Analecta Cracoviensia, 1994, T. 26

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/7306

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 40

Scena Zwiastowania Marii na kwaterze olkuskiego poliptyku
Kliś, Zdzisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Benedyktyni w diecezji krakowskiej
Kanior, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
There were three autonomous Benedictine houses, Św. Krzyż, Sieciechów and Tyniec, and several minor houses (Koniemłoty, Słupia, Sieciechów, Radom, Wąwolnica and Tuchów) in the Diocese of Cracow in its historical confines as extant prior to the Partitions of Poland in the late 18th century. The wealthiest in terms of the size of its estate was the Abbey of Tyniec. According to its charter, granted by King Casimir the Jagellonian in the fifteenth century, Tyniec Abbey was the feudal lord of five country towns and ninety-six villages. The Abbey of Sieciechów hand only two towns and twenty-two villages, while Św. Krzyż had one town and twenty-eight villages. At the beginning of the 18th century these three abbeys, along with the other Benedictine foundations scattered throughout the Kingdom of Poland and Grand Duchy of Lithuania, formed a community known as the Congregano Benedictino-Polona Sanctae Crucis. In the early 19th century all three abbeys were dissolved by the Austrian Partitioning authorities (Tyniec in 1816, and Sieciechów and Św. Krzyż in 1819). In the aftermath of dissolution their libraries and archives were confiscated, while the buildings were allocated to different uses or allowed to fall into ruin. For some years the buildings at Tyniec served as an unofficial residence for the local bishop, and subsequently for a group of Jesuits, until a fire destroyed them in 1831. For a long time the buildings at Św. Krzyż were used as a prison. Only one of these ancient foundations, Tyniec Abbey, was eventually restored: in 1939 — with the assistance of the monks of Zevenkerken Abbey in Belgium. The Benedictine community at Tyniec now consists of 40 monks, of whom 20 are in holy orders. In its capacity as the traditional mother house in the region, Tyniec Abbey still dispenses assistance to the smaller foundations. Its work involves pastoral duties in the local parishes and the holding of retreats, and also activities in teaching, publishing and academic life.
Note epistemologiche sul processo canonico
Llobell, Joaquin (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Artykuł dotyczy kwestii o charakterze „konstytucyjnym”, jaką jest ochrona praw w Kościele. Sobór watykański II ubogacił treść takich pojęć, jak „osoba” i „wierny”, które stanowią podstawę podmiotowości kościelnej całego systemu stosunków między wiernymi i osobami piastującymi różne urzędy oraz nawzajem między jednymi i drugimi. Różnorodność stosunków z konieczności stwarza sytuacje, które muszą być określone jako prawne „stricto sensu”. Prawność porządku kanonicznego jest wymagana przez prawo naturalne i pozytywne prawo Boże, ponieważ człowiek w pełni prawdy swej egzystencji jest drogą Kościoła. Posiadając ułomną wolność, człowiek potrzebuje prawa. Stąd wynika konieczność istnienia władzy sądowej w Kościele. Pomimo słów Chrystusa „Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz” (Mt 5, 40) chrześcijanin „ma prawo dochodzić swych praw” przy pomocy procesu sądowego. Motywami odwołania się do procesu są jedność wspólnoty kościelnej, zbawienie każdego człowieka, przywrócenie pokoju, będącego dziełem sprawiedliwości i solidarność. Proces sądowy rozpatrywany w kontekście wspólnoty kościelnej ma na celu zabezpieczenie praw, przeciwdziałanie konfliktom i rozwiązywanie ich. Wierny może więc uznać proces sądowy za odpowiedzialny wkład w budowanie wspólnoty Kościoła. Z klasycznej definicji sprawiedliwości oraz ze wspólnotowego charakteru Kościoła wynika konieczność istnienia niezależnej instytucji rozstrzygającej. Ze względu na istniejącą z woli Bożej potrzebę „rozporządzania” dobrami Kościoła konieczny jest pewien porządek prawny, ponieważ nie wszystko może być regulowane w sposób „charyzmatyczny”. Kościół jest bowiem rzeczywistością, w której łaska nie znosi natury. Według Jana Pawła II funkcjonalność pastoralna procesu kanonicznego ma swe źródło w eklezjologii zbiorowej. Prawo kanoniczne ze swej natury ma charakter pastoralny i jest szczególnym uczestnictwem w misji Chrystusa-Pasterza. Działalności pastoralnej nie należy przeciwstawiać działalności prawnej. Ze względu na omylność w działaniu „rzeczywistego” człowieka sama godność osoby ludzkiej domaga się istnienia społecznej „organizacji” środków potrzebnych do przywrócenia naruszonego porządku w zakresie praw i obowiązków. Owe środki stanowią „wartości trwałe” procesu oraz „zasady” procesowe. Wartości trwałe procesu kanonicznego wynikają ze źródeł prawa kanonicznego i z nauczania kościelnego kierowanego do wiernych i do wszystkich ludzi dobrej woli (nauczanie wewnątrz- i zewnątrzkościelne). Dziesięć zasad procesu kanonicznego domaga się przede wszystkim poszanowania godności osoby ludzkiej, które sprzyja nawiązaniu szczerego „dialogu” między stronami sporu. W świetle kan. 1400 przedmiot procesu sądowego jest potrójny: dochodzeniowy, karny i dochodzeniowo-administracyjny. Jednak nie każdy czyn określony jako przestępstwo musi być sądzony przez jakiś trybunał. Możliwa jest również droga administracyjna. Procedura dochodzeniowa może więc być podwójna. Według „Normae spéciales” z 1968 r. niektóre sprawy muszą być odsyłane do trybunałów specjalnych. Procesem specjalnym dochodzeniowym jest proces ustny.
Bogactwo związków italskich Polski w dobie pogrunwaldzkiej
Ulewicz, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The victory at Grunwald (1410), and the preceding renewal of the University in Cracow (1400), which was to serve the new missionary requirements in Lithuania, were direct and unavoidable consequences of the need to defend the union of Poland and Lithuania against attempts at annexation by the German Order of the Teutonic Knights. As a result of this situation, in the interconciliar period, from Constance (1414—1418) to Florence (with its memorable, though ultimately unsuccessful endeavour to effect ecclesiastical union with the Greeks and Ruthenia, 1439) the young Polish-Lithuanian state, under the sceptre of Vladislaus Jagiełło, found itself in a novel and civilisationally highly creative position. This paper presents the intellectual and ideological links joining early fifteenth-century Poland and Italy, both in the European conciliar context, and also through the most important individual personalities and events. The presentation is a parallel one, showing the question both from the Italian point of view (as, for example, the Poles studying in Italy), and from the Polish aspect (the numerous Italian scholars and diplomats visiting Poland). The events described include the Venetian anti-Luxemburg episode, whereby at the turn of 1411 and 1412 the Most Serene Republic proposed Jagiełło as candidate to the Imperial crown; the Papal appointment in May 1418 (at Constance) of Jagiełło and Witold as the Church’s generales vicarii intemporalibus in Lithuania and Ruthenia (including territories not under Jagellonian rule, such as Novgorod and Pskov); and the role played by Jagiełło’s Italian servants in international diplomacy. There are detailed accounts of the Polish sojourns of Paulus Venetus, the Nuncio Antonius Zeno, Cardinal Branda Castiglione, Giuliano Cesarmi, and Francesco Filelfo. There is a description of the interesting career of Jagiełło’s nephew, Cardinal Aleksander, Bishop of Trent, a Prince of the Mazovian line of the Piast dynasty, who died in 1444. There are mentions of the Italian echoes of the military defeat and death of the young Polish King, Vladislaus III, at Varna. A brief account is given of contemporary Italian manuscripts in the Jagellonian Library, and also of what the Italian Humanists wrote about Poland. Finally there is a relation of the historically and culturally significant Polish episodes of St. Giovanni da Capestrano (John Capestran) and Blessed Marco da Bologna.
The Role of „Tygodnik Powszechny” in the Process of Democratic Transformation in Poland
Pamuła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
„Tygodnik Powszechny” jest periodykiem, założonym 24 marca 1945 r. przez kardynała krakowskiego Adama Stefana Sapiehę, i wychodzi do dnia dzisiejszego. W podtytule znalazły się słowa, które określają profil periodyku, mianowicie jako Katolickie pismo społeczno-kulturalne. Pismo stara się być wierne przymiotnikom z winiety tytułowej, aczkolwiek obszar zainteresowań poszerzyło o sprawy polityczne. Badaniom w „Tygodniku” zostały poddane wszystkie numery od roku 1979 do 28 maja 1993 r. W okresie tym pismo starało się uczestniczyć w formowaniu podstaw demokratycznych w zakresie tak życia politycznego, jak i gospodarczego. Udział ten uzależniony był od sytuacji, w której tę rolę pełniło. Mocną stroną pisma w formowaniu postaw demokratycznych była antropologia filozoficzna i teologiczna, które stanowiły podstawę publikacji na temat wszelkich struktur, pojawiających się w procesie demokratyzacji życia. W zakresie publikacji o charakterze gospodarczym, dominowała koncepcja przejścia od gospodarki rozdzielczej do społeczno-rynkowej. Aczkolwiek proces demokratyzacji życia był bliski autorom „Tygodnika”, to jednak nigdy nie starali się doprowadzać do konfrontacji społeczeństwa z władzą. Nawoływali do dialogu, gotowi byli do mediacji. Podstawy tej koncepcji odnajduje się z łatwością w preferowanej wizji godności człowieka. Idea non-violent action była bliska ekipie Turowicza. „Tygodnik” spełniał rolę wiodącą i monitorującą przemiany systemowe w Polsce. Miał też swój niewątpliwy wkład w architekturę tychże przemian.
Natura i struktura „sacra potestas” w doktrynie i w nowym „Kodeksie prawa kanonicznego”
Corecco, Eugenio (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Arystotelesowska filozofia spraw ludzkich
Zuziak, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Aristotle’s “Nicomachaean Ethics” and his Politics have an intentionally complementary nature: together they form what their author called “the philosophy of human affairs”. The two works present a practical and integrative approach to the philosophy of man and his affairs, treating the subject from the psychological, the sociological, the ethical and the political aspects, though these respective viewpoints on man are not handled in isolation from each other. The fact that Aristotle assumes a hypothesis on man’s social nature precludes any other approach to matters concerning him other than the observation of man through the community in which he lives. In Greek tradition man, the state, and the universe (ϰόσμος) all shared the same nature, defined by the Divine Wisdom, Logos (Λόγος). The laws governing the state were a reflection of the cosmic laws, hence the mutual intermingling of the questions of ethics with those of politics. The author shows how certain ideas were common to both disciplines: concepts from ethics such as justice, law, and friendship could be found, with the appropriate qualifications, in the field of politics, too, as civil amity, political justice, or statutory law. The concept of happiness was also a feature shared by the two disciplines, since happiness was regarded as the objective both of man and of the state. In his discussion of the successive component parts contributing to the subject the author shows how in Aristotle’s view of the question the two constituents, ethics and politics, were united in an integral “philosophy of the affairs of man”.
Zmartwychwstanie a pokój w świetle czwartej Ewangelii
Sielepin, Adelajda (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The article concerns the eschatological aspect of peace and its paschal dimension, owing to the relationship between peace and resurrection of Christ. The analyses are based upon the episode of giving peace to the Apostles by the Risen Christ (John 20:19—23). The meaning of that scene, according to John’s theology and symbolism, reveals certain features of peace. First of all Christ’s peace is a messianic gift, which cannot be identified with quietism or apparent serenity achieved by unreal mysticism. Messianic peace brings closer to men the dynamic nature of God revealed mostly in the Paschal Mystery of Christ. The second point refers to the importance of Christ’s presence for receiving peace. The appearance of the Risen testifies His victory over death, sin and over the state of war between God and men. A man can participate in that peace due to the union with Christ, which is expressed by knowing, ginōskein, Him and His paschal truth. To know that truth means to keep Christ’s words, rhēmata (words and facts), with the help of the Holy Spirit — the Paraclete.
Miejsce tajemnicy Trójcy Świętej w teologii współczesnej
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
„Postępowi” katolicy w II Rzeczypospolitej
Zwoliński, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The teaching of Church is conservative and this feature lies in its nature. It does not demand any radical social changes and it is not familiar with any upheavals, coup d’etats and revolutions. The nature of Christian radicalism is spiritual and personal. The Church requires only radical severance with sin and also the consistent choice of good. In the sphere of social life this attitude is manifested by the patient, decisive, consistent, but always peaceful proclaiming and putting into practice the principles coming from the Bible. In the period between the two World Wars the Catholic Church in Poland many times manifested conservative character of its social programme, especially when it took up the fight with any type of radical attitudes (both left and right-winged) and also when it proclaimed its loyality to the state authorites. The conservative character of the teaching of the Church had also an enormous influence upon the Polish national thought. This influence was manifested not only in the decisive rejection of all forms of radical nationalism (the aim of which was to attribute the primary and superior role to the term nation) but also in the objection to the other extreme (which was the result of the lack of patriotism) — the cosmopolitian attitude. Many opponents, even within the Church itself, tried to propagate the ideals of the Church „progressive”, „open” and „following the current trends”. The struggle for the idea of „modern” Church was conducted in various ways. Its main aim was first of all „the foght with clericalism” and with the Catholic morality and also the development of many religious sects. The main ideas of the „progressive” Church, which served the fight with the conservative character of the Catholicism, were positivism, secularity and tolerance, strenghtened by the anticlericalism of the intellectual and social elites. One of the most heavily attacked spheres of the Catholic life was its morality. Its principles were regarded as „old-fashioned”. A low moral level of many social spheres was a good ground for the „progressive” morality. There is nothing surprising in the fact that the Catholics took up the struggle to preserve their whole faith and mortality since the main principles of social life, basic ethical and social ideals of Christianity are permanent values. Thanks to the faithfulness to its teaching, the Church was able to give the spiritual basis for putting into practice some necessary changes and directions for evolution in the social life for whole societes.
Przesłanki polskiego konkordatu
Sobański, Remigiusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Obsada arcybiskupstwa ormiańsko-katolickiego we Lwowie w latach niewoli narodowej (1772-1918)
Kumor, Bolesław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Druga wiosna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (1880-1939)
Piech, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Le persone sottoposte alle leggi ecclesiastiche nel CIC 1983
Rapacz, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Prawodawca kościelny stwierdza w k. 11. nowego Kodeksu prawa kanonicznego, że ustawom czysto kościelnym podlegają osoby, które zostały ochrzczone w Kościele katolickim lub do niego przyjęte, mają wystarczające używanie rozumu i ukończyły siódmy rok życia. Dwa ostatnie warunki, tj. używanie rozumu i ukończenie siódmego roku życia, były także określone w k. 12 Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 roku. Jeśli natomiast chodzi o pierwszy warunek, to w nowym Kodeksie uległ on dużej zmianie. Otóż krąg osób podległych prawu czysto kościelnemu został zawężony: obecnie prawo to nie obowiązuje ochrzczonych we wspólnotach niekatolickich, jeśli po chrzcie nie zostali przyjęci do Kościoła katolickiego. Tę właśnie zmianę autor pragnął w artykule naświetlić i wydobyć jej niektóre skutki prawne. W tym celu zostały najpierw prześledzone zmiany w trakcie prac nad reformą Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz została przeprowadzona analiza normy k. 11 (KPK 1983). Następnie zwrócono uwagę na dwa ważne problemy nasuwające się w związku z dyspozycją zawartą w k. 11. nowego Kodeksu, tj. kwestia odstępców od Kościoła katolickiego oraz problem czy dyspozycja k. 11. wynika ze względów doktrynalnych czy pragmatycznych. Z rozważań przedstawionych w tym artykule wynika, że prawa kościelnego nie można odrywać od wiary. Wszelkie formalne rozwiązania w tym względzie, zapoznające wiarę, nie dotykają głębi życia Kościoła Chrystusowego. Prawo okazuje się nie narzędziem rządzenia, panowania, ale środkiem komunikacji w wierze. Tam, gdzie istnieje porozumienie w wierze, ma miejsce też komunikacja prawna, jeśli natomiast nie ma komunikacji w wierze, nie ma także prawnej.
Problem święcenia na kapłanów tzw. „viri probati” i celibatu
Kowalski, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Aktywność charytatywna Kościoła w Polsce w świetle dokumentu roboczego II Polskiego Synodu Plenarnego „Dzieło miłosierdzia Kościoła w Polsce”
Wal, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Diaconia caritatis is an integral part of the Church’s mission of salvation, along with koinonia, martyria, and leiturgia. The traditional idea of the Church’s mission of charity insufficient in the light of contemporary theological thought. Works of charity have more than just a therapeutic value for the alleviation of poverty and its effects, but they are also preventive, averting the various causes of human misery, and procoptic („ameliorative”, from Greek πϱοϰόπτω to advance, to promote), working for a future in the spirit of the „civilisation of love”. This concept of „merciful love” should be the principle underlying the life of society, as the source of social justice on the one hand, and as the complementary principle to that justice on the other. Charity is thus part of Catholic social teaching, but also a vital element of the Church’s pastoral work and social apostolate. It should be the basis of in terpersonal relationships not merely in the proximus (‘neighbour’) dimension, but also the agency transforming and perfecting the life of society in the socius dimension, of the individual man as a member of society. Clearly, interpersonal relations of the proximus category constitute the primary and fundamental domain of mercy. This is the concern of postconciliar theology emphasising the ‘preferential option for the poor’ which underlines the need to place the poor — both those drawn to God by their misery (such as illness, disability of want) and those separated from God by other types of misery (sin) — at the centre of the Church’s and the world’s life. The former group enriches the Church’s store of merit, winning God’s mercy and restoring spiritual balance in the world; while the latter group is the subject of the Church’s special salvatory cure, a challenge for the world testing the authenticity of its aspirations and actions. „Those who are well have no need of a physician, but those who are sick; I came not to call the righteous, but sinners” (Mk 2:17). It is for all these reasons that the document issued on the subject by the Second Polish Plenary Synod deserves thorough academic attention.
Kontakty naukowe z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu im. Jana Gutenberga w Moguncji
Wojciechowski, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Troska kardynała Karola Wojtyły o Wydział Teologiczny w Krakowie
Dyduch, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Biskup Tadeusz Pieronek
Góralski, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Jakiej filozofii — filozofii Boga — potrzebujemy?
Jaworski, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 1994, T. 26 wg Data wydania