Analecta Cracoviensia, 1996, T. 28

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/8074

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 43

Elementy patrylogii
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Percepcja Jana Pawła II przed ostatnią wizytą w Polsce
Makselon, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
This article is based on the partial results collected with the help of a questionnaire entitled Poles and the Pope. The research has been conducted in the Southern Poland a month before the Holy Father’s visit to His Fatherland in 1997. The questionnaire was completed by 900 people. An average age of the surveyed is 29, 57% of women and 43% of men. Apart from a statistical chart the article contains a great number of answers of various respondents. 57% of the respondents claim that it is difficult to unambiguously characterize the changes in the Poles attitudes under the influence of John Paul II pontificate. A similar number of the surveyed (17%) claim that Poles have not changed for better at all. However, almost 50% of the respondents see a great impact on their lives of John Paul II activities, and every 10th person does not see any influence whatsoever. The following topics of the papal proclamation are being considered to be most attractive: the family, the sense of faith and self-discipline; the least ones: work and culture matters. There are some opponents against the Holy Father’s teaching. Most of them are among abortion supporters, politicians, homosexuals and sect members. Only 10% of the respondents claim that no-one stands in opposition to the Pope. John Paul II assessment and His influence depends more on a religious aspect than a variable demography.
Il concetto di „persona” e di „christifidelis” nell’ordinamento canonico
Rapacz, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Pojęcia „persona” i „christifidelis” należą do centralnych kategorii w obecnym prawie kanonicznym. Pojęcie „osoby” jako podmiotu praw i obowiązków wywodzi się z prawa rzymskiego i ma bardziej znaczenie formalne. Natomiast termin „christifidelis” zawiera duży ładunek teologiczny i odnosi nas wprost do sakramentu chrztu świętego. W artykule zostały ukazane niektóre spostrzeżenia, nasuwające się w związku z zastosowaniem tych dwóch pojęć w prawie kanonicznym. Z analizy tej jasno wynika, na jakie trudności napotyka prawodawca kościelny, kiedy pragnie „przetłumaczyć” na język prawa kanonicznego eklezjologię Kościoła, szczególnie tę po soborze watykańskim II.
Alasdaira Maclntyre’a krytyka etyki nowożytnej i współczesnej
Biesaga, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
The article reconstructs Alasdair MacIntyre’s critique of modem and contemporary philosophy of morality. This critique, through its confrontation of various modem propositions of the theoiy of morality, reveals that the ethics of autonomous subjects whether in liberalism or in emotivism does not have as its foundations rational explanations of moral conduct, thus leaving us to our irrational impulses of will and emotion. A critical confrontation between modem and ancient ethics discloses why a modem project of moral theory failed. Having taken only fragments of teleological ethics of Aristotle or Aquinas, one could not reach rationality; that’s why, modernity created idiolects understood only within those fragments. When one does not have any rationality, one should draw from the rationality of Aristotle and Aquinas and develop it creatively. The rationality of such an ethics emphasises a necessity of the theory of virtue in philosophy and practice of morality. Omitting this essential element from modem and contemporary philosophy of morality makes ethics be formulated as a theory of egoism and, opposite to it, theory of conventional laws. In the social field this is realised as techniques manipulating others by a therapist and manager-expert of effectiveness.
Na jubileusz księdza profesora Tadeusza Wojciechowskiego
Macharski, Franciszek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Akcja Katolicka a ewangelizacja. Harmonijny i integralny rozwój osoby ludzkiej
Wycisło, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Poczucie sensu życia a struktura relacji do Boga. Badania młodzieży
Chaim, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
The article presents a report on empirical investigation concerning the correlation between meaning of life and religiousness as lived relations to God. The problem is presented in the context of an analysis of the connections of both the variables. In the studies the following methods were used: the Purpose in Life (J. C. Crumbaugh and L. T. Maholick), and the Relation to God Scale (D. Hutsebaut). 134 subjects (secondary schools) were examined; two experimental groups (33 persons each) were compared - one of a low feeling of the sense of life and the other one of a high feeling of the sense of life. It was reported: 1. Persons of a high level of the feeling of life have essentially higher relations on dependence, identification, cohumanity, ethical norm, content of belief, 2. Persons of a low level of the feeling of life have essentially lower relations on rebelliousness and guilt. The research results have proved that there is a relation between the level of feeling of life and the relations to God as it is lived.
Giovanni Pico della Mirandola i jego nauka o godności człowieka
Majkrzak, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Światłość nicości. O możliwości nowego religijnego doświadczenia według Bernharda Weltego
Jaworski, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Krakowski malarz Erwin Czerwenka i jego witraże
Wroński, Józef Szymon (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Katedra na Wawelu w latach 1939-1945 w relacji księdza Kazimierza Figlewicza
Urban, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Prawny aspekt duchowego współdziałania chrześcijan
Dyduch, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Fidelity to Jesus Christ obliges all Christians to work for unity: „that all may be one” (J 17, 21). The approaching jubilee of the year 2000 calls for even greater solicitude for unity and for an intensification of oecumenical cooperation. Christians’ participation in spiritual benefits is very important for the oecumenical cause. Among these benefits, the participation in sacramental riches, which is the joint deriving of resources of the Saviour’s sacramental grace, plays a special role. Fidelity to Christ and his Gospel requires that this unique participation would be actualized in harmony with the precise norms contained in Catholic Church law. Participation in other spiritual benefits should also be carried out in accord with these norms. This means: prayer of the Catholics together with the separated brethren, jointly organized oecumenical devotions and pilgrimages, taking advantage of holy places, and especially the use of Holy Scripture.
Wydział Teologiczny Akademii Krakowskiej w przededniu reformy kołłątajowskiej
Kanior, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
At the Cracovian Academy containing four faculties: theological, juridical, philosophical and medical, till 1780s the most important were the faculties of theology and law. Philosophy was an introduction to the other faculties. Unfortunately, in the school there was an obsolete system of teaching as well as a stagnation in almost all spheres of knowledge. The Bishops of Cracow, as the Great Chancellors of the Cracovian Academy, tried to change this situation. Thanks to the initiative of A. S. Załuski, in 1748, at the Faculty of Law, arose the Chair of the Law of Nature and Nations. After the death of the bishop permanent lectures on the Polish Law were introduced. His successor, Kajetan Soltyk, caused the reform of the Philosophical Faculty in the modem spirit. As a result of the dispute among academicians on the reform of the studies in 1865 the traditional scholastic method was given up in favour of the philosophy of modern authors (R. Descartes, P. Gassend, G. W. Leibnitz, Ch. Wolff). In 1778 the four new chairs were founded. Some efforts were also undertaken to re-establish the organisational-didactic activity both in the Academy and in the so called academically colonies liable to it. To obtain the constitutional superiority of the Academy over its colonies the delegates were sent to Warsaw for the convocation and coronation session of Parliament. Definitely, the reform of the Cracovian Academy, on the order of the Commission of the National Education, was accomplished by H. Kołłątaj in 1780-1783.
Zjawisko irradiacji psychofizycznej
Usowicz, Aleksander (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Głoszenie Ewangelii w kontekście praktyki i myślenia magicznego. Na podstawie Dz 8, 4-13
Pindel, Roman (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Kaplica Zwiastowania Najświętszej Marii Panny przy kościele Bożego Ciała w Krakowie
Nowobilski, Józef Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Adjacent to the Corpus Christi church in the district of Kazimierz in Cracow there is a late Mannerist chapel of the Annunciation of the Virgin Mary which has not been scientifically documented yet. The circumstances of its foundation and a more precise date of construction have not been determined. No formal and stylistic analysis has been carried out and the authorship of the chapel has not been definitely solved. The chapel was built during the rule of Fr. Jacek Liberiusz who was the General Superior and Pastor of the Corpus Christi parish since 1644. The chapel of the Annunciation of the Virgin Mary is attached to the south aisle of the church and situated between the Gothic chapel of St Anne from the west and the Mannerist vestibule from the east. Thus a line of different architectonic blocks with the dominant chapel of Mother of God is created. The chapel is founded on a square plan. Its spatial composition is simple. Outside there is a principle of piling three geometrical blocks: the lower one - high - in the form of a cube, the middle one - low - in the form of a window storey and the third one in the form of a semicircular dome with a lantern. The chapel is surrounded and covered up from two sides, namely from the west and to a smaller extent from the east. It is made of stone, with its main storey rusticated, whereas the upper part has got a flat stone lining with low and broad pseudo-Tuscan pilasters from both sides of the corners. On the southern elevation, on the background of the rustication, there is a commemorative tablet framed with shell-like ornaments with mascarons. To the interior of the chapel from the south aisle there leads a stone portal in the form of a rectangle closed by an arcade and single pilasters, fluted in a double way, with broad capitals. The interior of the chapel strikes first of all with its verticalism and Classical order of articulation (illustration 6). It consists of pilasters of great order rested on high stylobates. The pilasters in the corners are broken. The division of walls by vertical elements shows wide middle fields filled with blind recesses having an arcades close and concentrated pilasters near the comers. The capitals carry a proper entablature with a high frieze and prominent mould. The articulation and general expression of the interior are diametrically opposed to the outside of the chapel. The middle part corresponding to the second outer part constitutes a passage to the canopy of the dome which rests on quarter-circular arcades between which there are pendentives filled with paintings portraying the four Evangelists embraced with stucco frames decorated with shell- and ribbon-like ornaments. The chapel of the Annunciation of the Virgin Mary at the Corpus Christi church in the district of Kazimierz in Cracow belongs typologically to the group of sepulchral domed chapels began by the chapel of Bishop Tomicki in the Wawel cathedral and developed at the end of 16th century by Santa Guci and his followers. The outside of the chapels was modified by the introduction of rustication. The classical architectonic division of the inside walls based on the pattern of triumphant arch was maintained. Therefore, the Kazimierz chapel belongs to the group of so-called Dominican chapels together with the chapel of the Myszkowskis, the chapel of St Jack, the chapel of the Lubomirskis in Cracow, the chapel of the Tenczyńskis in Staszów and the chapel of the Denhofs at Jasna Góra. Among them the Kazimierz chapel is the latest link and comparatively exactly dated (1640/44-1662, consecrated in 1673). Its author chose simplification of the block and detail, use of tectonics and limitation of ornamentation. He did not imitate exactly any of the chapels in spite of the undoubtedly definite provenance and particular forms and solutions. He enriched them with original motifs such as separating the second storey outside, window solution inside this area as well as decorative and symbolic motifs (especially the obelisks). In this light the chapel becomes almost a formal canon of this architectonic theme. The decoration also does not show any direct references to other works of that kind in Cracow. The authorship remains unknown and cannot be speculated on the basis of other contemporary works in Cracow. As far as details are concerned they cannot be related to any other works. The architect of the chapel of the Annunciation knew the architectural output in Cracow and Little Poland, being certainly Italian. Some ideas can be referred to the invention of Liberiusz.
Neue erkenntnistheoretische Überlegungen zur kreations-evolutiven Seinslehre des Weltalls
Knappik, Georg Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Dynamika ciągłego rozwoju wszechświata może przybierać następujący ciąg zdarzeń: wszechmoc i mądrość Stwórcy → dzieło stworzenia w kontynuacji → uniwersalna logika i wszechobejmująca informacja → powszechna prawidłowość w naturze → stałe natury i fundamentalne prawa przyrody → ukryte (wsobne) parametry (?) → symetria — asymetria → praenergia — ustrukturowania materii; dynamiczna ekspansja z kosmiczną, nieorganiczną i organiczną ewolucją, z której wynika cała natura dynamiki jako pełnego rozwoju egzystencji wszechświata: jednostkowość → ekspansja → ewolucja → entropia → nieodwracalność → eschatologia. Poznajemy lub zauważamy różnorakie fenomeny informacyjne. Rodzaje zjawisk informacyjnych przybierają wymiary kosmiczne, biotyczne, ludzkie i techniczne. M. Lubański i T. Stonier dostrzegają realną, obiektywną informację jako konstruktywny składnik w zakresie komunikacji i organizacji bytu we wszechświecie. Ta obiektywna informacja tworzy wewnętrzną strukturę tegoż uniwersum. Według H. Zemanka, „pojęcie informacji - w przeciwieństwie do przyrodniczo-technicznych pojęć — jest odbiciem ludzkiego ducha w całej jego różnorodności i niewyczerpalności”. Powstaje zatem pytanie, czy duchowe otoczenie (Umfeld) każdej informacji można ujmować w sensie interdyscyplinarnej komplementarności w połączeniu z genetyką ludzką, czy też w połączeniu z ewolutywną genezą ludzkiej duszy, tak jak to ujmuje Tadeusz Wojciechowski.
Polnische Kultur nach 1989
Pamuła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Polska kultura po II wojnie światowej musiała się zmagać z narzucanymi wzorcami kultury oficjalnej przez czynniki władzy, która częstokroć była obca narodowym rozwiązaniom. Wprowadzanie ideologii ateistycznej zaciążyło również na obrazie polskiej kultury okresu powojennego, która doznała widocznego uszczerbku w wymiarze religijnym. Okres przemian po 4 czerwca 1989 r., który zapoczątkował demokratyzację życia, sprawił, iż czynniki władzy skupione są bardziej na materialnym niż duchowym wymiarze życia. Państwo stara się jedynie niektóre instytucje życia kulturalnego popierać, podczas gdy pozostałe nie są w stanie się samofinansować, a tym samym rozwijać działalność kulturalną. Odczuwa się dotkliwy brak w tzw. kulturze wyższej, która spełniała rolę wychowawcy, sędziego, portavoce narodu, a dzisiaj jest słabo obecna w procesie transformacji. Nie spełnia tej kreatywnej roli w stosunku do rodaków, którą pełniła. Pojawia się za to wiele surogatów kultury masowej, która przychodzi z Zachodu, bezkrytycznie przenoszona na grunt ojczysty. Obserwuje się wzrost kultury regionalnej, która w okresie realnego socjalizmu była zaniedbywana, gdyż na najniższym szczeblu budziła ducha i integrowała społeczności lokalne. Kultura religijna natrafia na trudności przeniesienia sacrum w świat codziennej rzeczywistości. Audycje religijne wyraźnie wskazują na braki profesjonalne, wszak katolicy w minionym okresie nie mieli dostępu do kształcenia się w tym zakresie. Odnotowuje się też rażące braki w kulturze politycznej, wszak okres powojenny spowodował wyrwę w formacji klasy politycznej. Miniony okres 6 lat ukazuje potrzebę rekonstrukcji koncepcji rozwoju kultury polskiej.
Nauka a wartości
Lubański, Mieczysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Critical estimate of contemporary science status, having been performed for many years, seems to manifest a new paradigm to come into being when the old one disappears. Such a transformation of the paradigm may be associated with the origin of cybernetics, systems theory and computer science. It is noticeable especially when concerning the formation of modem cybernetics which is a skill of ruling and organizing all kinds of systems, living as well as inanimate and hybrid ones; it contains in itself cybernetics of progress and development. Thus, it is interested in systems’ development, the very development programme and passion for development too. Modem cybernetics, because of its wide spectrum of an investigation, sets up, without doubt, a plain climate which promotes editing of ideas that express „relation to values” We mean by this more than we only assume an transmit values. We are very particular about such a kind of human knowledge integration which is grounded on linking together propositions - descriptive ones and those expressing evaluation. It is the information that is an intermediary factor here. The value and the description, the value and the statement, the value and the explanation find their proper places in the systemic-informative language of present cybernetics. Everything constitutes connected unity. Every trial of definitive separation of the above mentioned elements does not fit in with the present state of science. Modem cybernetics is like a comer stone for the „state of affairs” which is presented here, and has a well-marked-implication of philosophical and general-inoutlooking nature. This „state of affairs” consists in admitting priority of value system over so-called pure cognition. It is sure that every proclamation in favour of science is the option on a certain value. If the presented proposal is correct, it opens a new perspective for us when concerning the relation between descriptive propositions and those of assessment according to taken values.
Z dziejów klasztoru Sióstr Maryi Niepokalanej w Branicach (1945-1961)
Cincio, Elżbieta (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 1996, T. 28 wg Data wydania