersonal relationships not merely in the proximus (‘neighbour’) dimension, but also the agency transforming and perfecting the life of society in the socius dimension, of the individual man as a member of society. Clearly, interpersonal relations of the proximus category constitute the primary and fundamental domain of mercy. This is the concern of postconciliar theology emphasising the ‘preferential option for the poor’ which underlines the need to place the poor — both those drawn to God by their misery (such as illness, disability of want) and those separated from God by other types of misery (sin) — at the centre of the Church’s and the world’s life. The former group enriches the Church’s store of merit, winning God’s mercy and restoring spiritual balance in the world; while the latter group is the subject of the Church’s special salvatory cure, a challenge for the world testing the authenticity of its aspirations and actions. „Those who are well have no need of a physician, but those who are sick; I came not to call the righteous, but sinners” (Mk 2:17). It is for all these reasons that the document issued on the subject by the Second Polish Plenary Synod deserves thorough academic attention.
Jakiej filozofii — filozofii Boga — potrzebujemy?
Jaworski, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
L’errore di diritto nel consenso matrimoniale e la sua autonomia giuridica
Stankiewicz, Antoni (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Pierwsza część rozważań dotyczy autonomii kwalifikacyjnej legalnej i nieskuteczności prawnej błędu w prawie w kodeksie Piusa i Benedykta. Według teorii ludzkiego poznania możliwość błędu jest składową ludzkich uwarunkowań. Istnieje więc konieczność ochrony zarówno samego błądzącego, jak i innych podmiotów przed skutkami prawnymi aktów dokonanych w błędzie. Ogólny podział błędu jest następujący: błąd przeszkody (l’erro re ostativo), powodujący nieważność aktu woli i błąd motywu (l’erro re vizio) dający możliwość unieważnienia aktu woli. Na temat błędu w akcie zawarcia małżeństwa wypowiadały się kanony 1082 i 1084 kodeksu z 1917 roku, nie uwzględniając wyraźnie przytoczonego rozróżnienia. Dyskusje prawników w okresie obowiązywalności wspomnianego kodeksu, w których kard. Gasparri odegrał znaczącą rolę, doprowadziły do wypracowania pojęcia błędu w prawie. Jednak skutki prawne nie były przypisywane błędowi, lecz warunkowi przeciwnemu małżeństwu, albo pozytywnemu aktowi woli wykluczającemu jedną z istotnych przymiotów małżeństwa. Druga część artykułu dotyczy autonomii i skutków błędu determinującego wolę według kan. 1099 nowego kodeksu. Jest dyskutowane pytanie, czy wspomniany kanon upoważnia do przyjęcia błędu determinującego wolę jako sytuacji posiadającej własną skuteczność prawną. Opisane w kan. 1101 okoliczności każą jednak podkreślić nieskuteczność prawną właściwą błędowi determinującemu wolę. Należy jednak zauważyć, że błąd determinujący wolę ma swą doniosłość i autonomię. Klauzula „dummodo non determinet voluntatem” z kan. 1099 może więc być interpretowana jako potwierdzenie autonomii prawnej omawianego błędu. Wreszcie trzeba stwierdzić, że czynnik wolitywny odgrywa znaczącą rolę w błędzie determinującym wolę.
Troska kardynała Karola Wojtyły o Wydział Teologiczny w Krakowie
Dyduch, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Heidegger a problem istoty metafizyki
Rożdżeński, Roman (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The aim of the analyses in this article is to show the fundamental principles of Heidegger’s understanding of the essence of every possible metaphysics. Apart from the principles it shares with the classical conception of metaphysics, Heidegger’s metaphysics has two other specific principles. The first states that every thing-that-is (Seiende) becomes accessible as such only in the light of being. The second assumes that being itself is originally accessible only in the shape of nonentity. His two assumptions appear to be rooted in the metaphorical idea of being as light. This is a very suggestive idea. On careful examination, however, it turns out to be wrong and deceptive. Hence the real value of Heidegger’s conception of the essence of every possible metaphysics appears to be open to question.
The 1993-1994 Academic Year in the Cracow Pontifical Academy of Theology
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Biskup Tadeusz Pieronek
Góralski, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Przesłanki polskiego konkordatu
Sobański, Remigiusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Racjonalność teizmu chrześcijańskiego w ujęciu Alvina Plantingi
Życiński, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
In contemporary debates dealing with rational component of Christian theism, Alvin Plantinga with his analytical approach reveals simplifications contained in arguments developed by prominent critics of theism. In these debates the important role is played by the question: Can the existence of moral evil and human suffering be reconciled in one consistent system with the thesis of the existence of omnipotent and benevolent God? The authors who answer this question negatively claim that deep inconsistencies are contained in traditional theism and one cannot regard the theistic interpretation as rational. Reconstructing Plantinga’s argument of the so called transworld depravity, the argument presented in God, Freedom and Evil, I point out groundlessness of traditional attempts at calling in question the rationality of classical theism.
Qu’est-ce qu’Israel? Examen de l’approche de Charles Journet
Kamykowski, Łukasz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Artykuł (stanowiący wersję francuską zasadniczych fragmentów rozdziału 6. rozprawy: Ł. Kamykowski, Izrael i Kościół według Charlesa Journeta, Kraków 1993) podejmuje problematykę teologicznej definicji Izraela wychodzącej z danych Objawienia, w szczególności z faktu powołania i wybrania Izraela przez Boga. Na przykładzie myśli jednego z wybitnych eklezjologów przygotowujących teologię Vaticanum II, który już w okresie II wojny światowej podjął się systematycznego opracowania teologii losów Izraela od jego powołania aż do eschatologicznego spełnienia, został przedstawiony problem adekwatnego określenia stosunku między konkretną, historyczną rzeczywistością ludu Izraela a bosko-ludzką, historiozbawczą rzeczywistością Kościoła, czy królestwa Bożego. Krytyczna prezentacja stanowiska Journeta rozwijającego twórczo scholastyczną koncepcję Izraela, jako niegdyś zalążkowej (czy przygotowawczej) formy Kościoła Chrystusowego (Ecclesia sub Lege), prowadzi do wniosku, że nie wystarcza ona do pełnej odpowiedzi na pytanie o teologiczny status Izraela po Chrystusie, gdyż nie da się konsekwentnie przeprowadzić oddzielenia w nim elementu czysto naturalnego („naród”) jako nośnika rzeczywistości eklezjalnej od samej tej rzeczywistości. W świetle Objawienia specjalny Boży zamysł, mający swe dopełnienie eschatologiczne, dotyczy konkretnego ludu Izraela, którego powołanie ma dwoisty charakter: doczesny i nadprzyrodzony. Stąd także współczesne próby takiej eksplikacji misterium Izraela, które — przeciwnie — dla zachowania wewnętrznej jednorodności Izraela zdają się zaprzeczać lub minimalizować element naturalnej więzi społecznej w Izraelu, a akcentują wyłącznie nadprzyrodzoną łaskę powołania (dla przykładu przytoczona jest koncepcja M. Garriguesa), wydają się nie w pełni adekwatne. Artykuł nie prezentuje własnej próby rozwiązania; ukazuje problem teologiczny, sugerując pewną analogię do trudności występującej w historii chrystologii przy określaniu jedności i dwoistości wcielonego Syna Bożego.
II Polski Synod Plenarny w archidiecezji krakowskiej
Szkodoń, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The Second Plenary Polish Synod was inaugurated by Pope John Paul II during his fourth pilgrimage to Poland in 1991. The formation of lay Catholics for apostolic work is the goal of the Synod. The changes which have taken place in Poland are the grace of God and need to be implemented to their fullness. This Plenary Synod is based on the Cracow Synod of 1972—1979. A two-year Study of the Lay Apostolate was organized in the Archdiocese of Cracow during the Plenary Synod. The persons involved in the Synod have a recollection day each month. The Archdiocese prepares monthly materials for the Synodal Committees to work on. In this diocese committees number about 300. The Synod is a great challenge for the Church in Poland. As John Paul II said, „It is a great and providential work”.
Obsada arcybiskupstwa ormiańsko-katolickiego we Lwowie w latach niewoli narodowej (1772-1918)
Kumor, Bolesław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Prawo Ducha, które daje życie w Chrystusie Jezusie, wyzwoliło nas spod prawa grzechu i śmierci (por. Rz 8,2)
Dąbek, Tomasz Maria (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
St. Paul sets the new order of the Salvation against the Old Covenant. He uses the pairs of the contrast terms: Spirit — letter, Spirit — law. Usualy, the law signs by Paul means the Mosaic law interpreted by pharisees. He sets this concept against the justification through the faith in Christ. In this paper I am going to study the texts, in which the new order of the Salvation is called „law” — often with other specifications. Prophete Jeremiah has announced the new law which is written upon human hearts (cf. Jer 31,33 cited in Hebr). In the New Testament this announcement was realized by the gift of the Holy Spirit. Novelty of Jesus Christ’s work and learning of His Apostles are expressed by many texts of N.T., e. g. Mk 1,27: „A completely new teaching in a spirit of authority!” Jesus speaks and confirms His words through many miracles. „Christ is the end of the law” (Rom 10,4), He fulfills the law (Mt 5,17; cf. Mt 5,21f. 27f. 31f. 33f. 43f). For Him the love is more important than the law. It is not possible to close His teaching in the old structures of judaism. Novelty of the Christ’s work, His New Covenant in His Blood is especially expressed in the text about estabilishment of the Holy Eucharist (cf. Lk 22,20; Mt 26,29; Mk 14,24f; 1 Cor 11,25). The new also means the opening of the Church for the Gentiles (cf. Acts, chapter 15). The Baptism introduces the people in the completely new situation (cf. Titus 3,5). Writting about the novelty St. Paul uses two Greek terms: ϰαινός, ϰαινότης (cf. Rom 6,4) and νέος (cf. Col 3,10). He opposes the novelty of Christian life and novelty of Spirit to antiquated letter (cf. Rom 7,6), speaks about the new creation (cf. 2 Kor 5,17; Gal 6,15), new man (cf. Eph 4,24). The new life of the Christians is the fruit of the Resurrection of Jesus Christ (cf. Rom 5), of His obedience. The new state is directed in eschatology (cf. 2 Cor 5,17). The result of the new state is the moral obligation: the Christian must struggle with sin (cf. Rom 6,12—14). In Rom 2 Paul writes about the law and the nature which are resulted from the creation of the man and all the world by God. He also speaks about the conscience — the moral interior norm (cf. Jer 31,33). In Rom 3,27 He opposites the law of works and the law of faith, in 6,14 law and grace, in 7,14 speaks that law is spiritual, but man is weak after the first sin and because of that it is impossible for weak man to fulfill all commandments of the law (7,23—25 „law of sin in my mebers”). Christ releases us from this slavery (cf. 7,6). He gives us the law of the Spirit (cf. 8,2). Spirit is the personal power of God. He lives in us from time of our Baptism and He works in love (αγάπη). It is the fulfillment of the law (cf. 13,10). In 1 Cor 9,21 Paul speaks about his own aspiration to become similar to all people for the purpose of aproaching to Christ. The term law signs here the Mosaic law, „the law of God” — new law of the Gospel. In G al 5,19—23 P au l opposites the „what proceeds from the flesh” and „the fruits of the Spirit” against which there is not a law. The man fulfills the law of Christ when carries others burdens (cf. Gal 6,2), i. e. gives them the concrete help. In the Epistle to Hebrews St. Paul’s disciple teaches about the perfect mediation and priesthood of Christ. He concluded the New Covenant through His sacrifice. In this covenant the law of God’s will placed in the minds of faith full and writen upon their hearts. This is the realisation of the profecy of Jeremiah (cf. Heb 7,18f; 8,10; 1016f; Jer 31,31—34, especialy 33). The interesting supplement of the teaching from Corpus Paulinum we can find in James 1,25; 2,8.12 with terms: „freedom’s ideal law”, „law of kingdom”. This law is the teaching of Christ, especially the Commandment of the love: „You shall love your neighbour as yourself” (2,8). 2 Peter 3,17 warns of the faulty teachers — they do not respect the law of God and have their own interpretation of the Holy Scripture. The novelty of life giving Christian’s teaching obliges us to the right and moral life which will be the fulfillment of the lighest law — the law of the love. This law leds us to the life through the submission of our working to the Holy Spirit’s activity.
Der Prediger der neuen Evangelisation
Panuś, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Ostatnie dziesięciolecie drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa Kościół przeżywa jako adwent nowego millenium, podejmując z nową siłą realizację misyjnego nakazu Chrystusa: Idźcie i nauczajcie wszystkie narody (Mt 28,19). Dlatego też rola homilii czy kazania, które dla wielu wierzących jest często jedyną formą pouczenia w wierze, niepomiernie wzrasta. Już to samo stanowi wystarczającą rację, aby zarówno sługa słowa (por. Łk 1,2), jak i jego odbiorca, postawił sobie pytanie o swój stosunek do słowa Bożego, głoszonego w Kościele, a także zastanowił się nad złożonością kaznodziejstwa i jego aktualnym stanem. Kaznodziejstwo jest zadaniem bardzo trudnym, sam zaś kaznodzieja człowiekiem, którego niezmiernie łatwo krytykować. Poeta, malarz czy kompozytor objawia się w świecie we własnych dziełach. Jego byt artystyczny nie jest więc uzależniony od jego cielesnej obecności. Inaczej jest z kaznodzieją. Może on zaistnieć dopiero wówczas, kiedy ukaże się we własnej osobie, albowiem sam przetwarza siebie w dzieło, które następnie objawia słuchaczom. Talent kaznodziejski to długotrwała cierpliwość. Wymaga patrzenia na każdą rzecz, którą się chce opisać tak długo i tak uważnie, aż znajdzie się w niej coś, czego nikt dotąd jeszcze nie zauważył i nie wyraził. Każda tajemnica wiary ma w sobie jakąś cząstkę ziemi nieznanej. Do istoty przepowiadania należy również świadectwo składane przez głosiciela. Na głoszonym słowie wyciskają swe znamię nie tylko walory intelektualne i poznawcze, lecz również moralne. Zaangażowanie uczuciowe, emocjonalność wypowiedzi jest pierwszym warunkiem powodzenia oratorskiego. Sprawdza się w tym punkcie lapidarne powiedzenie wybitnego pastoralisty F. X. Arnolda: tylko przekonany kaznodzieja może przekonać słuchaczy; tylko wstrząśnięty może wstrząsnąć; tylko zapalony może zapalić. Sądzę, że ta garść spostrzeżeń pozwoli nam bardziej dostrzec i docenić kaznodziejski wysiłek, podejmowany w tym celu, aby „słowo Pańskie rozszerzało się i rozsławiało” (2 Tes 3,1). Między kaznodzieją a słuchaczem musi istnieć ścisła więź oparta na życzliwości. Jest ona warunkiem rozwoju jednego i drugiego. Panuje przekonanie, że wielcy poeci pojawią się wtedy, gdy czeka na nich wielki odbiorca. Z dużym prawdopodobieństwem można odnieść to powiedzenie do kaznodziei. Pojawia się on wtedy, gdy czeka na niego wielki odbiorca. Wypada życzyć, aby w czasach nowej ewangelizacji czekał na wielkich głosicieli słowa Bożego wrażliwy odbiorca. Potrzebują się oni wzajemnie.
Niektóre aspekty etyczne polskiej transformacji
Szostek, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The author is rather putting forward questions and suggestions than formulating ready-made theses. He thinks that for the extraordinary moral metamorphosis in Poland in the 1980s it was easier to withstand the political pressure of that period than to build a morally healthier (better) society after 1989. The author first explains the significance of the transformation, started by the first pilgrimage of John Paul II to his home country and connected with the Solidarity trade union, which was characterized by the process of eradicating duplicity from social life in order to live in truth. The respect for the truth conforms human identity, dignity and freedom. At that time many fought in concord for the life in truth without resorting to violence. Nobody was surprised that the Solidarity congress, with no objections, declared for the legal protection of the unborn babies since the need to express solidarity with the weakest was obvious. The break up of the Solidarity ethos resulted in dishonesty in social life as well as in passivity, brutalization of interpersonal relationships, pursuit of private ends and dissension. The moral chaos emerged, where the principle of plus ratio quam vis was neglected.
„Postępowi” katolicy w II Rzeczypospolitej
Zwoliński, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The teaching of Church is conservative and this feature lies in its nature. It does not demand any radical social changes and it is not familiar with any upheavals, coup d’etats and revolutions. The nature of Christian radicalism is spiritual and personal. The Church requires only radical severance with sin and also the consistent choice of good. In the sphere of social life this attitude is manifested by the patient, decisive, consistent, but always peaceful proclaiming and putting into practice the principles coming from the Bible. In the period between the two World Wars the Catholic Church in Poland many times manifested conservative character of its social programme, especially when it took up the fight with any type of radical attitudes (both left and right-winged) and also when it proclaimed its loyality to the state authorites. The conservative character of the teaching of the Church had also an enormous influence upon the Polish national thought. This influence was manifested not only in the decisive rejection of all forms of radical nationalism (the aim of which was to attribute the primary and superior role to the term nation) but also in the objection to the other extreme (which was the result of the lack of patriotism) — the cosmopolitian attitude. Many opponents, even within the Church itself, tried to propagate the ideals of the Church „progressive”, „open” and „following the current trends”. The struggle for the idea of „modern” Church was conducted in various ways. Its main aim was first of all „the foght with clericalism” and with the Catholic morality and also the development of many religious sects. The main ideas of the „progressive” Church, which served the fight with the conservative character of the Catholicism, were positivism, secularity and tolerance, strenghtened by the anticlericalism of the intellectual and social elites. One of the most heavily attacked spheres of the Catholic life was its morality. Its principles were regarded as „old-fashioned”. A low moral level of many social spheres was a good ground for the „progressive” morality. There is nothing surprising in the fact that the Catholics took up the struggle to preserve their whole faith and mortality since the main principles of social life, basic ethical and social ideals of Christianity are permanent values. Thanks to the faithfulness to its teaching, the Church was able to give the spiritual basis for putting into practice some necessary changes and directions for evolution in the social life for whole societes.
Miejsce tajemnicy Trójcy Świętej w teologii współczesnej
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Bogactwo związków italskich Polski w dobie pogrunwaldzkiej
Ulewicz, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The victory at Grunwald (1410), and the preceding renewal of the University in Cracow (1400), which was to serve the new missionary requirements in Lithuania, were direct and unavoidable consequences of the need to defend the union of Poland and Lithuania against attempts at annexation by the German Order of the Teutonic Knights. As a result of this situation, in the interconciliar period, from Constance (1414—1418) to Florence (with its memorable, though ultimately unsuccessful endeavour to effect ecclesiastical union with the Greeks and Ruthenia, 1439) the young Polish-Lithuanian state, under the sceptre of Vladislaus Jagiełło, found itself in a novel and civilisationally highly creative position. This paper presents the intellectual and ideological links joining early fifteenth-century Poland and Italy, both in the European conciliar context, and also through the most important individual personalities and events. The presentation is a parallel one, showing the question both from the Italian point of view (as, for example, the Poles studying in Italy), and from the Polish aspect (the numerous Italian scholars and diplomats visiting Poland). The events described include the Venetian anti-Luxemburg episode, whereby at the turn of 1411 and 1412 the Most Serene Republic proposed Jagiełło as candidate to the Imperial crown; the Papal appointment in May 1418 (at Constance) of Jagiełło and Witold as the Church’s generales vicarii intemporalibus in Lithuania and Ruthenia (including territories not under Jagellonian rule, such as Novgorod and Pskov); and the role played by Jagiełło’s Italian servants in international diplomacy. There are detailed accounts of the Polish sojourns of Paulus Venetus, the Nuncio Antonius Zeno, Cardinal Branda Castiglione, Giuliano Cesarmi, and Francesco Filelfo. There is a description of the interesting career of Jagiełło’s nephew, Cardinal Aleksander, Bishop of Trent, a Prince of the Mazovian line of the Piast dynasty, who died in 1444. There are mentions of the Italian echoes of the military defeat and death of the young Polish King, Vladislaus III, at Varna. A brief account is given of contemporary Italian manuscripts in the Jagellonian Library, and also of what the Italian Humanists wrote about Poland. Finally there is a relation of the historically and culturally significant Polish episodes of St. Giovanni da Capestrano (John Capestran) and Blessed Marco da Bologna.

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 1994, T. 26 wg Data wydania